1 Şubat 1933 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 48

: timizde buna bir mecburiyet de yoktur. Bundan başka hatların elek- triklendirilmesi icin Ilâzım olan 20-25 milyon para ile bu 30 milyon- luk santralın yalnız senelik 95 15 faiz ve amorlisemanı 7,5-8 milyon eder., Azami mahrukat sarfiyatı 3 milyonu seçmiyen Devlet Demir- yollarının bu masrafı nasıl karşılıyacağı cayi sualdir. Bundan başka meselâ Fevzipaşa - Malatya hattına lâzım olan elektriğin Sakarya- dan gönderilmesinde vakın fcani bir imkansızlık yoktur ama bu arada vukua gelecek zayiat ve pahalı tasisatın böyle bir seyi koruyamıya cağı tabiidir Daha kabili tatbik gibi görlinen Ereğli termik santralmı nazarı iliba- ra alalım: Meselâ buradan Ankaraya kudreti nakl için 350 kilamet- relik bir hattı havaiye ihtiyaç vardır. Böyle bir hattın kilomelresi va- sali olarak 10,000 lira ile yapılabileceğine göre hattın tesis sermaye- &i 3,800,000 liradır. Ortada belli başlı müstehlik bir merkez bulun- madığından bu hattan nakl odilecek kudretin Ankarada ve civarın- daki sanayide istihlâk edilabileceğini kabul. edeceğiz. Bu istihlâkin miktarımı bugünkünün hattâ takriben hbir misli fazlasile 7,000,000 kilovat alarak kabul edelim, Hattı havainin senelik faiz ve amortisemeanı ©4 15, tamiralı mütema- diyesi Şo 3 alındığı takdirde yalnız hattın senolik masrafı 63,000 lira ve beher kilovata isabet eden miktarı 9 kurustur. Buna muakbil kömürün Ereğliden Ankaraya nakliyesini kazanmış o- lacağız. Beher İcilovat için sarfedilen kömlür miktarını 500 gram ka- bul edersek bir aenelik ihtiyaç 3,500 ton ve beher tona 15 şer Hradan nakliye masrafı heşabile mecmu masraf 5,250 lira eder ki kilovat başına 30 para düşar. Bu sergit altırda hudreti elektrik halinde ise kömür halinde nakletmenin ön ihi defa daha iktisadi olduğu görülür. Fakat Ankara veya İstanbula nakil edilmemek sartile Eroğli - Zon guldak mıntakasındaki maden, orman ve liman işletmesinde, kesif o- lan Eteğli - Zonguldak demirşolu nakliyatında iştihlâke yetişecek ve bugün o sahada çalışan yedi sekiz kuvvei muharrike santralının va- zilesini görecek büyüklükte tek bir kuvvei muharrike santralı vücu- de getirmek kilovat fiatını en az yarı yarıya ucuzlatabilir. Bundan daha bariz bir misal vereyim: Adana, Tarsus, Mersin sehirlerinin hepsinde elektrik tesisatı ve bu nun yanıbaşında da mühim miktarda pamuk va mensucat fabrikası vardır. Adanada bu fabrikaların bir kısmı elektrikle çalışır. Fakal meselö Tarsusta ve Mersinde gerek tesizatın azlığından ve gerekse fiatin müsait olmamasından fabrikaların diğer husus? küdret memba- lart vardır. Binaenaleyh elektrik bollaşır ve fint ucuzlatıhrsa istihlâk miktarı çok fazlalaşacaklır, Diğer taraftan bu üç şehir araşındaki demiryolu hem kısa hem da :?;_ nakliyata sahnedir. Binaenaleyh elektrikle işlemesi iktisadi ola- llir, İ_îu üç şehir arasındaki köyler refah itibariyle orla Anadolu'dan çok ileridedir. Ucuz elektriğe müştori çıkarlar, Köylerde çırçır makinele- vi, değirman gibi muhatrrik kuvvele ihtiyacı olan tesiz : at ta vardır. Nakli kudret hatlarında kesafet temin aolunabilir. Fiat ucuzlarsa şe- 45