bu kadar cesurane tedbirler almasının mümkün olması ile iyzah edilebilir. Devlet, ancak ferdiri yapamıyacağı şeyleir yapmağa çalışmalı- dır, nazariyesi basiyretle mütalca olunmalıdır. Bir defa, efradın yapabileceği bir şeyi Devletin, bahusus bizim devletimizin yap- maması, şayanı arzudan da fazla bir şey, lâzım bir şeydir. Çün- kü, her $eyden sarfmazar, yalnız maddi vasıta bakımından. ya:- pacağımız işler o kadar çok ve o kadar mühimdir ki, bunlardan, efradın yapabileceği kısmıma vesaitimizi dağıtmamak, clbette en makul şeydir. Manhaza, benim kanaalimce, bir işin efrada veya devlete nit olmsar, n işin talep ettiği vesaitlle ölçülemez. Meszelenin bütün memlekete alâhası teya hususi menfaatlere terkedilebilmesi ihtimalidir ki, bu hususta kürar vermeğe esas olacaktır. B Geçen on senede hissi selim ile temiz vatanperverlik, iktisadi hayatta devletçilik siyasetini, bize kendiliğinden yerlestirdi. Biz, bu yolda, İmparatorluğun çok zamanda yapamadızından fazla- sını yaptık. Milletin yüzmilyonlarca liralık işleri ve iş şeklinde hazineleri, her noktai nuzardan müdafaa ve inkişaf vasıtaları kuruldu, birikti. Artık tecrübe edilmiş bir yolun şuur ve sebat ile yolcusuyuz, Gelecek önsene nihayectinde, ümit ederim ki, TÜRK DEVLET- ÇİLİĞİ, memleketteki eşerleri ve beynelmilel tesirleriyle, “iktisadiyatta devletçilik anlayışı,, nın en mütekâmli ilmi ve şaheseri olarak zikrolunacuktır.