1 Nisan 1934 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 5

1 Nisan i934 Bulgaristanın Balkan misakına karşı vaziyeti Bulgar Başvekili, misakın gizli maddeleri olduğunu ve mahiyetini hâlâ öğrenemediğini söylüyor (Birinci aahifeden mabat) kat diğer cihetten de sulh muahede lerrnin müsalemetperverane bir surette tashihi hakkında Milletler Cemiye ti tarafmdan derpiş ediJmiş olan im kâaa engel olmağı tstihdaf eylemekte dir. Bunım için bu misaka girmek bi zim için, muahedelerin ebediyen de • ğişemsz şeyler olduğunu kabul etmek ve bizzat sulhun menfaatleri vaziyetinin yeni ahvale ve milletlerin aşikâr >htl yaçlarma uydurulmasını istilzam ettiği fikrine dayanan 19 uncu maddenin hukmüne bağladıir.mız ümitlen nza • mızla vaz geçmek olurdu. Bu itibarla diyebilirim ki Atina m:sakı Müle'ler Cemiyetini yaratan prensiplerle ve onun misakuıın ruhile he mahenk değildir.» güven*rek istikbale sükunla mt'zar ed yoruz. Dığer taraftan Balkan nus,»'* imza "trniş oUtı devlet.er gızlı oldut'u söyleni'en protosolu mahrem tutmağı nw*ekabılen taahhüt etmif olsalar bile bu protokolı\n neşri liizumuna kail o'acaklaıdıi*. Çünkü Milletler Cemiyet mukdvelename?inin 18 mci maddesi buru ânri'rdir > . M. Muşanof bundan sonra Bulga ristanın Balkan devletlerinden her rile olan münasebatından bahsederek: .< Misakı imza etsıiş olan 4 Bal • kan devietine karşı sıyasetim'z eskis gibidir Bu nyaset, stikbalde de i komşuluk, anlaşma v« dostluk siyase ti olacak».» demistir. Cumhurlyet Mimar Sinan günü Büyük Türk san'atkârı nın hatırası taziz edildi (Birinci aahifeden mabat) san'atkânn, hayat ve san'atini hulâsaten anlatan güzel bh konferans verdi. Ziya Bey, Sinanın ilk eserlerinden başlıyarak mütemadiyen inkişaf eden yüksek san'at dehasinm tezahürlerini misaller vererek anlattı ve onun, geniş ve büyük bir kubbe kurmak hususundaki gayesile bu kubbenin mesnetlerinde yaptığı tekâmülleri kaydederek, bunların hayret verici birer buluş olduğunu söyledi. Tayyare filomuz gitti Yunan Cumhuriyetî şenliklerine iştirak eden filomuz dün Yeşilköyden uçarak yerine döndü Halk namına... Ziya Beyin şiddetle alkışlanan konfsransmdan sonra Şehir Meclisi azasından avukat fsmail Şevket Bey halk namına şu hitabeyi irat etti: « Mimarî san'atinde Türk dehasının şanını ebediyetlere yayan, tstanbulun bu füsunkâr tepesini, her zerresinde ahenk ve insicam, her köşesinde bir kubbei ihtişam tasıyan bir şaheserle süsliyen büyük mimarın. mezarı önünde bulunduğumuz bu dakikada kalplerimiz Türk kabiliyetini göklere çrkardı ğından dolayı kendisine mirmet ve şül"an hislerile çarpmaktadır. Orta Anadolu yaylasının saf ve parlak seması altında yetişip fıt retitı verimi dehasının feyzile yükselen bu öz Türk mimar, iştirak ettiği savaşlann zafer teranelerini haşre kadar kubbelerinde aksetti ren, şark ve garbin bütün üstatla rına azamet ve haşmeti önünde baş iğdiren, san'at şahikalan yarat • mıştır. Hayatı bastanbaşa bir san'at ve imar tarihi olan Koca Sinan, Şeh zade camisinden başlıyarak her biri bîrer san'at raektebi olan abideler, mabetler silsilesini yaratırken Türk zevkini, Türk bedayiperverliğini cihana tasdik ettirmek gibi büyük bir hisle çalışmıştır. Dört asra yakın hayatında en ufak mhiraf eseri göstermiyaek nrrin m*narelerini HaFcin lâcivert sathına aksettiren Süleymaniye ile «Gülşenc meva* Edirnenin göbeğinden yükselerek Me«ç ve Tuncamn gümü» sularuja hilâlin binbir resmi ihtişammı yapan Selin» camü san'at ve zarafet noktalanndan Yayyare filomuzan dün tstanbul üttünde hususî fotoğrafçımız tarafından baska bir birer