1 Nisan 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ansîklopedisi uncu cuzu çıktı 53 U OCCC İSTANBUL CAĞALOĞLU « 1 »• 1 a « j ' « 0 . JüüD Telgraf ve mektup adresl: Cumhuriyet, istanbul Posta kutusu: tstanbul, No. 246 ralaT I II Sdll Iİ.U1» Tel'fon Başmuharrir ve evi: 24290, Tahrir heyeti: 24298, Idare ve matbaa kısmile Matbaacıhk ve Neşriyat Şirketi, 24299 umhuriyet Hayat Ansiklop^d^si Büyuk bir kuicphs^eyf bir arada evinize gcîtren en faydafı essrdir. Her erde bir fane 3ürkiyede sahne Hayatını nasıl ilerileteceğiz? O O stanbulun Belediye ve koca Türkiyenin yegâne tiyatrosu evvelki ak fam son oyunıınu vererek kıs mevsimini kapadu Şehir tiyatrosu şimdi memleket dahihnde birkaç seneden beri itiyat edindiği turnesine çıkarak biraz da bafka vilâyetlerimize san'a* zevld tattnacak. Yegâne tiyatrotruzun bu cevelânda ne gibi oyunlar ve.mek kararında olduğunu bilmiyoruz. Belki Lüks ve yahut Lüküs bayatı da surada burada temsil eder. IsJanbulda en ziyade ragbet görer» oyun... O kad&r k! sonuncu temsili bile o teşkil etmek şerefini kazandı. Evvelki akşam Belediye tiyatromuzun son temsilinde gidip bu kadar rağbete mazbar olan bu oyunu gördük. Artık İstanbul Belediye tiyatrosunu niçin adı operet böyle dermeçatma ha fif oyunlar veriyor diye tenkit edecek biz değiliz. Zaten tiyatromuzu böyle muhtelif vadilerde çalıstığmdan dolayı fahsan biz tenkit etmedik. Fakat onun bir Şehir tiyatrosu olduğunu ve sine • sinde hakikî tiyatro hayahnın adım adım terakkisine sahit olmak ihtiyacında bulunduğumuzu düfünen bazı zatlann ikide bir bu türlii hafif oyunlardan sikâyet ettflclerine vâkıf bulunu yorduk. Şimdi bu türlü tenkitlerin de yeri yoktur demek istiyoruz. Mademki böyle oyunlan iki ay sahnede yaşatan aBaşIayıcı bir seyirciler kütlesi vardnr, tenkit, artık umumun gösterdiği bu kadar kuvvetli ragbet ve alâkaya biçbir mevki vermemek demek olur. Sahne denildiği zaman hep ciddî seyler oynanacak değil a. tste görii liiyor ki böyle hafif oyunlara da ih • tiyaç var demek. Onlarm da bol ve devamlı müsterileri var. Hayabm biraz da oynadığı oyunlarla kazanmak mecburiyettnde olan Belediye tiyatromu zun eiddî oyunlar yanmda uroumun bu rağbetine pay ayırmak mecburiye tinden kurtulamanus ve kurtulamamakta olduğunu da besaba katmak insaf icabt olacakhr. Evvelki akşam san'aHtâr Hazunm kuvvetli tekerlemeleri karşıstnda gülmekten kırılan halkın sonsuz zevki karsısında aklımız suya erdi. Oyna nan oyun onu temaşaya gelenlerin zevkrae uydurulmak için hıluata vanncıya kadar her çesitten ve her çesntden bir harman haline konulmos olmakla beraber kalabahk bir halk kütlesinm pekâlâ ve hatta pek ziyade hoşuna gidi yordu. Bu vaziyeti Ertuğrul Muhsinin yaphğı gibi acı acı tenk;tlere tâbi tutmaktansa gözönündeki hakikati tesbit etmek daha makul. hatta en makul hareket olmaz mı? Bizi şaşırtan nokta elde bir tek tiyatrocuğumuz olmasm • dan ibarettir. Değil operete, hatta ga • lîba operaya kadar herseyi bu tek sahneden bekliyoruz. Yarın ayni sahne üzerinde opera tecrübelerme kalkışdn*sa taaccüp etmemeğe şimdiden hazn* • lanmalıyız. Halbuki bu işler san'atte ayn ayn ve her biri kendi sahasmda çok zor ihtısas mevzulan olduğu için bu gidişle takdirlerimiz gibi tenk'tle rîmiz de şaskınhklar arzetmekten kurtulamıyacak+ır. Bfitun tecrübelerimizhî bir tek sahne üzerinde toplanmasmdan ileri gelen kargaşalıklarm