1 Mayıs 1934 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 20

ya ihtiyacı birinciye nazaran iki misli fazladır. (1). O halde paranın mik tarı, piyasada mühadelea edilâan emteanın tiyatlarına, başka tabirle, vasali fiyat seviyesine de Lübidir Binaestaleyh emterk ypiya nn peraya olan ihtiyacını, mübadeleye arzedilmiş meluların yekümile vasa"l İlyat seviyes! tayln ekmektedir. Para miktarını tayin eden bu iki şarlın, milli iktisatta muhtelif kombinezonlarına tesadül etmek mümkündür. Meselâ: Birinde diğerinden iki misli Yarla emtea mübhadela edilon iki mantaka alalım. Faz- a emteası olân birinci mıntakadı Tiyatların, ikinci mıntakadaki emtca fiyatlarından iki misli düşük olduğunu tarzedelim. Birinel mıntakada emtea miktarı fazla oldufuna nazaran paraya ibtiyacın da o nisbetle yük- dacağı tabiidir. Fakat burada Tlyatlar ikinci mıntakaya nazaran iki düzük olduğu için paraya olan Ihtiyaç ta iki misli azdır. Neticede her iki mıntakanın paraya ihtiyacı müsavldir. Binaenaleyh kaide olarak diyebiliriz ki, piyasanm muhlaç olduğu para miktarı, vasaTi diyat seviyesile emtea miktarının husil garbına müzsavldir. Bir mıntakada on bin adet me- tam mübadele edildiğini ve fiyat sevyiyesinin beş lira, her para vahidinin de bir lira olduğunu farzedelim. Bu takdirde piyasanın pnraya ihliyacı 50 bin Hradır. Fakat milli iktisatta para miktarına, emtea miktarından ve fiyat sevi- yezinden başka, tamamen ayrı istikamelle müessir olan âmiller de vardır. Iler hangi bir mıntakada muayven bir müddet zarimda, hbir gün içinde diyelira, gu nevli metalar üzerinden alış veriş yapıldığını kabul edelim, Alınan ve satılan mallar Fiyula 1 ndet konduru . 3 lira 2 adet kitap 3 » 1 adel gümlek N--» 1 adet şapka 8 » t kilo havyar 83 2 Demek piyasada beş muamele yapılmıştır. Her muamele için üçer lira te- davül elmişlir, Piyasanın bir gün zarfında ihtiyaç gösterdiği para da, 15 liradır. Fakat hayatta bu muamitleler hiçte böyle ceroyan elimez. Bir misalle izah cüzlim, Sahahleyin, kitap meraklısı bir kari, işine giderken «AUkbasdan üç lira vererek bir kitap alıvor. O gün kendisine bir çift yeni iskarpin almak isteyen Bilâl Bey, bu üç Brayı bir çift kundura ile mübndele ediyor. Kundu- raci ise, eskiyen gömleğini değiştirmek İçin komşu göümlekçi dükkânından bir adet gömlek satın alıyor. Fakat sahahleyin mübadeleye girmiş olan bu üç Hra, gömlekçinin kasasında da uzun müddel durmuyor. Yeni bir seya- hata çıkıyor. Gömlekçi karısıma şapkacı Klayn'den bir şapka alhıyor, Hav- varı pek seyen şapkacı Klayn de bu üç lirayı derhal hayyara tuhvil edi- yor. Görülüyor ki, ayni üç lira, bir günde 16 liralık beş nevi alış veriş mu- amelesinin derasına tavassut etmiştir. Neticede piyasanın İhtiyacımı 'on beş dane İira değil, üç dane lira karşılamıştır. Hakikatte bu hüdise daha çok mürekkep bir şekilda cereyan eder, Biz vuzuh için böyle basit bir mi- (4) Bu ve ilerki misellerimizde paranın kıymeti sabit farzsedilmiştir. B0