vecit ve istiğrak membaıdır. Ha tayyareden almmıs resimleri licin d&ima kayan tehb'keli maîl sat Yunan Cumhuriyetinin onuncu yılını tes'it meradün sabah saat onda Yeşilköyden hareketle merbut hmda fennen beka ve rasanet temini siminde hazır bulunmak üzere Atinaya gitmiş ve bulunduğu karargâha avdet etmiftir. Tayyare filo muhal iken Sinanın icazkâr dimağında muz tstanbuldaki tayyarecilerimiz tarafından tesyi muhal hakikate mkılâp eyliyerek ser üç gün evvel şehrimize avdet etmif olan kayma • edilmiştir. medî hayata mazhar olan bu abidei fu kam Şefik Beyin kumandasındaki tayyare filomuz sun meydana gelmiş ve san'at yünün den ünü cihana yayıhnıshr. Yarın tstanbul Ticaret Oda > Hendese ve mimarideki feza kadar sında biı toplantı yapılacak, bu hudutsuz bilgisi nisbetinde hassas ve îçtimaa tütün tacirlerile, inhisar iadsair olan üstat Türk ruhunun inceüğini resi, yerli ve ecnebi tütün şirketleri muve bediilar yaratmaktaki varlığmı Sorahhaslan iştirak edecektir. Konuşu kullu Mehmet Paşa ve Rüstem Pasa lacak en mühim meseleler tütüncülü camilerinde göstermek istiyor. ğümüzün üıkişafı ve hariç memleket Mahalleler arasuıs gizlenmif olan lerde müsait piyasalar tenvni çareleriSokullu Mehmet Paşa camü ile dir. Tesbit edilecek temenni karar Haliç sahiKnin kirli yüzlü ve «evk oklan, nisanm 14 ünde Ankarada top samıyan binalan arasmda boğulmuş lanacak olan tütün kongresine arze bulunan Rüstempaşa cam'i Türk çinicidilecektir. Iik devrinin itilâ tMİhirr sinelerinde saklıyan iki müzedir. Bunlann herbiri, 5 birer renk ve imtizaç âlemid r. Türkiye ve Bdgaristan Başvekil M. Muşaıof, meb'usan mecl'sme haricî siyasei hakkında izahat verirken sözü Türkiye üe olan münasebetlerle naklederek demistir ki: « Cenup komşumuz olan Tiirkiyeye bV dostluk ve bitaraflık misakı üe bağlıyız. Bi' müdâettenberi Türk matbuatının Bılgaristana karsı kullanmakta olduğu galeyanlı lisacun TüVkiyenin bıslarında Gazi Mustafa Kemal bulunan âkil ve münevver siyaset acamlarının te lâkkilerine ve arzularına tevafuk etmekte olduğunu Kç zannetmem. Bilâkis Türk devle adamlarınuı Bulgar milletinin Türkiyeye karsı beslemekte olduğu iklâs ve dostluk hissiyatını bilmekte jlduklarına ve yekdiğerini tanıyan *e mütekabilen takdir eden iki milbt arasındaki münasebetlerin îstiklalde de gene iyi ve dostane olacapna kaniim.» Misaktan malumat almamtşlar M. Muşanof, misakın imzası Bulga ristanda sükunetle karşılandığmı ve Garbî Avrupada takdir edilen bu sü kutun Bulgaristanın manevî itîbanru çoğalthğını memnuniyetle müşahede eylediğini kaydederek demistir ki: « Bizzat komşularımız Bulgaris tanm battı hareketini tenkit edememişler ve yalnız ileride iltihaktnı tetnenni ile iktifa eylenvsIeHir On'arla ara mızda hiçbir suitefehhüm hâdis olm mışttr.» Nazır, bazı iddialara rağmen, Bu'sr hükumetinrn misakın müzakeratı hakkmda malumat almatntş olduğunu v yalmz komşu memleketlerin hudut lannı tekeffül eden bir misak imzası ntyetinde olduklannı bildiğini kaydetmeği lüzumlu görmüş ve demistir ki: « Sofya hükumeti misakın esas lan hakkında hiçbir tebligat abnatmştır. Müzakerat Bulgaristanın iştiraki olmaksızın cereyan etm'ştir. M:ssk parafe edildiği vakit metni matbuat va«tasile öğrendik. Bundan başka, malum olduğuna göre misak gizli tutulan bir zeyli ihtiva e',tiği için tam meinmi sahih olarak bugün de bilmiyoruz.» Balkan su'hu Izahatlarının nihajetlerine doğru M. Musanof demistir Eİ: < Bu telâkkilerle ve bu siyasetle umumî sulha ve hasaaten Balkan sulhuna en iyi bir sur«tte hizmet etmekte olduğumuz kaaaatindeyiz. Balkan milletleriniı