30 Nisan 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
Hayat Ansiklopedisi uncu cıiziı çıktı 30 Ookuzuncu sene: No. 3224 urhhur mm |(m n) Hayat Ansiklopedisi İSTANBUL CAGALOGLU Telgraf ve mektup adresl: Cumhnriyet, tstanbuJ posta kutusn: Istanbul, No 24e Telefon: Başmuharrlr: 223M, TaHrlr mfldura: 23236, tdare müdüru: 22365, Matbaa: 20472 Pazar 30 Nisan 933 Büyuk bir kütüphaaeyi bîr arada evlnize geliren en faydalı eserdir. Her evde isir fane bulunmak lâzımdır. m,nm,,mn.,mmmnH ,„,„,,„ Yunanistan Hükumeti Bulgaristanı Protesto Etti ,„„„ ,„„,„„,„„„„„„„„„ Razgrat hâdisesi Ve Bulgaristan III ulgar Başvekil ve Hariciye Nazırı Gospodin Muşanof Sob • ranyada Razgrat hâdisesinin «gayrimes'ul» eller tarafından ika edildiğini soylemiştir. Bu gayrimes'ul deniIen ellerin Bulgaristan'da yeniden yeruye meydan almakta olan bir nevi faşist teşkilâtı aca ve erkânmdan ibaret olduğu malumdur. Bulgaristan'da öte • denberi mevcut komitalara bu suretle bir yenisi daha ilâve olunmakta bulunuyor demektir. Bu gayrimes'ul teşekküllere hükumet memurlanndan şim dilik ne kadannın dahil bulunduğu tahkike muhtaçtır. Her halde Gospodin Muşanof için zahmetine değer bir iştir. Eğer bu meyanda Razgrat kazası kaymakamıle jandarma kumandanınm yeni komitaya mensup bulundukları anlaşı lacak olursa şaşıp kalmamağa şimdi • den hazır bulunmağı da ayni zamanda tavsiye ederiz. Bulgaristan'da ikide bir tekerrür edip duran bir takım hâdiselere ve orada faaliyette bulunan gayrimes'ul çete ve komita teşekküllerinm hiç eksümeyip artan mantar hayatlanna bakarak acaba Türk • Bulgar dostluğu diye bir hayal üzerinde mi yürüyoruz diye kendi kendhnize sormağa mecbur oluyoruz. Dostluk denilen şey mütekabflen yek • diğerini anlayıp sevmenin ifadesidir, bir. Mütekabü menfaatlerin ahengedir, ikL tld tarafın birleşmesile fazla bir kuvvet manasıdır, üç. Sulh ve sükun içinde inkişahn mesnedidir, dört... Daha sayalım mı? Akıl ve kalp sahibi msanlarm ve onlann cemiyetlerinrn dostkıklan beyhude veya kurnazca lâflara değil, ancak bu söylediğimiz hakikatlerin samimî idrakine istinat edebilir. Razgrat hâdisesi münasebetile bahsi açılmış olduğu için fciz nihayet bir kere şunu açtk soylemek istedik ki Bulgaristan'da Türk dostluğu denilen şcyin daha ziyade manasız bir kelime sayılabileceği ötedenberi bizim gözlerimizden kaçmamaktadır. Biz bu dostlukta ne kadar samimî isek Bulgaristan o kadar gayrisamimidir. Hususile orada gayrimes'ul eller ve teşekküller işi daima kanştınyorlar. Gospodin Muşanofun akıllı ve dirayetli olduğu kadar çok ta namuslu bir devlet adamı olduğunu kat'î bir kanaat halmde bilmesek adeta onun bile bu gayrimes'ul tesekküüerden bir veya bir kaçtna dahil bulunduğundan şüphe etmeğe kadar ileri varacağız! Bulgaristan'da Türk düşmanlığı mevzuunu yaşatmak için tarihten fazla istiane edilmeğe ehemmiyet verildiğini görmekteyiz. Osmanlı Türk'leri Avrupa'ya geçmişler de asırlarca şöyle ve böyle yapmışlarmıs. Türkiye cumhuriyetçileri dahi, nihayet kendi tarihleri olan Osmanlı tarihinde tenkit olunacak çok esaslı noktalar bulurlar. Fakat bizim samimî tenkitlerimizle Bulgar'lann kastî hareketlerini yekdiğerinden ayırmak lâzımdır. Osmanlı tarihinin dünkü ve bugünkü Bulgaristan'a daha yüzlerce senelik parlak istikbal teşkil edebilecek bir medeniyet abidesi olabileceğini müsaadelerile kendilerine ihtar edelhn. Bu, bizim kolayhkla