tibas erbabınca daima fahrif ediliyor. O maddeyi bir kerra de he- rabe: okuyalım: «Ferdi mesai ve faaliyeti esas tutmakla beraber, mümkün olduğu kadar az zaman içinde milleti refaha ve memleketi mamuriyete iriştirmek için milletin &mumi te yüksek menfaatlerinin icabet- tirdiği —bilhassa iktisadi sahada— devleti filen alâkadar etmek.», İşte biz, bütün neşriyatımızda bu maddeye tamamen sadık kal- dık. Onu hiç bir vakit, Avrupalı nazariyelere uydurarak tahrif etmel tenezzülünde bulunmadık. Biz, bu maddede Türk devletciliğinin en saf ve en veciz ifadesini buluyoruz. Fakat, şahsi teşebbüsü, hususi menfaati, serbest reka” beti, liberalizmin bu ana prensiplerini bir türlü feda cdemiyen ihtibas malülleri, bu maddenin başındaki ferdi mesai ve faaliyet ten ne kastedildiğini ya bir türlü anlamıyorlar, yahut anlamak istlemiyorlar. Hangi sistemde, ferdi mesai ve faaliyet millet iktisadiyatının &sası değzildir ki, Türk devletçiliğinde olmasın? Hariçten nazari- y ithal eder gibi, millet ithal edecek değiliz ki, millet efradının mesat ve faaliyetinden başka bir esas düşünülebilsin. Hiç sşüphe siz ki, ferdi mesal ve fauliyet Türk Devletçiliğinde de esastır. Fakat buradaki ferdi mesai ve faaliyeti, liberal manada şahsi te' şebbüs, husust menfaat ve serbest rekabet diye tefsire kalkışınca, o vakit maddenin alt kısmı tamamen manasızlaşır. Halk Fırkasınm proşgramı, Devletciliği müstakil bir ana umde olarak kabul etmiştir. Bu itibarla Devletçilik, arızi bir prensip değildir. Halk Fırkası, ne derece Cumhuriyetçi, ne derece laik, ne derece halkçı, ne derece milliyetçi, ne derece inkılâpçı ise o derecede de Devletçi olmak mecburiyetindedir. Diğer prensiplerin hiç biri için kabul edemiyeceğimiz muvazaa- nın, Devletçilik bahsmda tecvizini inkalâpçılık şiarına yakıştıra mayız. - ğ Programda (Devletçilik) prensibini izaheden maddeda asıl mü” him olan noktaları görmemezliktan gelerek, liberal bir tefsire el- verişli gibi görünen ilk kelimeleri bu maddenin “ruhu imiş gibi göstermek olur elçabuklağu değildir. Ferdi mesainin ve faaliyetin bütün iktizat sislemlerinde gayel 20