1 Temmuz 1933 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 26

bir İçtima! sistem olmaktan ziyade bir devlet politikasıdır. Halbuki hakiki devletçilik, cemlyetin bünyesinde bir istihaleyi tazarmmün eden bir siste- min ifadesi olabilir. Harp sonu devrini kapltalizmin içtimai tezatlarını bütun çıplaklığile ve şimdiye kadar görülmemiş bir şiddetle orluyu saçtığı bir tarlh safhası ola- rak tavsif edebiliriz. Bu safhada bir taraftan amele sınıfının yer yer par- layarak mevcut nizamı içtimalnin varlığını tehlikeye düşüren inkılâp dal- gaları, diğer taraftan barplen evvel teessüs etmiş olan müstemleke ve metropol iş bölümünü kırarak kapitalizmi pazarsız bırakmak suretile İn- hilâle sürükliyen milli kurtuluş hareketleri, kupitalizmin bugüne kadar mevcut olagelmiş bulunan kuruluşunu karşı bizzat kapitalist cepheden reaksiyonlar uyandırdı. Yeni zaruretler karşısındu. kapitalist cemiyetin binasında osaslı ve bünyeye mütçallik tadilât ferası lüzam geliyordu. An- laşılıyordu ki, harp sonu devrinin ihtilftları kapitalizmin ferdiyetçi İnki- şafının bir mahsülüdür ve buzünkü bünyeri inhilâller fertlerin mülekubil münasebetlerinin nizam altına alımmamasından mütevelllitir. Yine görü- lüyardu ki, ferdiyetçilik ve ferdiyetçi nizamın siyasi ifudeleri olan damok- rasi, parlâmentoculuk ilh. kapitalizmin bakası noktai nazarından ar- tık irticat müesseseler haline gelmiştir. Bunlar tasfiye olunmudıkça, mev- out içtimai nizamı ve bu nizum icinde sükün ve emniyeti yenliden kurmak imkânsızdır. Binaenaleyh kapitalist cemivetin binasında yapılacak esaslı tadilâtın hedefi berveçhipesin Ferdiyetçiliğe ve ferdiyetçiliğin slyasl mücsse- selerine müteveecih olmalıydı. Cemiyeti atomizc eden (menfaatleri birbirine zıt küçük küçük parcalara bölen) ferdiyetçilik tasfiye edilmeli ve buna mukabil birleştiriri, bütüne götürücü yeni bir içtimal sistem gelmeliydi Esasen inhisarcı muazzam Çeşckküller sayesinde cemiyete artık küçük küşük mülkiyet menfaatleri değil, divasa teşkilâtlar hâkimdi. İşle hu za- ruretler, düşünen kafalarda ebülüne karşı Tomantik bir cezber: (Otl. Spann) oanlandırıyordu. Genç kapltalizm XVHL inçi asırda ve XIX inci asrın İlk nısfında merkanli! devrin bağlarına karşı nasıl tabil haklar na- zariyesile çıktıysa ihtiyarlık devrinde de ferdiyetciliğe karşı iktisat, hukuk, felsele ve ablâk sabalarında yeni telâkkilerle bütün cephe üzerinden ta- arruza geçti. Arlık müdahalecilik ve devlet sosyalizmi gibi Ferdiyetlçi ni- zamı aynen muühafazı elmeklen buşku bir işç yaramayan içtimâai siyaset tedbirlerile yeni ihtilâtların önüne geçilemivordu. Ferdiyetçi nizma ve bu nizamın mahsulü olan inkılâpçı sosyalizme karşı yepyeni bir içtimal fikir ve siyaset sistemlle kısaca yeni bir ideolojile çıkmak ve bunlara kurçı ra- dikal bir platform üzerinde amansıx bir mücadeleye geçmek lâzınmıdı. Aksi takdIrde muasır cemiyet, biribirini yiyen kuvvetlerin nllında gözünü bu fani! dünyaya tamamen kapayacaktı. Harp sonu devrinin idcologları böyle yeni bir. İçtimal sisteml yenl bir ideolojiyi kül halinde meydana gelirmekte gecikmediler. Bu.yeni ideole- jiye süniversalizm>, butun Avrupadaki siyasi ifadesi olan sisteme de «faşizm» denildi. Üniversalist cemiyet telâkkisinin ilk mübeşşirleri olarak (*) Hegel'i, Adam (" Universalikmin burı ensurlarına Edlâtundu da tesadüf olunur. 28