1 Nisan 1933 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 36

| | | taşıyoruz* diyerek Dörtler Direktuarı'm her ne pahasına ı.a'.uı sa alsüun tasiaa çalışmaları ve bunun hemen M'kull_xdan Londra İktisat ve p('".(ı Konferansı'na hazırlanmak üzere Wazhington konferansına çevirt" meleri, (*) bütün bu işlerin ne derece hesaplı, hazırlıklı ve plânh ola- rak ele alındığını göstlermez m:? Dörtler meselesi, nasıl Avrupa empaer- yalizminin kendi arasında bir uzlaşma formülüne varmaecını ifade eder ;ı-, Washington görüşmeliri da, Avrupa ve Amerika emperyalizmleri arasındaki çekişmelere nihayet vececektir. Bu konforansla, bilhassa, harp borçları meselzi ve Avrupa'ya Amerikha tarafından (hususiyle Almanya'ya) açılan Risa ve uzun vadeli tcaret kredileri mezeleleri gü- yüşülecektir. Amerika, harp borçlarının indirilmezini ve dolayisi ila Tamirat borçları meselesinin kat'i surette hallini, Avrupa büyük dev- letlecinin silâhlar meselesi'nde hirlesik bir dlhan emperyalizmi namına makul bir formülün kabulüne şart koaşacaktır. Ve, Londara İktisaf ve Para könferansı, ancak bundan sonra toplanacak ve: #BÜTÜN DÜNYA EMPERYALİZMLERİ BİRLEŞİNİZ>, şiarını, gümrükler, sanayi, para esası v. 3, bakımından tahakkuk ettir- meğe çalışacaktır. Geçen Lausanne müzakoerolerinden beri ilân edilen bu konfurans, ancak bu gibi büyük hazırlanmalardan ve bu gibi ustaca çevirme harekellerinden sonra bir netica verabilirdi. Böyle bir konfe ransa, küçük devletlerin muvafakatlermi almağa çalışarak gitmenin ne masumane bir bala olduğunu neticesiz kalmış olan STRESA KON- FERANSI göstermiştir, Kabul etmek lâzımdır ki, adına «harpöncesi emperyalizminin harpson- rası şartlarına göre restorasyonu: diyebileceğimiz bu şamil hareketi, am- peryalist devletler, şahane bir muvaffakiyetle hazırlamışlardır. Birinci basamak olarak, kendi memleketleri içinde otariter devlet'i su yahut bua focmlile göre tahakkuk ettirmeleri, ikinei hasamak olarak da, kendi- lerini dahili siyaset bakımından azçok toparlıyabilmiş bu muazzam varlıkları, kendi aralarında bir uzlaşmaya dağru sürüklemeğe başla maları, sadece bir zekâ, politika ve irada dağil aynı zamanda bir zevk eseridx. Ben, kendi hesabıma, ihtiyarlık çağına girmiş olan emperya- lizm'in bu hesaplı, muntazam ve ittiratlı gayretlerini, iki seneden beri, bir san'al eseri gibi takip etmekleyim. Tarih içinde, göz göre göre, bu kadar muazzam bir politika filmi çevrilmemiştir. Gerçi, ermperyalist devletler haricinde kalan dünyanın vebu dünyayı temsil eden küçük devletlerin, müsştemlekolerin ve yarı - müstemleke- İerin, emperyalizmin dişlerini sanki kendi butlarında tecriihe etmamisler gibi, g.ttikçe daha oportünistçe bir mevcudiyet idamec emeleri, bu çe virme hareketini s0n devece kolaylaştırmıştır. Gerçi, bu gibi memleket lerin, ne için mücadele etimekte olduklarını bir kere daha düşünerek, () Bu salırlar yazılırken Washington konleransı, hentiz bir davat — telgrafıydan İtaret bulunmaktadır. işin içyüzürü hikdiğimiz için., rağınen çekinmlyacağiz, hükümlere varmaklarn, buuk 386