1 Ekim 1933 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Hayat Ansiklopedisi 41 încı cüzü çıktî Onuncu sene: No. 3378 umhuri Hayat Ansiklopedisî İSTANBUL CAGALOĞLU Telgraf ve mektup adresi: Cumhuriyet, Istanbul Posta feutusu: îstanbul, No. 246 Telefon: Başmuharrlr: 22366, Tahrir müdürü: 23236, Idare müdüru: 22365. Matbaa: 20472 Darar 1 TfiSrİliİeVVel 1 9 3 3 * Biiyak bir kötüphaneyi bir arada evinize getiren en faydalı eserdir. Her evde bir tane bulunmak lâzımdır. Buhranı yenmek için Koyü kurtarmalı uhrara halletmek için Aroeri • kada girişilen büyük tecrübenin ortaya çıkardığı en ehemtmyetli mesele bn buhranda köyler vaziyetinin tuttugu büyük mevkidir. 12 milyon iş. vcâ olan Amerikada dahi buhran herşeyden evvel çiftçinin uğradığı zorluklarla meydan almış bir hâdisedir. Zaten bütiin dünyada buhran herşeyden evvel ziraidir. Ziraat mahsulleri mali < yetlerini kurtarmıyacak veçhile para etmemeğe basladtğı zaman dünyanm her tarafında çiftçi satınalma kudre Ankara 30 (Telefonla) Bü • tini kaybetmiştir. Dünyanın her tara yük Millet Meclisi yarın saat ikide fmda halkm ekseriyetini teşkil eden açılacaktır. Meclisi, Kâzım Paşa Hz. çiftçi satmalma kudretini kaybedince açacaktır. Celsenin küşadından sonsanayiin çıkardığı eşyayı sürmeğe îm ra Reşit Galip Beyin Maarif Vekâkân kalmamıştır. Ondan dolayı fab letinden istifası hakkındaki tezkerikalar çahşamaz olmuş ve ticaret zore ile Yunan Meclisinden gelen telralmışhr. Onlarla milyon işsizin ilk graflar ve Elâziz meb'usu Hüseyin, menşei iste buradadır. Son hal noktası Trabzon meb'usu Ali Seydî, Ma nisa meb'usu Mustafa Fevzi Bey da gene burada olacağı gibi. lerin vefat ettiklerine dair tezke Bütiin dünyadaki vaziyetin düzel • reler okunarak celse perşembe gümesi azçok vakte ve pek çok dikkat, nüne talik edilecektir. gayret ve himmete muhtaçtır. tşe her Meclisin 1 teşrinisaniye kadar memlekette çiftçmin halini ıslah ile başlamak belki gidilecek en kestirme yolyapacağı içtimalarda müzakere dur. Buğday kanununun bu sene memedilecek en mühim lâyiha Adli leketimizdeki tatbikatı nasd olduğu ye Vekâleii tarafından Cumhurinu, nerelerde kaça buğday ahnıp sa • yetin onuncu yıldönümü miina tıldığmı henüz bütiin teferruatile bil • sebetile hazırlanan affı umumi miyoruz. Yahıız bu tek l Jbirin mu lâyihandtr. Bu lâyiha 20 teşri vaffakiyetle tatbüd Türkiyede buhran vaziyetini esash surette ıslah edebüirdi. nievvelde Medise tevkolunacak Hususile Tiirkiye ziraatinde buğdayın ve bayramdan evvel kesbi ka simdiki miktan vaziyetin idaresini hanuniyet edecektir. kikaten mümkün kılacak bir miktardır. Son bir iki senedir Türkiyede buğday Meclisin bu seneki encümenleri mahsulü umuraî ihtiyaçtan ancak geçen senekinin aynıdır. Meclisin, kânunusanide, martta toplanmak üdörtte bir veya nihayet nihayet üçte zere yeniden tatil yapması muhte bir derecesinde fazladır. Mahsulün fazmeldir. lasmı piyasadan çekmekle, vahut piyasayı fazla arzdan kurtarmakla buğday Meclis Reisi Ankarada fiatme rstediğimiz makul haddi vermek Ankara 30 (A.A.) B. M. Mecdaîma mümkün olurdu, ve hâlâ da dalisi reisi Kâzım Paşa Hz. bugün ima mümkündiir. şehrimize gelmişlerdir. Paşa Hz. Türkiyemizde ekmek fiati kaça ol istasyonda Heyeti Vekile, meb'us malıdır? Bu suale verüecek en yerinde lar, Ankara Valisi Nevzat Bey ve vecevap: Kölyüye maliyet fiatmî ktrtar dıktan sonra biraz da kâr bırakan bir fiat. Cevabı olabilir. Diğer esya flatlerile hayatm bütiin