1 Temmuz 1933 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 41

Tekmik : M gnn Milli Mahruk meselelerinden: u. Petrol ve Türkiye petrolleri hakkında bir eser. M. Şevki. Mahrukat meselesinde petrol rakipsiz olarak birinci mevkii iİşgal eder. E- nerji kaynağı olarak bundan daha ucuz daha elverişli bir madde bulmak yiradilik mümkün değildir. Mayi balinde olması dolavısile taktiri kolay, kulorki yüksek olan bu madeni mayi bütün dünyayı kaplamış ve diğer mahbrukat bunun karşısında ancak hususi şartlar altında ve ekseriya hi- mayelerle tutunabilmişlerdir. Bu sebeple biz daha milli mahruk mesele- misin heyeti umumlyesini tetkik eden birinci yazımızda hunun hakkın- daki kararımızı vermiş: «Memleketimizde geniş mikyasta bir petrol made- ni bulunur, sermaye ve yoöl vaziyeti itibarile de işletme İmkânı temin olu- nursa bizim için makine mahruku olarak ayrıca bir maddo düşünmeğc lü- zam yöktür» demiştik. (1) Vakıa petrol istihracından sonra da Türkiyede kömlür veya su ile işliyen santral veya makineler şüphesiz bulunacaklır. Fakat artık büyük fedukârlıklarla bir kömür lakliralı veya ispirto sana- yil kurmaya haçet kalmıyacaktır. Bir taraftarı bunların iktisadi şeralt itibarile petrolc rekabet edeomemeleri, diğer laraftan petrole yatırılacak büyük sermayenin tutunabilmesi ve iİşinde devam edehilmsi için memle- ket dahilinde gkeniş mikyasta bir petrol istihlâkinin temini (2) şart bulun- ması buna manidir, Fakal buraya kadar mesele herkesin aşağı yukarı ko- lay mutabık kalmasına rajmen petrollerimizin ikilsadi bir işletmeye mü- salt olup olmadığı hakkındak! bilgilerimizin azlığı mabruk siyasetimize de kat'i bir veche tayinine İmkân vermiyor. Halbuki bu sanayi kuruluşu dev- rimizde bu işi halletmekliğimiz, bunun için de evvelâ pelrol madenelrimiz hakkında kat'i hüküm ve kararlara sahip olmaklığımız gerektir. Bu se- beple son zamanlarda petrol hakkında gerek hükümel ve gerekse diğfer a- lâkadarlar muhitinde gördüğümüz fualiyetli memnuniyetle kaydetmek- teyiz, Kendi petrollerimiz hakkında dilimizde intişir eden eserler yok denecek kadar azdır. İngilizce, Almanca, Busca, Fransızea'da petrol madenlerimiz hakkında bir çok rapor, tetkikat, malümat bulunabilir Fakat Türkçede dü- ne kadar bu sahada yapılmış belli başlı hir tetkike tesadüf edemezdiniz. Fakat şimdi mühendis Kemal Lokman Beyin intişar sahasma çıkardığı *Türkiye petrol madenlerir isimli eserile bu eksikliğin tarmamlanması ve lunda ilk, fakat çok kıymetli adım atılmış bulunuyor. (D 18 numaralı Kadro'da «Mill! mahrukal meseleslz, (2) Patrolun her şeyden evvel bir ihracal mataı olmasına rağmen. 41