nihayet bize doğru yolu göstermek grbi bir faydası olacashm anlamağa baslar gibi oluyoruz. Bu kendi şahsunıza ait bir müşahededir. Tiyatro san'atinde görüslerimiz musip olabilmek için sahnemizin yavaş yavaş her ihtiyaca cevap verecek surette taaddüdü lâzım. İşte hatfkat budur. Ve herşeyden evvel tiyatro mektebinı akademisini ne zaman vücude geti receğimizi şimdi kendi kendimize tekrar sorarken bhkaç sen« evvel İstanbul Beiediyesinin açtığı mektebin kapanvcaş olmasma karşı hayrflanjnızı sak lryamıyacağız. Tiyatro san'atini yalnız okutmak için değil, bizzat kendimiz öğrenmek için adma mektep mi, yoksa akademi mi denflecek, ne denilecekse iste o müesseseyi biran evvel vücude getirerek o yolda çalısmağa koyulmalıytz. Bir Alman darbımeselinde san * dalye adam yapar deniyor. Bizde, miiessese meseleyi ortaya cricaracaktır. Bu uğurda ihtiyar edeeeğuniz masraflarm zerresi heder olmadığını temin edelim. Doğrudan doğruya halk kütlesine gîrecek kültürün ve millî kültürün en Adliyemiz, Insul hakkında bugün karar verecek Amerika Sefiri, bankerin evrakını Hariciye Vekâletine tevdi etti İnsulün gemisl 25 mernurumuzun nezareti altındad r Sinirleri bozulmuş olan . banker Amerikaya iadeolununca linç ediTmekten korkuyor Anhara 31 (Teletonla) Amerika sefiri, müflis bmker tnsule ait evrakı Hariciye Veiâletine vermiştir. Evrak, bugün Uanbul Adliyerine gönderilmiştir. Eğer bugün İstanbul Adliyesince nr karar verilmemisse, bu hususta yarın karar verilecektir. Vapurun kara tuarımızda bu lunmast dolayısile bmker hakkın da bir karar vermet hususundaki hakkımız gayet sariHir. *** Yunan bandırah Niotîs vapurile limanımıza gelen Anerikah müflis banker M. Samuel trsulün iadesini Amerika sefirinin hükumetimizden istediğini, hükumetinizin meseleyi ceza kanununun dokızuncu mad • desi muctbince adliy«ye havaleye karar verdiğini yaztn^tık. Emniyet müdürlüğü besmci sube müdürü Danis Bey, evvelki ge ce motörle, Kızkulesi açıklannda demîrli bulunan, Mîotis silefaine giderek hükumetin kararını M. Insule tebliğ etmiştir. 76 yaslannda olan yahudi ban ker, bir tercüman vatıtasile ingi lizceye tercüme edileı bu tebligatı sükunla karşılamıs ve Türkiyefre geldiği andanberi menıurlardan |ördüğü iyi muatnele ve nezaketttn çiikranla bahsetmiştir. Hakkında Türk mahkemesinte karar verilinciye kadar nezaret ıltinda kalacağı kendisine bildirilen M. tnsul Amerikaya iade edilmek ihtimali kuvvetli olduğu için ç»k korkmaktadır. Yarının deniz zabitleri Dün elli dört efendiye diplomaları tevzi edildi Mezıın talebe, diplomalarını aldıktan sonra denizde tahsillerine devam etmek üzere Hamidiyeye geçtiler Linç edlmek korlusu Ekseriya konuşmaktan çekinen m., . . . . . ı Insulün ve vapurunan muhafazasına memur edilen 25 zabıta ve gümrük memurlarmdan bir kumt rtf&&ı*dan motörle gemiye giderlerken € Amerikaya iade edilirsem belki de beni linç edeceklerdir. Çünkü tnuhit aleyhime çok hazırlan • mıştır. Bunun için kaçak vaziyete düştüm. Bundan baska endişem yoktur! tstanbula geldiğim zaman sevinmistim. Fakat bu sevinç çok sür medi. Seyahathne devama müsaade edilirse Romanyaya gitmek niye • tindeyjnı!..