ihtiyaçlarmda köylünün tshanvnülüne mecbur olduğu müşkü • lâta nazaran buğday fiati bizde, ama köylünün eline geçecek para kibarile, hiç olmazsa okkada beş buçuk kuraş olmalıdır. Kanunun maksadı esasen bu idi zannolunur. Bizce bu miktar asgarî haddir. En uzak kövde buğday ok • kada köylünün ehne be* buçuk kuruş verecek veçhile sahlırsa bu fiat tstan bulda lâakal 8 kurusluk bir vasatiye doğru yükselmek lâzrm gelir. O halde Türkiyede ekmek fiati 1011 kuruş kadar olur demektir. Vaziyetin tslahı hesabına bunu da asgarî bir miktar saymahdn*. Vaziyeti tamamen bizâmkine ben ziyen Fransada buğday mahsulü geçen sene olduğu gibi bu sene de memleket ihriyacmdan 10 milyon kental kadar fazladır. Orada bu sene bu£dayın kentaline, yani 100 kilosuna 115 frank fiat konm'istur, ki bizim paraırnzla Idloda 9,510 1nın» demektir. Fransız kanuncusunun fîkrinde bu fiat, köylünün eline geçmek lâzım gelen paradır. Piyasanm bu suretle tutuîması icin orada bir sürü tedbirler almmıştır. Bunun neticesidir ki Parisin en son ilân olunan ekmek nerhi küoda 1 frank 95 santîmdir. Bu fiat bizim para rayicimize göre 17 kuruşa yakm birseydir. Kiloda 17 kuruş ise okkada 20 kuruş demek olabilir. Ekmek fiatrni arttrmak zâhirde müstehliklerin ziyantna bir hareket Tibi görünürse de hakikatte bu müstahsil ile beraber müstehlnd de korumakhr. Cünkü hususile bfzimki vaziyetinde bulunan memleketlerde buhranı yenmek îçm ziraati ayaküstü tutmaja ihtiyaç vardır. Ancak o zamandır ki köylü vergisfni verebilir, çar" pazardan esya satm alabiKr, ve böylelikle umumî faa • Üyetin ahengi düzelmis olur. Eğer köylü mahsulünü değer paha «3e satamazsa vergîsini veremez, bor cuna ödiyemez ve en basit ihtiyaçlan için alısveriş yapamaz. Köylü vergisini veremezse devletin bütcesi bozulur. Köylü borcarra ödiyemez ve çarsı pazardan alısvem edemezse umumî hayatm faatiyeti durur. O zaman müstehliklerin ekmeği 67 kuruşa alabilmekte bile müşkülât çek tikleri gürülebilir. Çünkü müstehliki ikdar edecek kuvvet te nihayet umumî hayalhn faalryetmden ibaretti. Köylüyü kurtarmak, herkese birden fyilik etmek demek, yani buhranı ort» dan kalduınağa imkân bulmaktır. Hükumet bir umumî af lâyihası hazırladı Millet Meclisi bugün açılıyor, af lâyihası 20 teşrinievvelde verilecek Birçok milletlerden mürekkep, çok kudretli bir toplanmaya doğru... Gazi Hz. ile Kral Aleksandr Hz. nin mülâkatlarına müstesna bir ehemmiyet veriliyor Büyük Millet Meclisinin içtimatarından bir intıba : (Kösede Kâzım Paşa Hazretleri riyaset kürsüsünde kâletler erkânı tarafından karşı • lanmıstır. İki tezkere Ankara 30 (Telefonla) "De nizli meb'usu Haydar Rüştü, Ma • nisa meb'usu Tahir Beylerin teşriî masuniyetlerinin ref'i hakkındaki Basvekâlet tezkereleri Meclise gelmiştir. bir kanun lâyihasma göre hükumetimiz yeni muhacirleri Şark vilâyetlerinde Ukân etmeği düşünmüş, bunun için tah sisat ayırmıştır. Şark vilâyetlerine gi ~ decek muhacirlerin nakil masraflarmdan başka kendilerine arazi ve ev de verilecektir. Garp vilâyetlerinde oturmak istiyen muhacirler hükumetten naktî muave net görmiyeceklerdir. Mıihacirler hakkında bir lâyiha Büyük Millet Meclisine gönderilen Atinadaki dördüncü Balkan Olimpiyadı Beş Balkan milleti atletlerinin gırdıgı müsabakalara bugün merasimle başlanacak Reisicumhur Hz. tstanbul 30 (A.A.) Reisi cumhur Hz. dün akşam maiyyetlerindeki zevat ile birlikte Ya lovaya gitmişlerdir. tsmet Paşa Hazretleri Başvekil tsmet Paşa Hz. dün Perapalas