1 Mayıs 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ânsiklopedisi inci cıizü cıktî 3i Dokuzuncu sene: No. 3225 u m nur Siyasî bir Spekülâsyon Dahilî istikrazın büyük bir rağgördügü anlaşılıyor. Yal İstanbul 1,000,000 liralıktan 'azla tahvil aldı Millî Kult Sahi B»^s^tt TUrkYunan Müzakeraiının Esasları Kayit muamelesine dün akşam nihayet verildi rinin faraziyeleri Borsa spekalâsyona olar da tiyan spekülâsyon olmaz mt?.. Bilâkis »pekülâsyonun danit • kast nyasi tahada olar. Nite • kim banun bir misalini (Tan) gazetesine îstanbul'dan gön • derilen bir mektupta gördük. Fazla olarak, bir kaç defa gazetemizde mevzttu bahtol • mttf olduğa veçhile Türkiye'nin ltalya ile münasebetleri Tan gazeterinin mahabirlerine kâbtttln sabit bir fikir ol mttf gibidir. Biz ltalya ile dott oldakça ve dost olduğumaz nisbette ba gazetenin muhar • rir oeya muhabirleri aksî taraziyelerin hayalâtına vnt'at oerdikçe verirler. Son mektup ta öyle bir şey. Şimdi de başka bir terane: Guya bizim Fransa ile müna sebattmtz düzeliyormas ta Italya ile dostluğamuz zayıflığa ağruyor veya şüpheye düşü • yormuş. Ba iddiayt takviye e decek deliller olmak üzere hayali bir hayli malumat ve tafsilât. Bunlart ayrı ayrı zikrederek birer birer tekzip veya red • detmeğe çalışmak abestir. Şa kadartnı haber vermekle iktifa edelim ki ıtalyan • Türk dostlttğanu ihlâl edeceh ma • hiyette hiç bir hâdise sebketmiş değildir. Bilâkis iki memleketin dostluğu mütemadiyen kuvvet bulan bir eereyan içinde yürcmekt^âir. Türkiye Fransa münase batına gelince bunlann dafvt iyilesmesi elbette arzaya lâytk bir keyfiyet olup FransızTürk dostluğunun an'anevi saffet ve knvvetini ihtisap etmesi ttalyan • Türk dostlağuna te zat teskil edeeek bir vaziyet olamaz. Italyan Türk dost luğunun tessüsünde beheme • hal Frama'ya husumet pb'ster mek şartı veya taahhüdü yoktur: Ne bizim tarahmnzdan ttalya'ya karşı, ne İtalya tarafından bize. Milletler arasın daki anlaşmaların sulh fikrini takviye etmek itibarile her tarafta hoş gb'rüleceği ise fazla izaha ihtiyact olmıyan bir ha kikattir. Türkiye'nin askeri hazırlıklarına gelince bunun sadece millî hudatlartmızla çevrili millî hnknkttmuzun her hal ve ihtimale karşı muhafazast maksadına m'istenit olduğunu biz gizlemiyoruz ki ba hasusta başkalannın izah, tefsir veya teailine hacet kalabilsin. Bizim beynelmilel siyasetimiz sulh gayesine müteveccihtir. Milli hadat ve millî hukumuza ge • lince kime veya kimlere karşı olursa olsun onu muhatazaya daima ve iletebet muktedir o\dusumuz ve olacağtmız kanaatile yaşıyoruz. YUNUS NADt tSTANBUL CAĞ ALOĞLU Telgraf T« mektup adresl: Cnmharlvet, tstenbul Posta fcutusa: lstanbul, No. 949 Telefon: Başmuharrlr: 22366, Tahrtr mudflrü: 23236. tdare müdürü: 22365, Matbaa: 20472 Pazartesi 1 Mayıs 933 Bugün|> inci sahifede 'ntiMiıııııııııııiMiıııııııınııııııııııııııımııtınnıııııııifiııııııuınuHirııınuııuırııııııınııınıiMiıııiHiuıııııuıuiiuımııııımnıııııiMMi Bir yıldönümü, Bir dostluk hatırası ı Dahilî istikrazın ilk tertibi