1 Temmuz 1933 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 42

Kitap Yazanlar Kooperatlfi tarafından bastırılan «Türkiye petrol maden- Jeri» bacminin küçüklüğüne ve kat'i neticelere varamamak islirarında bu- lunmasına rağmen kıymetli bir tetkik eseridir. Kitap, orta haçimde (134) sahiledir ve bir buşlangıç İle üç kısını ihtiya etmektedir. Nirinci kısım petrallerimiz hakkında şimdiye kadar yapılan tetkiklerin sayılmasına ve Türkiye petrol madenlerinin, yahut Türkiyede- ki petrol zuhuratının mülaleasını tahsis olunmuşlur. Bu kısımda Mürefte, Mardin - Slirt, Yan, Fulk (Erzurum), Katranlı (Erzurum), Divan - Hüse- yin - Naftik (Erzurum), Hasan kale (Erzurum), Çimuafzal (Gümüşane), Mu- pavri (Rize), Ekinveren (Sinop), Çıralı - Mustar yayla petrol mıntakaları hakkında jcolojik ve fenni tetkikler vardır. İkinci kısım Türkiyeye vapılan petrol ithalâtının ve bu ilhalülı yapan mü- essese ve firmaların tahliline tahsis olunmuştur. Üşüncü kısım petrol müşlakalının kesafet ve kullanma yerleri bahısini, petrol piyasasını, gümrük kanununu ve dünya İstihaalâtını anlatıyor, Kitaba bu arada, ticnreti harlciyemizde petrolün mevklini veren islakis- tik tabloları ve bunlardan başka da pebrolün istihsal seyrini gösteren re- simler İlâve olunmuştur. 1899 da başlayıp bu güne kaudur devam eden yirmi üç tetkikten beşine biz- zat iştirak eden müellif petrol zuhuralı göürülen on bir yerden yedisini muhtelif sebeplerle ikinci plâna atarak bizi bilhassı dört menbala karşı- laştırıyor: Mürefte, Mardin - Sürt, Vun, Pulk petrolleri. Bunlarâan Mürefte'dekinin arazinin teşekkülAâtı ve burada husule gelen şİd- detli arz hareketlerinden petrolün tahtelarz yatak ve mahzenler halinde olmayıp «Poohs ye «Lentille» şeklinde müddahar olması melhuz bulundu- gunu, Van ve Pulk petrollerinin de duha tetkika muhtaç olduğunu sövle- dikten sonra geriye Mardin petrolleri kalıyor. Diğer bir çok müdekkikler gibl Lokman Bey de bu hayali petrollerini Irak ve İran petrollerinin devamı olarak kabul ediyor. Yalnız hurada istikamet oralardaki gibi şimali garbi - cenubi şarki değil şark - garp hututunu ta- kip etmektedir. Burada yer ultında petrolün bulunduğunu gösteren bütün alâlm: yer üstünde potrol zızmtısı, aslalt labakaları ve kükürtlü Ssicak su- İar meycuttur. Keza Labakaların vaziyeti de petrolün mahzen halinde top- lanmasına müsait bir şekildedir. Sonra saha geniştir. Ve kilomelrelerce u- zunluğunda aynı evsafı muhafaza ediyor. O halde bu petrol yatakkırı ven- ginlik itibarlle iktisadi bir çalışmaya müsaittir. Diğer taraftan s«ahanın garp kısmı demiryollarına yakındır, ciyarda su boldur, o halde İstihraç ve nakll itibarile de işlemeye elverişlidir. « Fetrol madenlerini işlelme işinin birinci merhalesini Leşkil eden bu mrüş- tirma ve ayırt etme keyfiyeti bizi şüphesiz kat'i kararlara sevkedemez,. Bunlar ancak ikinci bir merhaleyi teşkil eden sonduj nmeliyatırın nerc- lerde ve ne suratla teksif edilmesi lüzam geleceği hakkında yoal gösterir. Biz şimdi, bir iki sene sürecek olan ve verine göre (3800-400,000) liraya mal alacak bulunan bu ikinci sondaj devresinin başında bulunuyoruz, Filhakika Kemal Lokman Bey gibi diğer bir çok müdekkiklerin kanaati de 42