> demiştir. Miotis vapuru kaptanına, tnsulü Insulün vapuru etraftnda dolatan burada bırakmak şartile geminin zabıta motSrlerinden biri istediği yere gitmekte serbest oldufZabıta, IITBUIUH vapuruna Turk gağu bildirilmişttr. zetecilerinl ve foto muhabirlerini de yakKaptan, gemi müflis banker tala^tırmadığı için fotografçunız Insulun rafından kiralanmış olduğu için simreshıini değil, yalnız muhafızlannın resdilik lhnanımızda kalacağını söy • mini alabUmiştir. Bu gidişle, Türk galemiştir. zetecileri hiçbır resminı almağa ve hatta yüzünu bile gormeğe muvaffak olamadan Insul llmanımızdan çıkıp gidecektir.] Miotis şilebinin etrafmda bulu nan zabıta ve gümırük muhafaza teşihtiyar müflis bu korkuyu saklamıyarak: (Mabadi Harp JiloMu kumandant Şükrü Bey,Deniz liaennde talebeyi teftis ederhen kudsiyetine ve Türk denizciliğinin Heybeliadadaki Deniz lisesinden kudret ve inkisafma dah* güzel ve bu sene mezun olan talebenin dip mübeyyiç bir hitabe irat edilmistir. loma tevzii merashni dün saat 14 te mektep binasmda yapılmıstır. Bundan sonra bu sene mezun olaa 54 talebeye diplomaları merasimle Merasimd* Harp filosu kuman • tevzi edilmistir. danı miralay Şükrü, thtiyat filo kumandanı miralay Menmet Ali, ts • Diploma tevziatından sonra me • tanbul deniz kumandanı Talât, Hazun talebe gene merasimle Heybeli midiye kumandanı kaymakam Lutaçıklarına gelen Hamidiye kruva fi Beylerle deniz filomuzun diğer zörüne gitmislerdir. erkânı ve mektep muallimleri ha Deniz Iisesî müdürü binbası Hlznr bulurunuflardır. dayet Bey Hamidiye kruvazöründe mezun talebeye su hitabeyi irat etEvvelâ, talebe tarafından bir geçit resmi yapılmıstır. Müstakbel de miştir: niz zabitlerimiz, askerî talim ve «Efendiler, terbiyedeki mükemmeliyetlerini bu Bitirdiğiniz mektep bir lise idif geçit resminde bir kere daha gös denizcilik yoluna bugün ayak basıtermişlerdir. yorsunuz. Onun için, maddî ve maGeçit resminden sonra Harp filosu nevî hayatınızda bugün en keskin bir dönümdür. Kucağmda feyizli kumandanı miralay Şükrü Bey ta(Mabadi ikinci »ahifede) »•afmdan vatan ve vazife askınm Banker nezaret a'iında nnımnıı ^ ^ ^ Mimar Sinan ihtifali ı.a.ıııı • • • •••••••••• t ^ Dün, Türk dehasınm şanmı ebediyetlere götüren büyük Türk minıarının namı taziz edildi Dört Balkan Hariciye Nazırı Ankara ve Edirnede içtima edecekler Ankara 31 (Telefonla) Yugoslavya Hariciye Nazırı M. Yvtitsch (Yevtiç) in birkaç güne kadar buraya geleceği hakkında Hariciye Vekâletine malumat gelmistir. M. Yevtiç, burada üç gün kalacak, Hariciye Vekilimizi ziyaret edecek ve kendisile Balkan misakı hakkında görüsecektir. Mektepte kalan talebe, Hamidiyeye gi den mezun arkadaflarmt selâmlıyorlar Bulgaristanın Balkan misakına karşı vaziyeti Buîgar Başvekili, misakın gizli maddeleri olduğunu ve mahiyetini hâlâ öğrenemedigini söylüyor M. Muşanof Türkiyenin dostluğundan emin Sofya 31 (A.A.) Mecliste hariciye büfçesinin müzakeresi münasebe tile beyanatta bulunan Başvekil M. Musanof, Bulgaristanm haricî siyasetinm yegâne hedefi bütün milletlere ve evvelemirde komşu milletlere karşı sulh, anlaşma ve dostluk olduğunu tekrar teyit etmiş. Balkan m.sakına temas ederek misakta Bulparistanın mevcut olma yışuun bu misaktan «tam Balkan» mahiyetini kadırmaktaolduğunu kaydeylemis, Bulgaristanm bu misaka girme sini imkânsız hale sokan sebepleri izah eyliyerek demiştir ki: Mimar Sinanın türbesi önunde dünkü ihtifd Dün, mimar Sinamn namı ihtifalIer, konferanslanr ve toplantılarla taziz edildi. Ihtifal, saat 14 te, büyük Türk san'atkânnm Süleyma niyâdeki türbesi önünde yapıldı. Süleyman Nazifîn söylediği gibi, Sinamn