parlak bir muvaffakiyetle neticelendi İngiliz Rus ticaret harbi bugün başladı! )«Tan» gazetesi muhabi| Rus malları İngiliz ambargosile; senevî 13 milyon sterlinlik ihracat yaptığı bir pazarı kaybett>4 Rus emtiasinın tngiltere'ye H halini % 80 rferecesinde menetaıekte olan tngiliz kanunu 1 mayıs 1933 tarihinden itrbaren mer'iyete giri yor. Bu kanunla Rusya'dan tngiltere'ye ithali memnu olan mevat şunlardır: Rusya'dan 1932 de lthalât 6,500,000 İngiliz llran Kereste Petrol Tereyağ. Buğday Arpa Pamuk Tavuk Mısrr Yulaf 2,700,000 1,234,000 905,000 666,000 400,000 363,000 Geçen sene tam bugün, bir mayısta büyük ve hakikî dost komşumuz Sovyet Rusya'nm hükumet merkezinde Kızıl • meydan'm cidden kunllara boyanımş bayraklan arasında yapılan büyük merasimi temafa etmekte idik. O gün Kızılmeydan'da önümüzden geçen milyonca halk büyük devlet adamunız tsmet Pasaya ve maiyyetmdeks Törk ziyaretçilerine mahabbetle selâm verdfler. Daha iki üç gündenberi febirlerinde büyük bir Türk devlet adanunm bolundugunu bilen Sovyet halkj gösterdigi bu muhabbetin manasını pek iyi anlamakta idi. tki komsu milletin en fena günlerinde birbirlerine karşı uzattıklan dost eller o gim dostluğun muzafferiyetini alkıshyorlardı. Bundan daha tabiî ne olabilirdi ?!... Türk'Ierin tam manasile her taraftan düşmanla sanldıgı bir sırada o gün Kızılmeydan'da alkıs Iıyan ayni halk müşterek düşmanlann seffl zihmyetlerine karşı ayni isyan hislerini daymamıslar mıydı?!.. Diğer bir milletin memleketini müstemleke yap •nağa sJışmış olanlara karşı birleşen iki komsunun muvaffakiyeti bütün gün Kızılmeydan'ı dolduran halkın »inesini ebediyen kabartacak kadar büyük, ne ticeli bir muvaffakiyetti. i Asırlarca mazarratlı bir düsmankkla ' yaşamıs bu iki komsunun o günkü halini görüp te on bes senedenberi her gün daha kuvvetlesen bu dostlugu yapan devlet adamlannın siyasî dehalanna şaşmamak roümkün değildi. Siyasi ol duğu kadar ayni zamaüıda insanlıga da hizmet eden ve her iki milletin esasen bir olaa menfaatlerini koruyan Türk • Rus dostluğu, temellerini her iki mille • tin smesinden almıştır. Bu hakikati geçen sene gözümüzle gördük, elirmzle tuttuk. Türk heyetinin her geçtiği yerde Vatana ve vatandaşlsvâ çalc karlı alkıs kopmuştur. Sovyet siyasî adamlabir servet membaı olan'fjBrg^ni bannın samimî hislerile en uzak Sovyet Rus koylüsünün Türk'lere karsı olan his kır madenine yapılacak sımendifere ait ikramiyeli daîiilî istikrazitf kayit leri arasında hiç bir fark yoktur. Git tigimiz köylerde, lâalettayin geçtiğimiz müddeti bitmistir. / • •'"'^ \ •' > yerlerde hep ayni muhabbete, ayni miDün pazar olmasına rag«»ri Cumsafirperverliğe sahit olduk. Hiç unut • huriyet Merkez, Is vftrZÎTŞa^Ban mam, Moskova'ya yetmis kilometre mekalarile Banka Ktemmefçiyate,» Bansafede Zagorsk köyünde oyuncak san'atkârlan kooperatifini ziyaretten, ve fabrfcanın flri yüz elli çahsanlarmın samimî bir ziyafetmden sonra geç vakit dönerken bütün köy halkmı sokaklara dökülmüş, Türk misafirine: Yasasın