1 Nisan 1933 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 9

pespâye şeylerdi. Yani emperyalizm ilmi, işin yalnız bu noktalarında har nedense akadar kat'i değildi. Muamafih İngiliz'lerle Almanlardan hangilerinin Yamyam ve hangi- lerinin Allahın öz çocukları olduğu hakikatı bir türki anlaşılmamaklıla beraber, davanın diğer noktalarında her iki taraf tamamile mutabık kalmış ve bilhassa xencilerle Çinli'lerim tamamile köpekten aşağı ol- dukları ilmen ispat edilmek suretile, bütün müştemleke halkıları üstün- de medeni milletlerin meşru luhakkümünde tamamile ittifak olun- mu._shl! Fakat bugün hem makina hem müstemleke isvan halindedir. Bazan renk, bazan dil, bazan din bakımımdan teyit olunan, buzan da: Bütün insanlar hürdür, müsavidir. mebdcinden hareket ettikten sonra her nasılsa, bir buçuk milyaclık müstemleke ve yarı müstemleke halkımın nihayet iki yüz elli milyonluk sanayıcı memleketler hesabına çalışmazının intaniyet ve demokrusi prensiplerine gayet uyğun olduğunda karar kılan ilmi hakikatler de artık kimseyi tatmin clmiyor. . Şimdi bir taraftan makina kendi keszafetim yaptığı yerlerde, kendini saran nizamin hukuk kayıtlarına karşı isyanını yapıyor, istihsal anarşisi istihsal fazlalığı, buhran, şomaj ve nizam herçümerci darbelerile çer- çevesini kırmaya çalışıyor. Diğer taraftan makinadan ve sanayıdan mahrum memlekeller de kendi makina ve sanmyi hissesini istiyor. Sanayıcı memleketlerde makina çarkluarının birbirini kıwışı ve müstem- leke memleketlerin müstemlekelikten çıkup kendi sanayımı, kendi si- yasi ve iktisadi istiklâlini kurmak savaşı, içinde yaşadığımız devri ka raklterize eden iki bariz harekettir. Çünkü sanayıcı memleketlerde makina, artık anarşik bir iktisat mize” mının çerçevesine sığamıyacak katlar büyümüştür, orada tekmik Lan - z im olunmayı istiyor. Diğec taraftan müztemleke veya geri memleket lerda, har türlüi içtimal vasıflarından teorit olunan, bizatlihi makina, bizatiki kör bir teknik baline getirilen imn sam da, insan olmayı, sosyal kıymetler iktisap etmeyi eli altında tekmiği bulundurmayı ve onu kul- lanmayı istiyor, Bu iki isteğin ikisi de doğrudur, tabiidir ve terakki eseridir, Tarihi bir seyrin mukadder bir zarureltidir. Hülâsa #imdi Avrupa, çağırdığı cinlere artık bir türlü tehakküm ede- meyen cinci gibi, kendi yarattığı kuvvetlerin pençesinde yine kendisi boğulmak üzeredir. Müstemleke istismarınm tabü bir rcaksiyonu olan milli kurtuluş hareketleri bu nizamın bünyesinde tabii buhranlarını yapıyor. Anormal sanayı kesafetinin bir sufhazmı olan sınıf cidalleri de lı(.î:;ıî tabil bünye çöküntülerini doğuruyorlar. Emperşalizm tarihin iki safhasımda bilhassa müteaddidir demiştik. Bu safhaların birincisi emperyalirmin doğus çağı ve ikincisi de çöküş ve dağılış safhası idi,