iyi komşuluğu için muvakkat değil, devamlı şartlar ihdas etmek arzusunda bu lunuyoruz ve istikbalm bizi tekzip etmiyeceğroi ümit ed yoruz. Bir kere daha tekrar ediyorunr: * Kimseyi tehdit etmiycr ve muahedelere ve beynelmilel taahhütlerimize riayet ediyoruz. Buna mukabil muahedelerin ve beynelmilel ukudun tanımış olduğu haklannuzı istiyoruz.» M. Muşanof, netice olarak Bulgaristanla garp milletleri arasında mevcut olan iyi münasebetlerden bahsetmiş ve bu iyi münasebetlerin Bulgar Krahnın bazı garp payitahtlannı ziyareti esnasmda hakkında gösterilmiş olan hararetli kabulle tezahür etmiş bulunduğunu söyle miştir. Komşularile münasebetleri M. Mufanp.f komşu memlcketlerde bu hususta cereyan eden ve iizerinde tevakkuf etffiekten imtina eMjfci kerattan bahsederek demiştir ki: « Bizzat âkit memleketlerde mi saktn gizü hükiimlerkün tevlit edebileceği ihtilâflar dolayısile böyle bir te lâs doğurursa misaktan uzak tutulmuf olan bir memlekette bunun bir iti matsızlık ve zıhinlerde teşevvü* uyandırması gayet tab:î idi. Maamafih bizde böyle bir teşevvüş hasd olm'dığı gibi ıtımatsızlığa da düşmed'k. Sulh • perversne hissiyatımıza ve ihlâsırmza îütön Konoresine hazırlık Gustave Fröhlichin yeni bir filmi Gönen kaplıca'arı asrileşiyor Şirndiye kadar müteahhit tarafmdan idare edilen kaplıcaları bu seneden itibaren Belediye işletecek Hangi saa'atkâr, hangı mimar bu san'at kâbelermin esiğinde hayranhk duygularile iğilmez, han^i Türk, Türk üslubunun kemalini temsil eden büyük ostadm kabr önünde diz çökmez?« lsmafl Şevket Bey hitabesmi söyle bitirdi: « ^ Arkasında bu kadar nurlu bir iz bırzkan ve Türk san'atkârlannın kıb Itesi olan bü:*ük mtmann türbesini, saltanat devri toz toprak altında bırakmış ve en ufak bir şükran nisanesi göstermemiştir. Lâkin kem1 ve fazilet meftunu olan Cumhuriyet devri, asır lardanberi unutulan san'at dâhisi Sinana hürmetini göstermek istiyerek onun ravzasını diriltti,» tsmail Şevket Beyin nutku alkışlandı. Halkevi tarafından hazırlanan ihtifal programı bu nutukla bitmiş oluyordu; maamafih bir genç programda olma tnasına rağmen Güzel San'atler Akademisi namına, söz söylemek iç'm heyete müracaatte bulundu ve kürsüye çıka • rak arkadaşlannın yüce Türk üstadırm karşı duygulsrma tercüman olan pek heyecanh bir hitabe irat etti ve şiddetle alkıslandu SokaH gırültüierine karşı tedbirler alınıyor Sokaklarda sabah karanlığından gecenin geç vakitlerine kadar devam eden gürültülerle tnücadele etmek üzere belediyece tedbir alınmaktadır. Bu cümleden olarak seyyar esnafın bağırma saatlerini tahdit ve otomobillerin lüzumlu lüzumsuz korna çalmamaları için yeni zabıtai belediye talimatnamesine maddeler konması kararlaşcnıştır. Gönenden bir manzara ve kapltcalar Gönen '(Hususî) Tabiatin Gönene bahşettiği güzelliklerden biri de kaplıcadfer. (Gönen banyoları) namile maraf olan Gönen kaıplıcasından mayıstan ağustos nihayetine kadar Türkiyenin her tarafmdan gelen hastalar pek büyük istifadeler temin eder ve hastalarm ekserisi iyi olup dönerler. Bu kaplıca şimdiye kadar üç seneliği beş altı bin liraya bir müstecire veriliyoıdu. Kaplıcaya maaile veya yalnız gelen bir müşteri, bir daire kiralayıp 20 gün kalmak is tediği takdirde 20 gün için 60 lira ücret vermek mecbuıriyetindedir. Bu pahalılık sebebile kapîıcaya olan rağbet giinden güne azalmakta ve fazla müşteri celbedilememektedir. Rağbetin azaldığını gören Gönen Belediyesi önümüzdeki haziran ayından itibaren kaplıcayı doğrudan doğmıya kendi idaresi altında bu • lunduracaktır. Belediyenin bu tasavvuru pek yerindedir. Çünkü