1 Temmuz 1933 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 43

başka yerlerden siyade Mardin petrolleri üzerinde tevakkuf ettiği ve coğ- rafi varziyet itibnrile de buranın Trak ve Trün petrol teşekkülâtile münase- bettar bulunması melhuz bulunduğundan bu mıntakada sondüj ameliyn- tına başlanması ve hakiki servetinin bilâmel ölçülmesile müsbet veya men- fi bir karar verilmesi tamamile muksuda uygundur. Ancak bizim müdek- kik ve mütehassıslarımızdan daha evvel beklediğimiz bir gşey varsa o da meselâ Mardin petrollerinin geniş bir sahada ve bol miktarda mevcut al- duğa takdirde iktisadi bir işletmeye tübi tululubilmesi için takip edllecek yolların şimdiden araştırılmış ve gösterilmiş bulunmasıdır. 1982 senesinde memlekete ilhul cttiğimiz takriben üç buçuk milyon kıy- mutindeki 89 milyon kiloluk petrol ye müştakalı için çok büyük sermaye iştiyen bir petrol madeni işlelilemez, Esasen hiç bir yerde sırf dahili ihti- yaç için çalışan hir petrol işletmesine de rastgelmiyoruz. O halde petrol #letmesi her şeyden evvel bir ihracat meselesi ve dünya piyasasına tâbi hir faaliyettir. Binaenaleyh daha İşletmeye başlamadan evvel de bu nok- taların tetkik edilmiş ve neticelerinin meydana çıkarılmış olması lâzım- gelir. Meselâ bizim venup petzal mimntakamız tahmin edildiği veçhile büyük hir servet gösterirse bunun başlı başına dahili sermayelerle işletilmesi müm- kün müdür? Yoksa diğer memileketlerde gördüğümüz üzere (Romanya, İr;m, Irak) bizim bu menbalarımız da beynelmilel muayyen teşekküllerin eline geçmek İstlrarında mıdır? Bizce madenlerin aruştırılması, tetkiki ve sondajı kadar bu noklaların du tebarüz elmiş bulunması lüzimdır,. Kemal Lokman Beyin bu hususları yakında çıkaracağımnı vadettiği (Petrol sanayii) kitabındı. tetkik etmesi muhtemeldir. Fakat bizce mücerret olarak bir pet- rol sanaylini tetkik eden, bu hususta bize malümat veren kitan kadar, bu malümatı zenginlikleri muhtemel petral menhalarımıza tatbik ederek ik- tisudi işletme yollarını gösteren, tabakat tetkikleri gihi ihzari iktisat tet- kikleri yapan eserlere de ihtiyacımız vardır. Bu da umumi olmaktan zi- yade muhtemel maden servetlerimizi birer birer ale alarak etüt cimekle mümkündür. Bunun için Kemal Lukman Beyin kitabında belli başlı zuhu- ratı tetkik eden bahislerin ne kadar İhzari ve umumi esaslar dahilinde ol sa bile bu Iktisadi araştırmalarla du tamaumlanması pek ziyade arzuya de- ger. Kıymetli mühendisimizin ikinci kitabında bizi bu hususta tenyvire ça- Lsacağını ümit ve temenni etmektleyiz. Çünkü milli mahruk siyasetimizin Layinine yardım edecek key, yalnız mem- leketimizde petrolün bulunmasını tesbit değil, ayni ramanda iktisatlı bir işletmenin hangi şerzit altlında mümkün olabileceğini meydana koymak olucaktar. Mamafih bu temennimir, bu hiç işlenmemiş vadide ve şahsi etütler mah- sulü olarak bize iİlk kaymelli pelrol eserini veren kıymıetli arkadaşımızı hu- raretle ltebrik etmemize mani değildir. Şimdiye kadar poeltrollerimiz üze- rinde etüt yapan Türk fen adamları kendi tetkiklerinin netâcelerini hen böyle eserlerle neşretmiş olsalardı, bugün petrol mudenlerimir hakkında daha çok etraflı ve kâmil malümata sahip bulunurduk. Kitabın ikinci ve üçüncü bölümünde memleketimizde İstihlâk olunan pet- 43