Süleymaniye abidesinin ait başına bir hnza atar gibi yaptığı küçük türbesi ziyaretçil^rle dolu idi. Mezaırmın üstüne boylu u«y WUrai ıvıezairinın u s ı u n c DOVIU boyunı ca bir Türk bayrağa örtülmüstü. ölünciye kadar başından ç*karmadığı haseki kavuğunu mezar tasma da giydiren Koca Sinan hürmet ve hayranlıkla anıldı. Balkan misakt mucibince Romanya, Yugoslavya ve Yu nanistan Hariciye Nazırları ma ! yısta Ankaraya geleceklerdir. Hariciye Nazırlarının Ankarayt ziyaret ettikîen sonra Edirnede toplanmaları ve orada müzakerede bulunmaları ntahtemeldir. Bir sual takriri İnkılâp Tarihi derslerine halk niçin kabul edilmiyor Belediye namına... Gençlik namına söylenen nutuktan sonra, Belediye Imar şubesi müdü. ü mühendis Ziya Bey, büyük (Mabadi ,,^w».» sahifede) besinci \ ınuı/MUi 11.1...... ıııı mıııı.ı ımıımiıını. ıııımııımı.ııııııııııııııııııııııııııııııııııiKiıımmıııı müessir intisar merkezi tiyatro sahnesi olduğuna ve olacağtna şüphe yoktur. Genç Türkiyenin dünyayı hayretler içinde bvakan büyük inkılâbtndan sonra sahneye lâyık olduğu büyük kıymet ve ehemmiyeti veremenvş olmaklığı nnz cidden şflşüacak bir noksanınuzdır. tçtunaî hayatm mektebi tiyatro oldu ğunu ve oradan mevcut nesillere yeni istScballer işaret edildiğini düşünmsk • liğimiz ve bilmekliğimiz lâzımdır. Mil lî iktısat diye üzerinde hiç hakstz olımyarak terter tepindigMniz mevzua bile tiyatro sahnesi üzerinden en kes tirme yolla gidilebilir. tstanbul, Ankara ve Izmir sehir lerimizm birer tiyatro binası yükselt meğe elattıklarım göriirsek inküabı mıza hizroet edecek çarelerden en müessirinin takdir edilmis olduğuna bükmedeceğiz. ııııımııııııımıııınnıınııınıır YUNUS NADl « Biz misakı lüzumsuz addetttk ve öyle addediyoruz. Esasen hiçbir kimse tarafından tehdit edilmemefite olan Balkan sulhu ne itimatsızlık ve Ankara 31 (Telefonla) Denizne de şüphe tevlit etmiyen daha basit li meb'usu Mazhar Müfit Bey, Mec vasıtalarla zaman altına alınabilir ve lis riyasetine bir takrj vermictir. takviye edilebilirdî. Balkan menaleketMazhar Müfit Bey, bu takrirde leri arasıdaki muallâk meselelerin dosİstanbul Universitesinde verilmek tane bir surette tesviyesi Balkan sulhu te olan İnkılâp Tarihi .ders eserine müh;m ve kıymettar bir »uretleHne balkın sayaraı şükran bir te hâdrm olabilirdi. Teklif ettiğinvz alâka göstererek dinlemek istediği ademi tecavüz mlsakları usulü bu sulha halde buna mümanaat edildiğini sağlam bir zamân teskil edebilird;. Babildirmekte ve halkın istifadesinin husus ki bütün Balkan devletleri Mil temtni içi» Maarff Vekâletince ne letler Cemiyetinde azadır ve Kellog midüşünüldüğünü sormakta ve Vekil sakını imzalamışlardır. BununU beraBeyin Meclise cevap vermesi istenber komşularunız baska bir yolu tercih mektedâ*. Bulgar Başvekili M. Muşanof etmisler ve kendi hudutlannm umumî zamânı için bir misak imza etmisler dir. Kotnsulanmız bu misakı müspet bir sulh ve müsalemet siyaseti vasıtaa addetmek^edirler. Kendi hesabuna ben, yalnız herkesin hukuk ve menafüni hemahenk kılabilecek bir sıyasetin müspet olduğuna kanüm. Bunun içindv ki, misakın hiçbir devlet aleyhine mütevec*' cih obnadığı hakkıdaki teminattan dolayı memnuniyetimi söylemekle bera ber ıröaka iHihak etmemekliğimirn sebeplerini tekrar izah etmeği Uizunda addemekteyim. Misak malum oldugu şekilde, sulhu takviyeye matuftur. Fa(Mabadi besinci sahifede)