Türk'ler!.. diye bağirarak bırakımşttm. Bu köy halkmın üç dört otomobiHik mihnessilleri beni kendi hudutlanndan, o kadar ısrarlarıma rağmen, tam on kilometreye kadar teşyi etmişlerdi. Bu hareketlerin hepsmden asularca bu • i d komsunun düsmanlığında yenilmez hiç bir esas oknadığnu anladnn. Asırlarca süren hislerin on bes senede silinmesi için bu iki milletin nasd feci bir aldatılmadan uyanmalan Iâzımdı!.. tste bu vazifeyi bir taraftan milliyetçi Türkiye'nm idaresi, öteki taraftan da Sovyet idaresi yapmıştır. Onun içindir ki; biz kendi memleketimizde cumhuriyetçiligin, mflliyetcüiğin ne kadar sarsılmaz taraftan isek komşumuz Rusya'nm da kendi âle^ minde sağlam ve kuvvetli olmasınt öyle arzu ederiz. Büyük devlet «damımız tsmet Paşanın geçen sene 5 mayıs iaksamı Lenin grat'ta Askorya. otelinde bütün dünyaya söylediğL Jujjkundan .aldığımız bu SU hamlan bütün maifyetleri. hâlâ ayni Uzelikle yür^kjerinde yaşahyor.Geçen sene "Rusya'ya yapbğımız bn seyahatin intibalannı okuyuculanmıza arzederken yaznnı (Kooperatifçilik) mecmuasmda nefrettigim şn hatea fle bitiriyorum: ';'• * ~tu"~\ «Tahsin Beyle ziyaret ettiğimiz BıB haylovo koyünün sırtmda yükselen kü çük bir tepenin üstünde muazzam bir kilise metruk bir halde semalara uzanmaktadır. Bu kiKsenin mektep yapıla cağt söylenmektedir. Her balde bina artık köylülerin safdilliğmi istismar edecek vaziyette değildir. Bahçesi kâmilen mezarlık olan bu kilisenin kapısmda bir beyulâ gibi duran ihtiyar bir papas hâlâ gozümün önünde, samit, goğsüne düşen, «uratmı »aran uznn sakalfle, koeaman basmm kamıs gibi uzamıs »eyrek saçlarile eski nifak ve fesat saltanatmuı üfulüne bakıyor!.. Bu adamı kafilemize hayretle bakar gördüğüm vakit Türk dofmanı olan eski idareyi babrladun. > > • . > ıjj V > 5 >•"' * 339,000 34,000 :¥ » • Yekun 13,141,000 Ingilia liraaı 1932 senesinde Rusya'dan tngil tere'ye yapılan umumî ithalât 19,7 milyon sterlm tuttuğuna göre tngil* tere'ye ithali menedilen Rus etnti ası üçte ikiyi teskil ediyor. Rus emtiasının tngiltere'ye ithalmm tan men menedilmesi, Ingiltere'nm ba. ticarî menfaatlermi »tyanet ederek bir takım idarî mahzurlan da ber taraf etmek maksadına matuftur. Meselâ, kiirklü av derileri ticareti, hemen hemen denebilir ki tngilte re'de toplanmış bir istir. Dünya ~ nın her tarafından tngiltere'ye ge Ticaret Nasm Nerü Çemberlâyi Ien av derilerinin satıslan büyük mâ zayedelerle yapilv. Bu mallar tngOtere'den tekrar diinyanın her tara " fma ihraç olunur. lngiltere hükunıeti, bu ticareti bozmamak tçm Rus .« (Mahadi 4 uneü Tıp Fakültesinde iki mühim koffferâîTS İlmî ve fennî vakıalann sinema ile izahı Meğer vaki aşılar tamamen zarartız degülermişî Dün Tıp FaküN tesinde profesörlerin, talebenin (sti rakile aktolunan ve hariçten bazı ze • vatm da dinleyici olarak hazu* bulundukları Tıp EJIcümeni içtimaın da çocuk hastalıklan seririyah profesörü Akif Şakir Bey ilmî ve fenn! vakıalann sinema ile izahı mevzuu üzerinde bir kon ferans vermiftir. Mesleğmin maruf ınütehassısı çok çahskan