1 Nisan 1934 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 20

nın icabatına göre esaslı bir revizyona tâbi tutmak bize çok lü- zumlu görünmektedir. &ğ Devletin bugün smai tesisat ve diğer milli işler için iki esaslı pa- ra kaynağı vardır: Biri bütçe varidatı. diğeri de obligasyon ih racıdır. Bu menbaların ikisi de müstahsilin ve müstehlikin tedi- ye kabiliyetlerine dayanmaktadır. Bütçe varidatımnın yükselme- si ve tahvilâtın realize edilmesi imkânları halkın tediye kabili- yeti ile tahdit edilmiştir. Halk kazancı olduğu zaman vergisini bilâmüşkilât ödemek ihraç olunan tahvilâtı satırı almak imkân- ni bulacaktır. Halkın buhran önünde bugünkü tediye kabiliyet- sizliğinin bütçe varidatında bıraktığı menfi akisleri düşünür- sek, büyük milli işler için bütçe varidatının devamlı bir menba alamıyacağı kendiliğinden anlaşılır. Tahvilât işi de keza öyle dir. Halkın tediye kabiliyeti düştüğü nisbette gerek devlet sa- nayil. gerek hususi sanayi ergeç bir satış buhranile karşılaşa- caktır ki. bunun yapacağı tesir milli iktisatta şüphesiz daha ge- niş ve derin akisler uyandıracaktır. O halde bütün bu menfi te- sirleri tasfiye etmek için müstahsilin tediye kabiliyetini yükselt- mek yani milli istihsali gelirli bir hale koymak icap etmektedir. Bunun için ise bir taraftan milli mahsulâtım kârlı satışmı temin etmek. diğer taraftan Türk halkına yeni yeni iş sahaları bulmak lâzımgelecektir. Fakat devam eden buhran önünde milli mah- sulâtı kârh satmak imkânı mevcut mudur? Halka yeni yeni iş sa- haları bulalım demekle bir fâsit daireye girmiş olmıyor mıyız? Yeni iş sahası gene para ile olur ki: bunu bulmak için gene müs- tahsilin ve müstehlikin tediye kabiliyetinc müracaat zarureti hasıl olacaktır. O halde bu fasit daireden kurtulmak için halkın tediye kabiliyetinc dayanmıyan başka bir kaynak bulmak lâ- zumdır. &b Şahsi sermayesi kâfi gelmiyen bir müteşebbis, piyasadaki mu- amcleleri için kendisine lâzım olan işlelme vasıtalarını ekseri- yetle bankaya iskonto ettirdiği senetler mukabilinde temin et- mektedir. Banka tarafından senetlerin iskontosu suretile verilen bu tediye vasıtaları bankaya. kısa vade ile yatırılmış ve işletmek için disponibl olan paralardır. Milli iktisat mikyasında alır- sak. bankalar. bu nevi iskonlto muamelelerile piyasanın tediye 20