1 Nisan 1934 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 36

Son senelere kadar un ve buğday ithalâtçısı olan memleketimiz için 1923 den evvelkine nazaran bu takriben 5 misli artış büyük bir terakki ezeri olmakla baraber bunu bir de istihsalin kemiyeti bakımından tetkik edersek bu sahada henüz kat'i ihti- yacın kapanmış olmaktan hayli uzak bulunduğunu görürüz. Tekmil fabrikaların 1932 deki iştihsallerinin kıymeti 19,4 mik yon liradır. Bu istihsel istatistikte kila olarak — gösterilmediği için nüfus başma isabeti ancak una vasati bir fiyat kabuliyle takribi alarak bulmaktan başka çare yoktur. Bu vasati fiyatı ki lo için 7 kuruş kabul edersek istihsal takriben 275 milyon kilo eder. Un sarfiyatı yalnız dahilde ulduğuna ve nüfus başına bizim memleket için scende 150 kilo istihlâk kabul edildiğine nazaran bu istihsol 1,8 milyonluk bir kütlenin istihlâkine tekabül eder ki, bundan da bizim fabrikalarım un istihsalinin yalnız büyük şe- hirlerde kaldığı ve köylünün hattâ bir kısım kasabalının istihlâk ettiği unun genc eskisi gibi ufak değirmenlere munhasır bulundu- gu anlaşılır. (Yalnız şehirler nüfusu 2 milyondan fazladır.) Va: kıâ köylünün nakliye ücreti ve saire dolayısile eski su değirmen- lerine bağlı kalması tabii görülebilir ise de makinalı sanayiin te min etmesi lâzımgelen ucuzluk dolayısile şimdilik kısmen ve şe- hirler etrafındaki köylerde olsun bu fabrikaların köylü istihlâ- kini de kendisine cekmesi icap ederdi. Filhakika unun satış kıy- meti ile iptidai madde kıymeti arasındaki farka bakılırsa 16,09 milyon iptidait madde kıymetinin satış esnasında 19,4 milyona baliğ olduğu ve üğütme masrafının vasati olarak 95 17,5 buldu- gu gürülür ki, bu da bizim köylü için tediye edilemiyecek kadar büyükçe bir yükltür. Un fabrikalarının en mütekâsif ve iş haemınım en büyük bulun- duğu yer İstanbuldur. Buradaki 1i fabrikanın istihsal miktarı 6,3 milyan Jlira kıymetini yani tekmil Türkiye istihsalâtının O6 32,5 ni teşkil etmektedir. Beher fabrikaya isabet eden vasati kuvvei muharrike ise 270 beygir gibi epeyce büyük bir miktar- dır. Buna mukabil meselâ İzmirde 11 fabrikanm tekmil istihsa- lâtı 2,1 milyon lira ve beher fabrikaya isabet eden beygir kuv- veti 110 olduğu gibi Kocelide 11 müesseseye isabet eden istih- sal ancak 250,000 lira ve beher fabrikaya isabet eden vasali ta kat 29 beygirdir. Fakat şurası da gariptir ki, İstanbuldaki tesi- 88