bir ilim adamımız olan Doktor Akif Şakir Bey bizzat kendi tedavi sahasma dahil bazı vakıalann sinema fotograflanm aldırmış ve konferansı da ekran üzerinde bu vakıalann muhtelif ameli yelermi aksettirmek sure • tile vermistir. Genç profet s ;IBY ,t n^n<^ • * sürün izah ettiği Yukanda solda Ttp Pakutte'mittn çoeuk vakıalar esasen çok tan profesörü Dr. Akif $ctfrfr Bey, AşağvAa n ko di Roma ve Rus Bankasi aks«n saat on sekize kadar kayit muame lesine devam etmlşlerdir. Şehrimizdeki diğer ecnebi ban kalar da saat on beşe kadar gisele rini tahvil aknak üzere vaki olacak müracaatlere açık bulundurmuşlard»r. Bankalann tahvil satıslan dün bH(Mabadi 4 üncü sahifede) İsmet Pş.nın M.Çaldaris'e '*" derdiği cevap • Atina'daki inüzakerelerde görüşülen esaslar" ve ileri sürülen tahminler için şayanı dikkat malumat b4ttahk bacaklan alâka uyandıra doğuftan çarjnk btr çocuk tekiz opls* iken, sağia : a cak mevzulardı: VT>* çocuk tedaviden gonra Mp amatız mahaflt enstezi ( h i s m iptali) veym aar* Çocuklarda baçak çarpıkhklannm tekos (uyutma) yerine şerçten Hhal olu • davi usulü, , •• , . "" ' Lutfen ttüıifoyt çtvlriniM Bazı sinir çıkanlması ameuyelerinde İnkılâp çocuğunun terbiyesi îsmet Paşa Haaretleri Atina 3 0 (A.A.) Turkiye Harfci* ye müstesan Numan Rifat Bey, tsmet Paşarnn gonderdigi cevap mektubunn M. Çaldaris'e vermistir. Atina 30 (Hususî) tsmet Pas» • jir Ttman BayrekHİ M. Çaldarls n'n mektubu Yanan Başvekilmm Türkiye'de oturan Yunaiı küçük san'at er babı meselesrâe temas eden mektubuna cevap teskil etmektedir. Basvekâlet meİMdbadi 4 üncü sahifede) NinmMiıııııııııııııııııııııııııınıınmıııııııtıııııııııııııııııııııııııınııın ııııiMiııııiMPiıııııııiHiiHiııııııııiMiıııııııııııımııııımıııımııııııııniHnıuıııı «Sıcaktan bunaldığımız bir günde ta dizlerine kadar çizme çekmia, üzerinde yaglanmıs, ^Aîmiy elbisesüe bu ihtiyar papas adeta Ayastefanos'ta yıkdan heykele bakarak yıküıyor gibi idi!.. cBu Od komsu milleti asırlarca birbi • rine düsüren bu fesat ocaklannuı ihtiyar canavan askeri kaçmıs, yalnız kalmıs, zalim, mefluç bir kumandan gibi öriimceklenndf kiKse kaptsından bizi seyrediyordu!. .«Dost Türk'ler. bir Rus köyünü «iya ret ediyorlardı!.. Bu ihtiyar papasm hatta öbür dünyada da anuyamıyacagı bu hahikât, onun kin ve fesat dolu hayatnu ufukte batan günefle beraber gotüretek kadar kuvvetli kü. Bu güzel Rus köyünü ziyaret ederken bir kaç dakika fikrimi işgal eden bu kiliseyi hahrlaaıadan geçemedim.j» İstanbul meb'nsu Muîıakeme bitti p Bursaiı maznunlarin toplu olarak yapılan muhakemeleri bitti. Cumhuriyet Müddeiumumîsi iddianam«smde ha* pis cezafi verilmesini istedi. Karar y a n n a kaldı. •»Fahısettnı Doktor Fahrettin Kerim Bey ta rafradan dün Halkevinde «mkılâp çocuğunun yetiştirilmesinde ruhî esaslar» mev'zulu bir konferans ve rilmiftir. Fabrettin Kerim Bey ço % cuğa telki^t . edilecek rnht terbiye sistemini izah etniif ve konferann büyük bir alâka ile takip olunntuf* tur. Konf eranstaa sonra bir 4m htm* . ^ •,„•/ ALÂETTİN CEMlL