1 Ekim 1933 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 37

İnkılâbın anlaşılması yolunda : Halkın karşısında Bürokrat. MMehmet İlhan. Buhran seyrini; görülmemiş bir sadakatle yapmakta ve cihan mubadele makanizması - hasta bir ciğer nefesi kadar - seBsiz iş- lemekte,.. İktisatla siyaset klasik manadaki tedbirlerine deyam ededursunlar: Dünya genişliğinde bir yatak değiştiriyoruz. Dün- kü nizamdan yarmki nizama geçmek için her cemiyet can atıyor, ve enerjisini kendi yapısında dizgine vuruyor. Bu cehdin hedefi yarınki «millet» i iktisat bütünlüğünde tamamlamaklır; geç- mişteki bir miyarla ölçüye alınan «millet» in manası bugün baş- kalaştı. Sınırları muhkem, iç ve dış siyasetlerine hâkim, fakat iktisatça geri, dünya pazarları karşısında ürkek bir milletten biz hemen hiç bir şey anlamıyoruz; bu, olsa olsa muhayyilemizdeki epik ihtirasların karaladığı bir millet tipidir veya milletler arası mubadelesine tâbi bir unsur gibi karışan, gaddar tabiatla boğuşa boğuşa hak ettiği kıymetlere bile sözünü geçiremiyen bir insan topluluğudur. «Millet» hiç bir zaman bugün olduğu derecede millileşmemiş ve mufhumuna uyar bir kalıba dökülmemişti... Bugünkü çöküntü ile güneş lekeleri arasmda bir münascbet te- vehhüm etmek ne kadar suya sabuna dokunmamak demeksa bu mebdeden hareketle buhranda periyodik bir mahiyet aramak ta o kadar beyhudedir. Buhran gün geçtikçe manasını kendi kendi- ne açığa veriyor: Cihan mubadelesini harpten evvelki hale irca için bir iktisat kon- feransı toplandı; orada neler konuşulduğunu öğrendik; neler yapılacağını anlayıp dinlemeden taplantı dağıldı.. Londra bir- leşmesine tekaddüm eden aylarda, havada garip bir nikbinlik vardı, nitekim bir çokları bu hareketle Harpöncesi'nin yüksek randımanlı ve açık pazarlı sanayi cennetine tekrar kavuşulacak; Garp medeniyetini karaklerlendiron teknik yeni vaziyetler mu vacehesinde adımını şaşırmıyacak; bir kısım insanlık dünyası daha çılgın bir kazanmak ihtirası içinde geri - ileri milletler te- zadını sustura sustura yoluna devam edecek, zarınına saptılar. Hiç te öyle olmadı. Sermaye âlemi, elindeki kudretin dağılışmı 87