1 Nisan 1933 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 21

e— n sahasının tesbitidir. Bu tesbit işi, yalnız harita üzerinde basit bir hudutlama ameliyesi olmıyacaktır. Evvelâ saha içindeki her fındıklığın mülkiyet vaziyetini tespit etmek icap eder. Eğer fın- dıklık, istihsalle doğrudan doğruya alâkadar olmıyan herhangi bir rantiyenin malı ise, mal sahibi işinin başında çalışmıya davet olunur. Çünkü kooperatif, bir Devlet ve müstahsil ortaklığıdır. Eğer rantiye, istihsale dönmeyi kabul etmezse, fmdıklığı, koo- peratif namına, muayyen taksitlerle ödenmek sarlile, istimlâk olunur. Bizzat fındıklığın içinde calışan ve ekmeğini bundan çı- karan müsştahsillere ait fındıklıkların büyüklüğü, toprak vazi- yeti, işletme tarzı, kemiyet ve keyfiyet itibarile ağaçların kıy- meti, randman kuabiliyeti, sahibinin ve ailesinin işe yarar ve ya- ramaz unsurları v. s. ayrı ayrı tesbit edilmelidir. Çünkü ancak bu sayede kooperatif, kendine bir « Çalışma plânı » ve bir « İş plânı » tanzim edebilir. Çalışma plânından maksat, kooperatifin hududu içine alınan fındıklıkların rasyonel bir istihsale girebilmesi için, yapılması lâ- zım göelen işlerin birer, birer tesbiti ve bunların mevsimlere ve yıllara göre tevziidir. iş plânından maksat, çalışma plânına göre, muayyen fındıklık- larda, muayyen zamanlarda yapılması lâzım gelen muhtelif ame- liyelerin ortaklar arasında tevziidir. İş plânı, her ortak aileye dağıtılacak « İş cüzdanlerı » nda şahsiyleşir. Bu cüzdanlara, her ailenin kendi fındıklığında, calışma plânına göre, muayyen zamanlarda yapacazı işler yazılır. Bu suretle, umum? çalışma plânında bütün ortak ailelere ayrı ayrı isabel eden işparçaları anlazılmış olur. : Bundan sonra cen mühim mesele isin kıymetlendirilmesidir. Her işin miktar ve kalitesine göre bir kiymet biçebilmek, ancak muhtelif islerin muayyen derecelere ayrılması ve her derecenin de muayyen bir tarifeye ltâbi tutulmasile kabildir. ÂAyni zamanda her muayyen iş için asgari bir verim misbeti de tasbit etmek icap edecektir. Meselâ, on saatte yapılabilecek bir iş için yirmi saat sarfeden bir ortağa, aymi işi on saatte başar- mış olan bir ortağın iki misli bir iş hakkı vermek tabiatile doğru olmaz. İşlerin derecelere ayrılması ve her derece için bir tarife tesbili meselesi, gayet nazik bir noktadır. Eğer bir iş, hakkından yük- sek kıymetlendirilirse ovakit sermaye terakümü mümkün ola- 2i