otelinde YunanUta • nın Ankara elçisi M. Sakelaro . pulosu kabul ederek kendisile iki saat kadar görüşmüşlerdir. Yann Yugostavya ve Bulgarlttan Kralları arasında muhim bir mulâkata sahne olacak olan Varnadan bir manzara lerin] tstanbula götürecek olan Yugoslavyanm Dobroviç kruvazörii, bugün Köstenceye gelmiş ve merasimle kar • şılanmıştır. Yugoslavya Kralı Hz. yann Mecidiyeye giderek oradaki Yugoslav sehitlerinin mezarlannı ziyaret e • decekltfrdir. Kral Hazretleri, müte Bükreş 30 (A'.A".')" Anadolu A akıben Romanya Kralı Karolun re jansmın Balkan hususî muhabiri bildifakatinde Balçıkta Kraliçe Mari riyor: nin Türk tarzında yaptırmış olduğu ve Yugoslavya Kralı Aleksandr Hazr^t ismi de mahsus türkçe (Şen Yuva) olarak konulan köşkünde kısa bir müd • det misafir kalacaklardır. Kral Hz., o radan ya Köstenceye gidecekler veya doğrudan doğruya kendilerini almağa gelen kruvazörle ağlebi ihtimal pazar • tesi günü Varnaya hareket edeceklerdir. Yugoslavya Kralı Hz., Varnada ö k • senigrat sarayuıda Bulgar Kralı Boris Hz. He mülâkatta bulunduktan sonra tstanbula müteveccihen ayni kruva • zörle seyahatlerine devam edecekler ve ağlebi ihtimal salı günü Gazi Mus tafa Kemal Hazretlerine raülâki ola caklardır. fral Aleksanâr ffs. Kral BorU ~Sz. Mabadi S inci sahifede Yugoslav ve Bulgar Kralları yarın 12 de görüsecekler Takas komisyonu Komisyon bugün Vali muavininin riyasetmde faaliyete başlıyor, azalar dün taayyün etti Ticaret Odası idare heyeti dün toplanarak, yeni takas komisyonuna Suat Kara Osman ve kimyager Hulki Beyleri aza olarak intihap etmiştir. Vali Muhittin Bey fazla meşgul olduğu ci hetle komisyona Vali muavini Ali Rıza Bey riyaset edecektir. Komisyonda bu zevattan baska vilâyetin en büyük maliye memurile tktısat Vekâletinin bir murahhası bulunacaktır. Vekâlet, murahhashğa vazifesi ts tanbulda olmıyan bir zatı tayin edecektir. Maamafih komisyon, Vekâlet tarafmdan gönderilecek azayı beklemeden vazifesine başhyacak ve bugünden rti baren Vilâyette yeni takas karamamesine ait muamelâtla meşgul olacaktır. îktısat Vekâleti, vilâyete gönderdi ği bir telgrafta, yeni takas talimatna mesinin eskisinden farklı olmadığını, ancak ihraç edilecek eşyanın kıymet Yugoslav • Yunan hududu üzerinde patlıyan bombalar Bir tren yoldan çıktı, ölü ve yarahlar var Atinaya giden atletlerimiz çelenk koyduklart meçhul askerin mezarı başında Atina 26 (Hususî) Kapalı btr havaya ve vapurun lüzumundan fazla tıklım tıklım dolu bir ambara benzemesine rağmen seri ve rahat bir yolculuk yaptık. Kendi evimiz gibi artık her delik ve deşiğini kolaylıkla bildiğîmiz Akropolpalasın hakikaten rahat oda. larına azamî üç asgarî iki tnüsabık olmak üzere taksim edildik. Yunan teşkilâtı nedense bu sene otel dahilinde yemek vermekien vaz geçmiş. Şehrin oldukça uzak bir tarafında hazırlanan lokant a her nekadar fazIaca mükellef ise de otele yarım saat kadar sürmektedir. Gidiş esnasında aç gidiyoruz; dönünce muhteviya tını yolda hazmeden midelerimizi gene aç hissedtyoruz. 