isbat edebileceğimiz bir hakikattir. Ne hacet, işte en sonuncu olan Razgrat hâdisesi. Böyle küçükHik Osmanlı Türkü'nün hahr ve hayalinden dahi geçebüecek bir şey olamazdı. Samimî mukabele görmek şartile Cumhuriyet Türkiye'sinm Bulgaristan'a karşı hakikî bir dostluk siyaseti takip etmek istediğini Bulgaristan'da akh başında hiç kimse inkâr edemez. Bu, bizim ihtiyacımızdan değil, idrakimizden ileri gelen bir keyfiyettir. Biz sulhun daha iyi bir şey olduğuna ve onu insanî rabıtalarla takviye etmenin vicdanî bir vazife bulunduğuna kanaat getirmişizdir. Bulgaristan'la hemhudut bulunuyoruz. Dün kendisile silâh arkadaşlığı dahi etmiş olduğumuz bu memleketin ısfaraplanna vâkıfız. Istıraplanna alâka göstermek istediğimiz bu milletm aslen Türk olduğu da, maatteessüf biraz geç te olsa, nihayet ortaya çıkmış hakikatlerdendir. Bilmukabele Bulgaristan dahi bize karşı dostluk iddia ediyor, ama bunun daha ziyade sözde kaldığuu isbat eden deliller pek çoktur. Orada resmî hükumetin gözü önünde sarahaten Türk düşmanlığı yapan teşekküller hâlâ mevcut ve faal bulunuyorlar, ve msanın diyeceği geliyor ki hatta gittikçe çoğalıyorlar. Bu şerait içmde, bibnukabele her şeyi kıracak veçhüe vaziyetten hemen kat'î şüpheye geçmesek bile olup bitenlerin tamamen farkmda olduğumuzu olsun bir kere, fakat açtk, fakat kat'î olarak söyh'yebüiriz Bannederis. Şahsan biz nihayet Atina'da müzakereler dün sabah başladı B „„„,„„„ , ,„„ „„ „„„„„,„„„„„„„„ UUHI1 HMmHHllımHm(l M lllmmlMHtlI1 , ,, SÜIÜ.,,....,....,..,.,.»,,,.!....,,!,,,..,,, ......,.,;„,., .,„„'Hllllllllll Bulgaristan'ı Protesto! Yunanistan yapılan tahrikâtı protesto ettî Atina 21 (Hutasi) Yunanistan'm Sofya sefiri Hariciye Nezaretinden aldığı malumat üzerine Bulgaristan hükumeti nezdinde Trakya Bulgar cemiyetlerinin icraattm ve hükumetin banlara karşı gösterdiği kayits'riiği fiddetle protesto etmistir. Son zamanlarda bu cemiyet! ler hararetli bir sekilde faali| yete geçerek gençler arannda intikam hisleri uyandırmağa I çalısmaktadırlar. **• Atina 29 (A.A.) Atina A jansı bildiriyor: Sofya'daki Yunan sefiri, Sofya metrepolidinin 1913 de Bulgar'lann Edirne'yi aldıklannın yıl dö nümü münasebetile irat ettiği nutuk hakkmda Bulgar hükumeti nezdinde teşebbüste bulunmuştur. Başvekil M. Muşanof, cevabında, bu nuhıklara hiç bir ehemmiyet atfedilmemesi lâzım geldiğini bildirmiş ve bizzat kendisinin hakikî efkârı umumiyeye tercüman ol mıyan bazı vatanî cemiyetlerin bu tezahüratmı takbih ettiğini ilâve etmistir. İnhisarlar bütçesi dün Mecliste kabul edildi tllMllllllllllllflllllllllllllllllllllMinillllllllllllHinilMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMmi M. Çaldaris Celâl B. mülâkatmda Yunan'lı küçük san'at erbabı meselesinin halledildigi bildiriliyor Atina 29 (Hususî) Türkiye ile Yunanistan arasındaki ticarî müzakereler bugün öğleden evvel başlamıştır. Müzakerelere Yunan tktısat nazırı ile iktısat nezareti şube müdürleri ve Celâl Bey iştirak etmektedirler. Müzakereler Türkiye sefarethanesinde yapılmaktadır. Türkiye ile Yunanistan küçük san'atlar kanununun Yunan tebaasına ş«kli tatbikı etrafında yaptıkları müzakerelerde Yunan metalibi üzerinde esas itibarile mutabık kalmışlardır. Bu hususta tesbit edilecek muJcavelenin hazvlanmakta olan ticaret mukavelesîle birltkte imzası kararlaştınlmıştır. Şayet ticarî muakvele kanununun mevkii tatbika konulacağı tarihe