Belediye hem müşterilerin sıhhatını dü«ünüp kaplıcayı asrî bir şekle sokacak, hem de pek pahalı olan fiatleri indirerek rağbeti arttırıp varidatını ziyadelestirmiş olacaktır. Kaphcanın müstecir elinden alı. nıp Belediyeye geçtiği takdirde her hususta müsterilere teshilât gösterileceğine şüphe etmiyen Gönen halkı şimdiden memnuniyetle^ini izhar etmektedirler. Su^un derinliâ.ni ölçen bir alet kestedıld Arkanjel 31 (A.A.) Fen adamlanndan Yudin, her an, ve vapurun hareketi esnasında da suyun derinliğini ölçebilen otomatik bir alet kaşfetmis • tir. radyoda «Türk Sinan ve Türk san'ati» mevzulu bir konferans vermiştir. Kemalettm eserlerinden miştir. Bey bu konferansında ayn ayn bahsetmis, bu Sinanm bütün memlekete yayılmış olan eserlerîn niçm fânî ohnadığuu izah et Gönen memurin isiihlâk kooperatifi feshedildi Bir buçuk s«>nedir muattal bir halde bulunan Gönen memurin istih lâk koooeratifi hissedarlarmın kaymakamlığa vaki müracaatleri üze rine kavmakam tzzet Beyin riya setinde Fırka salonunda umum hi«sedarlar toplanmı&lardır. Içtimada bu kooperatifin hiçbir semere veremiyeceği kanaati hasıl olduğundan ekseriyeti ârâ ile bu kooperatifin feshine karaır verilmiştir. Bu mefsuh kooperatifin hisse darları paralarım geriye alamıya caklardır. Bunun yerine Memurin Teaviin sandığı teşekkül etmesi ve mefsuh kooperatif sermayesinin teşekkül edecek sandığa devretmesi de kararlaştınlmıştır. Vaktile lstanbula gelmiş olan Alman filim yıldızı Güstave Fcöh • lichin bütün dünya sinema san'at • kârları arasında birinci safı işgal etmekte olduguna şüphe yoktur. Şimdiye kadar oynamış olduğu muhtelif çeşit filimlerde bu kudretini pek müketnmel göstermiştir. Güs tave F öhlich, Melek sinemasında < gösterilmekte olan «Macar marşı» filmile yeni bir muvaffakiyet daha kazanmış oluyor; rejisörlükte de artistlik kadar mehareti olduğunu ispat ediyor. Çünkü bu filimde Güs tave baş eolü oynadığı gibi onun rejisörlüğünü de bizzat yapmıştır. «Macar marşi> cidden güzel bir filimdir, bilhassa bizde filim yaptnağa özenenlere karşı «işte filim böyle olur» denebilecek derecede mu vaffak olmuş bir eserdrr. Yalnız genç kızı oynıyan Kamilla Horn bınaı donuktur. Onun yerine meselâ Köte von Nazy gibi aslan Macar ve daha kıvrak bir yıldız mtihap edilmiş olsaydı, filmin muvaffakiyeti hiç şüphesiz şimdikine nazaran bir misli daha fazla olacaktı. «Macar marşı» nın musikisi de çok güzeldir. KÜÇÜK HABERLER Sirkeci rıhtımt dibindeki temizletilecek enkaz Maarif Cemiyeti mümessilliği Mülkiye Müfettişliğine tayin edilen Rüknettm Beyden açık kalan Maarif cemiyeti Istanbul mümessilüğine Bele • diye daimî encümeni azasından Mehmet Ali Bey tayin edilm'ştir. Halkevindeki konferans Edirnede yapılan ihtifal Edrae 31 (A.A.) Büyük Mimar Sinanm ölümünün 3 6 4 üncü yıldönümü münasebetüe, biakrce halkm iştirak ettiği büyük bir ihtifal yapümtş ve mü teaddit hatipler tarafından Sinanın eserleri ve hayatı hakkında kıymetli hita • beler irat edilmiştir. Diro saat 17 de Halkevi salonunda, Asan atikayı muhafaza encümeni aza smdan Efdalettin Bey de bir konferans vermiş, Sinantn hayahndan ve eserle • riden bahsetmjştir. Türk Sinan, Türk san'ati Mimar Kemalettm Bey de, dün gece Sirkeci nhtımının önünde vaktile balmış bazı motörlerin enkazile kesilmiş gemi demirleri vardnr. Bunlar rıhtuna yanaşan vapurlara çapariz vererek demir ve zirbcirlerinin kopmasına ve ke sümesine sebep olmaktadır. Deniz Ticaret müdürlüğü bu enkazı çıkarbnak üzere tetkikat yaptırmaktadır. I Radyo programımız I Haftalık radyo programı 1 mız yarınki nüshamızdadır.