1930 senesinde Yunan spor teş kilâtının teklif ve teşebbüsile beş Balkan milleti atletleri arasında i c rasına karar verilen Balkan Olim piyat oyunlarınm dördüncüsü 1 teşrinievvel pazar günü yapılacak. Bir kaç gün sonra toplanacak Balkan Olimpiyat komitesi müteakıp seneler tekrar edilecek olan bu oyunla. nn yerlerini tayin edecektir. Üç senedir büyük gürültülere se. bep olan bu müsabakalar bu sene bizim için eski heyecanmı kaybetmiş gibi görünüyor. Şimdiye kadar bir takım ümitler dolayısile ayn bir kıymet ve hususiyet kesbeden bu müsabakların asabı sarsan heyecanı yerme, umumî bir sükun hâkimdir. Disk ve gülle için Fransadan bize iltihak edecek olan Veysinin son yaptığı dereceleri burada kolaylıkla elde edeceğini ümit ediyoruz. Yunanlilarm geçen pazar yap tıklan şampiyona ve seçme müsa • bakalarının neticeleri bir ay evvel Avrupanm altmdan girip üstünden çıkan birkaç Amerikalı atletin baş döndürücü dereceleri gibi bizi sar. sacak ve korkutacak kadar yüksek değildir. Yugoslav ve Bulgarlar henüz gelmedikleri için onlarm hakikî kıymetlerini ölçmek imkânı yoktur. Burada Semihin, Haydarın, ni hayet Veysinin muvaffakiyet ka zanmaları kimseyi hayrete düşüre mez. Hemen hemen ayni derece ü . zerinde oynıyan Balkan atletlerile bizim bu sinıf atletlerimiz arasında derece ve mesafe farkı olmadığı içüıdir ki müsabaka heyecanı onları yıpratmazsa Olimpiyat direğinde bayrağımızın sallandığını görmek nasip olacaktır!. İlk gün 100, 800, 4^400 koşularla yüksek atlama ve gülle atma müsabakamız vardır. Belgrat 30 (Hususî) Yugoslav ya ve Yunan hududu üzerinde kâin Gevgeli şehrmde «îstiklâl» kahvehanesinin sahibi kapısmm önünde gördü ğü şüpheli bir cismi oradan tesadüfen geçmekte olan bir polise göstermiştir. Bu şüoheli cisim tetkik edilirken pat hyarak polisle kahveciyi öldürdüğü gibi 5 kisiyi de ağır bir surette yarala mışhr. Bilâhare tetkik edilen parçalardan bunun suikast maksadile Bulgar komita>;ıları tarafmdan Yugoslavvava getirilmiş bir makineli bomba olduğu anlasılmıştır. i muavini Ali Rıza Bey lerinin takdiri meselesmde, beheme " hal yeni heyet azasmdan birinin bu • Mabadi 3 üncü sahifede llllMnillMlinilinillMMnillllllMMIIIIIIIIIirnillMIIIIMIIIIIMIIinillinMUIIIIIHIIIIIMMIIIIIMIIIMIIIIIIIHMIIIIHIMtlllllllllllllllllllinilllllllMIIllllUIIIH Bir tren yoldan cıktı Atina 30 (Hususî) Bulgar ko mitacıları Gevgeli havalisinde tren hattına bombalar koymuşlardır. Semplon ekspresi bu suikastten hiçbir zarar görmemiştir. Fakat ekspresten evvel ge çen tren bombalardan birinin mfilâkile yoldan çıkmış, birçok kimseler yanalanmıştır. Atina 30 (Hususî) KomJtacılarm takibine çıkanlan Yugoslav askerî müfrezeleri suikasti tertip eden çeteye rasgelmişler, çete ile müfrezeler arasuıda uzun ve kanlı müsademe olmuştur. Komitacılar dört maktul bıraktıktan sonra savuşmuşlardır. . ^ Şehir tiyatrosunda bu akşam temsillere^ başlanıyor Ertuğrul Muhsin Bey faaliyet programını anlatıyor Sehh* tiyaıtrosu (eski Darülbedayi) yvni mevsim temsillerine bu akşam. dan itîbaren maruf Norveç edibi İpsenin, beynelmilel eserler arasında sayılan, Pergünt piyesile başlıya • caktır. Şehir tiyatrosunun bu seneki programı, geçen senekinden daha zengindir ve ciddî eserlere çok e hemmiyet verilerek hazirlanmıs.tır. Ozdil müsabakamız Müsabakamızın neticesi hak • kındaki tafsilât 4 üncü sahife mizdedir Ertağrul Muhsin Beyin izahatt Şehir tiyatrosunun rejisörü Er tuğrul Muhsin Bey, yeni faaliyet programı etrafmda dün bir muhar. riritnize şunlan söylemiştir: « Pergünt pek şöhretli bir eserdir. Bir hükumet tiyatrosunun bunu YUNUSNADt J Raşit Rıza 6. Ertağrul Muhsm oynamaması büyük bir noksandı. a<ı seneki repertuvarımıza giren bu eser 16 tablodan mürekkeptir ve ancak mükeramel makineli bir sahnede oynanabilir. Sahnemizin henüz bütün asrî tertibatı muhievi olmamasına rağtnen, bunu halka gösterebilmek için çalıştık. Mabadi 4 üncü sahifede