1 Nisan 1933 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 42

Teknik : Elektrikli Türkiye, IV. Evvelâ enerji plânı NI. Şevki. Memleket mikyasında ve ileri tekxikli sanayia sahip uhı_ınî:_. Türk inkı- Tâbının ispat edilmiş bir davasıdır. Artık anlaşılmıştır ki, ıhlr mrı_nîc'kel için yalmz ziraatçiı demek, yalnız hamınaddeci dc:u:ıck., blr.aıd;ı :İ:hs_aî den esir, yavı müstemleke (hattâ Falih Rıfkı Beyin dediği gibi üçte ikisi müslemleke) memleket demektir. Türk kurtulus ve inlalâp harekaeti- nin tasfiyesini islediği zaten bu vaziyetten yani bu yarı müştemloke halinden kurtulmadan baska bir şey midir? Ohalde bizim için meyzuubahs olan arlık zirnatçi? sanayici7? suali değil fakat ziraatle berabor kurulması ve yükseltilmesi kararlaşmış olan sa- nayün nasıl kurulacağıdır. Sanayi deyince akla evvelâ enerji (kudret) mesclesi gelir. Çünkü insan hayvan ve nebat gibi sanayide yaşatan faaliyeti temin ve iİdame edıemn herhangi bir çeşit enerjidir. Sanayiin şekilden yekile gecişi, vücude getirdiği içtimai ve iktisadi değişmeler hep enerji meselesine irca olunabilir. Dünyanm on eshri kül- türüne malik Türk'ler süphesiz ki, iki üç asır evvecl de kendilerine ve- tocek kadar sanayic maliktiler. Sonradan neden bu yarı müstemleke vaziyeline düştüler? Bunun mihanikice izahı şöyledir: Çünkü sanayiin enerji menbamı mahdut ve pahalı insan kudretinden, bununla kabili kıyas olamıyacak derecede geniş ve ucuz olan diğer tabif kudretler ü- Zerinc nakl edemediler, Mihanik bakımından insan, mahrukatı çak pa halı ve takati çok az olan termik bir makinedir. Bir mukayese noktası olmak üzere meselâ insan gıdasından birimi teşkil eden eti alalım. Va- sati olurak 1000 kulori temin eden bir kilo etin fiatı Ankara'da kırk kuruştur. Yani bir kuruşla 25 kalori satın alıyoruz demektir, Halbuki bir buhar kazanını taydiye eden 8000 kalorilik kömürün kilosu niha- yet dört kuruştur. Yani bir kuruşla 2000 kalori satın ahıyoruz ki, birin- ciye nazaran 80 defa daha ucuzdur. En ucüz İnsan gıdası olan ekmekte bile bu fark vasali olarak 8 defa daha fazladır. Bundan başka insand olunduğu takdir buyu manını da cok ram metrelik i â düşünce (bunun ekseriya faidesiz yerlere savf rulur), cinsi ve hayati faaliyetler mihaniki rand azaltır (mesclü yarım saatlik bir dans bir kaç yüz kilog- $ ziyar demektir) nihayet teksif ve dovamlı say kabiliyeti 42