kadar imzalanroaz< Mabadi 2 incı sahtiede > Tuz nakliyatında çok fazla ücret alan Izmir Liman Şirketi bu sen« hükumete geçecek Ankara 29 (A.A.) B. M. Meclisi bugün Refet Beyin reisliğinde toplandı. Razgrat hâdisesi etrafında verilen sual takririne Hariciye Vekâleti vekinin vereceği cevap takrir sahibinm bulunmaması dolayısfle tehir edilmiş • tir. Ankara şehri imar müdürlüğünün 1933 senesi bütçesinin müzekeresi yapılmış ve bu münasebetle ileri sürülen bir mütaleaya cevaben Dahiliye Vekili bu müdiriyeti umumiyenin teşkilindeki lüzum ve zaruretir gün geçtikçe arttnakta bulunduğu nu ve yalnız Ankara için değil bazı vilâyetlerde büyük mikyasta yapıknakta olan imar işleri için de fikir ve müta • leasma müracaat edilen bir yer olduğunu ve bu itrbarla memleketin umumî bir ihtiyacına cevap verdiğini söyle • miş ve imar müdürlüğünün Belediyeler tarafından yapılacak imar plânlan ve Küçük san'atlar kanunu ve Yunan'lılar Atina 29 (Hususî) Mevsuk menabiden almana haberl«re göre "Yerli malı ve tasarruf davası millî dava oldu,, Tasarruf Cemiyeti kongresi bugün toplanıyor, Cemiyet şayanı dikkat bir rapcr hazırladı Ankara 29 (A.A.) Millî Iktuat ve Tasarruf Cemiyeti yann saat 10 da Himayeietfal Cemiyeti salonunda son iki yıllık kongresini yapacaktır. Cemiyet, son 3<i yılda gordüğü işler hakkmda bir rapor hazırlamıs ve basttrmıştır. Yannki kongrede okunacak olan bu çalışma raporu sekiz kıtma ayrümaktadır: Birinci kısmında: Cemiyetin kuralaş tarihi olan 12 birincikânun 1929 dan itibaren bugüne kadar geçen zaman içinde cihan buhranı ve bu buhran içinde Türkiye'nin vaziyeti anlatılmaktadır. Cemiyet milletler arasındaki iktuadî münasebetleri gözden geçirirken ahşveriş hacminin yıldan yıla darlastığını, gerek para ve gerek mal alışverişinin bîr takım engellerle çevrildiğini, her milletin kendi içpazar imkânlanndan en çok fay • dalanmak yollannı araştırmakta oldu ğunu kaydettikten sonra bizim başka memleketlerde olduğu gibi bir koruma değil, bilâkis bir kurma kımıldanışı kar(Mdbadi 4 üncu sahifede) ltıh|Hu4ar Vekfll RanaBey AbdâltaaUk tatbik/ıtını murakabe hususunda Ur merci olması için kanunî kayhler ko nulacağmı ilâve eylemiştir. Kabol edilen kanuna göre imar müdürlüğünün 1933 senesi masarifatı karşıhgı olarak (Mabadi Sinei ifede) Bugün son gündür, Dahilî borca yazılınız! Vatandaş, bakırı altın yapacak demiryolu senin koyacağm paraya da mühim bir kâr getirecektir Amele bayramı Zabıta 20 den fazla ko münist yakaladı Yann 1 mayıstır. 1 mayıs malum olduğu üzere, bütün dünya amelesi tarafından kabul edilmiş bir bayraro ve nümayiş günüdür. Bu münasebetle zabıta tarafından, her sene yapıl dığı gibi, kotnünist tahrikâtı ihtimaline karşı halkın huzur ve sükununu muhafazası maksadile hazı tertibat ahnmıştır. Zabıta 1 mayıs bahanesile amelenin işlerini tatiletmesine ve nümayiş yapmasma mâni olacaktır. Dîğer taraftan, polis birinci şube müdürlüğü de beyanname yapış tırmağa ve dağıtmağa teşebbüs eden bazı komünistler hakkındaki tahkik&ta da devam etmekted'ir. Yapılan tahkikat neticesinde tstanbul'da komünistlik propagandası yapan şebekenin bütün mensuplan bulunmuş ve bunların ekserisi yakalanmıştır. Yakalananların ekserisi amele ve esnaf takımından kimselerdir. Evvelki ak mumııııı ( Mabadi 5 ınci sahifede ) MİU1 tktısat ve Tasarruf Cemiyeti Reısx Kazım Paşa Hazretlerl İktısadî mütareke İktısat konferansına