1 Şubat 1933 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 50

Bir de Adana ve mıntakası için tesis edilecek santral ve şebeke dola- yısile elektriğin maliyet fiatını hesap edelim: Beş milyon sermayenin faizi 9o 7 amortisemanı Üf 5S tamiratı müte- madiyesi ' 2 ile hesap edilirae 750,000 lirg eder. Buna mukabil 25,000 Beygirlik takatın ©& 50 si satılsa takriben 75,000,000 kilovat saat cder. Bu takdirde sermaye faiz, amortisoman ve tamiralı rmitemea- diyesinin beher kilovata isabet eden miktarı takriben kırk para eder, İdrolik tesisat olduğfuna ve mahrukat kullanılmadığına nazaran işlet- me ve idare masraflarını da takrihen bu kadar kabul edersek hilovat saalin maliyet fiatı nihayet 2 kuruştur. Ve işte elektriği genişlelecek, yayacak, iktisadi yapacak ta budur. Nihayet fiat meselesinde son sözümüzü söylemiş olmak için arzede- lim ki bunda kastetliğimiz ucuzluk ve pahbalılık meselesi canlı ener- jiye kıyasendir. Bir insan takatı yarım beyrir, szekiz zsaatlik masai de mecmu işi 4 beygir sual, o da takriben 3 kilovat saat olduğu - na nazaran yukarıki kilovat fiat olan iki kuruşla amele yevmiyesi azami 6 kuruşa geliyor demektir. Ve ancak bunu işlinaden iddir edo- biliyoruz ki iş kesafeti olan bu mmtakada Türkiyenin bugünkü mec mu istihlâki kadar vani 75-80 milyon kilovatın istihlâk olunabilece- gini kat'i olarak tahmin ediyoruz. Yoksa bugünkü vasati fiat olan 13 kuruşla amele yevmiyesi 39 kuruşa geliyorsa Anadalu'da amele yev- miyesinin vasatı olarak 20-25 kuruş kahul edileceğine nazaran bizde mihaniki ve elektriki enerji adeli enerjiden daha pahalı demektir ki bundan daha manasız ve maksatsız bir şey olamaz. B — Milli mahrukat bakımından elektrik enerjisi en kestirme bir yoldur. Kömür veya su kuvvelile yani mahalli küvvetlerle daha şim diden hariçten gelen petrol sarfiyatını azaltabiliriz, iyi yollar saye- sinde meselâ elektrikli otobüsler, gittikçe inkisaf etmekte bulunan şehir dahilindeki akkümülatörlü otomobiller, fabrikaların benzin veya mazotla işliyen motörlerinin clektrikliye tahvili milli mahrukulun ta- ammümüne en mühim hizmetleri görürler. Memlckete banzin ve ma- zot ithalini tahdit ederler. C — Miktar bakımı itibarile hülen mevcut sanayi çok geridedir. Bu- gün kendi şehirlerimizde dahi nüfus başına takriben & vat haddi mü- nasip görülmektedir. İngiltere, Almanya gibi memleketlerde bunun 30 - 35 arasında olduğumu nazarı itibara alirsak ve bunu tekmil memlekete teşmil etsek müesses takatın 700,000 beygir yani şimdi- kinin hiç değilse yedi misli olması lâzımdır. Bizim için istihsali düşi- nülen ilk gaye de hiç değilse bu olmalıdır.