1 Ekim 1933 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 5

Bu kısa hulâsalarım, ikhtisatta devletçilik siyaselini, ne kadar inanarak takip ettiğimizi ifade eder ümidindeyim. Devletçilik'in memleket iktisadiyatı üzerindeki faydalı tesirle- rinin ekseriya kâfi derecede farkedilmediğini görüyoruz. En serbest zanmoluman bir sanat veya ticaret, müreffeh olabilmek için, mutleka devletin yardımına ve müdahalesinec ihtiyaç gö termektedir. Subuşıundu olduğumuz için, bu ihtiyacı hergün görüyorum ve sonra “serbest meslek,, in “devletçilik,, © rüçhunı için, aymı mevcçzuluru delil olarak zikrelunmasına, şaşıyorum. Dikkatle vazettiğfimiz gümrük himayeleri veya diğer tedbirlerin mevcut olmadığını, bir ân için, tasavvur edebilir misiniz? En kârlı ve verimli bir sanat veya ziraat, bir tek müşteri bulamıya- cak kadar, rekabet karşısında perişan olur. Yediğimiz ekmeğin ununu dahi memleket dahilinden alamayız. Osmanlı İmpurator- luğu gibi bir misal, henüz hatırlarımızda pek yakaındır. Türlü krizlerden dolayı, en serheat nlice milesseseleri, sene- lerdenberi, sert fırtınalar kurgı tutunduran, DEVLET'tir. Ti- caret gibli en serhest sahada, dar vaziyete düşen tWicearları (mescelâ tültilm tüecarlarını) korumuk için, bükümet, geçen senelerde husust tedbirler almıştır. İnlbisarlur, her senc ha- sut zumanında, piyasaya müdahale ederler. YVe, bir senc, “devlet Inhisarı,, ve “devletçilik,, aleybinde hayalât kuran nice müteşebbisler görmüşiümdür ki, mevsiminde inhisarla- vın piyasaya miüdahale etmesi için, billün idraklerini sarlfe- derler. Devlet şimendiferleri, bazı yerlerde ve bazı mahsuller için, yak- tığı kömür parasını çıkarmıyacak kadar ucuz tarife ile nakleder. Devlet elinde olmuyan bir şimendiferin böyle bir tedbir almasma imkân var mıdır? Bu misallerle, devletçilik aleyhindeki en büyük iddiayı iyzah et- miş oluyorum: Hususi müesseseler daima hârlı çalışırlar ve dev- let müesseseleri daima masraflı ve zararlı olur, iddiası. -Bütün memlekelin menfaatına tedbir alırken bazan yaktığı kömürün bedelini voya inhisarın varidatını düşünmemek yaziyetinde ka- lan Devlet, elbette serbesi bir bazizgân gibi, bir çok ahvalde kâr etmiyecektir. Bundan daha tabii ne vardır? Ve zaten devletçi. lik'in memleket için en büyük bir faydası da, ancak bazı ahvalde B