kadar bir mütareke akti istenivor, Londra'da konferans hazırlıkları başladı gelen parayı temin edecek dahilî istikrazın kayit muamelesi bugün bitiyor. Vatandaf, istikraza yatıracağın para, yalnız memlekete bir demiryolu yapmakla kalmıyacak sana da mühim bir kâr getirecektir. Bugün Ergani Demiryolu istikrazı A tertibi tahvillerinin son satış günüdür. Bütün bankaların gisele rinde dahilî istikraz tahvilleri bu gün de 20 lirahğı 19 lira rzerinden satılacaktır. Şehrin 'dahilî istikraz tahvilâtı (.Mabadi 2 mci sahıfede) Vla .aab, bakırı aK ı* Jc.i.a.^^a. o.an Jemiry^!unun inşası için '.âzım IHHHIMUIIIIIIIIIIIIIHIIIIllllllllUUIIIIIIUIIIUUUItltlHlllllUltimlllllUUIIIUIIIIUIUIIMIUI ••UUİUU'lltllUIIIIMI'IIHIIIIIIIIlllUIIUI ih^n lk v ısat konferansının toplacağı Kens ington müzesinln bahçesinden blr mans"ira Amerikv\n Fransız Müzakeresi de bitti Vaşington 29 (A.A.) İyi malumat almakta olan Amerikan mehafilinde cihan iktısat konferansının toplanmasma intizaren dünyanm her tarafmda gümrük resimlerinde bir mütareke yapılması hu susunun yann M. Norman Davis tara fından ihzarî komitaya teklif olunacağı beyan olunmaktadır. Vaşington 29 (A.A.) M., Hull, gazetecilere beyanatta bulunarak Lon • dra iktısat konferansı ile alâkadar bu lunan devletlerin ekserisinin iktısadî mütareke fikrine karşı itirazda bulunmıva Uuabadi 5ınct saifede) liniinillMlllllllllllllllllllinllllllllMlllllllllllllllllllllllllllllllllillllllllllMIIIIIIIMMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIHIIIII bunun bir vazife olduğuna hük • f olur. Bu yoldaki fena hareketlerin " suıdan ıslahını Bulgaristan'a halisane metmiş bulunuyoruz. Bulgar'lann Işîne olarak tavsiye eder ve bu tavsiyemizin kanşacak değiliz. Zorla dostluk olmıyade ciddî ve samimî bir dostluk nişanesi cağı da pekâlâ malumumuzdur. olarak telâkki olunmasını temenni eyBulgar'lann işine karışmayız ama leriz. Bulgaristan'daki Türk unsurunun tamaSonra, mademki bilvesile Türk men haksız ve yersiz olarak fena muaBulgar dostluğunu tetkik ediyorlar, melelere maruz olmalanna karşı Türkiye Bulgar hükumetine Bulgar gençliğmin Türk'lerinin lâkayt kalamıyacaklannnı zihinlerini zehirlemek üzere mektep kiolsun Bulgaristan'da takdir olunmasını taplanna yerleşta'rilmis olan sistematik temenni edebiliriz. O namuslu insanlara Türk düşmanlığı yazılannın bu halile fena muamele etmek hiç olmazsa in devammdaki münasebetsizliği de basanlık ve medenilik şıarlanna uyamaz. tırlatmak isteriz. Bunlan da mı gayriBulgaristan'ın menfaati dahi bunu âmirmes'ul teşekküller yapıyor? O halde dir. Kendisi ekatfiyet davasına sıkı Bulgaristan'da mes'ul ile geyrimes'ulün bağlı olan Bulgaristan, dünyanm en tefriki kabil olmıyacak veçhüe yekdiğesakin, en vakur, en çalışkan, hulâsa en rine mütedahil bulunduğuna hükmet mert bir ekalliyeti olan Bulgar Türk'Iemek zaruret halini almış olmaz mı? rine sataşmakla kendi lehine değil, anYUNUSNADİ cak kendi kendinin aleyhine çalısmif «manlı borçlarının tarzı tesviyesî hakkmda devam eden muzakeratın intaç edilerek bu hususkju taki mukavelenin bir kaç gün evvel Paris sefarethanemzide imza edilmiş olduğunu yazanıstık. ^ Yukarıdaki resim, bu imza merasimini göstermektedir. Resinade görülenler: 1 Paris Büyük Elçimiz Suat Bey, 2 Fransız delegesi M. Des Closieres, 3 İngiliz delegesi M. Waytt'tir. Diğer zevat ta öteki milletlere mensup alacaklıların vekilleridir.
