1 Aralık 1932 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 34

alınmış tedbirlerden baska bir manayi ifade etmez Übür taraf, asıl yığınlar, yeni bir dinin vecdi içinde kamaşmış kalmış gibi- dirler, Bunlarda çalışma bir ibadet halini almıştir ve dünyada hiç bir şey onlara kendi el işlerinin mahsulünden daha fazla bir zevk ve neş'e veremez. Plakalar, plânlar, grafik ve istatistikler bu koca çocukların yegane oyuncaklarıdır. İşte, öoleldeki odamın pencerelerinden, bir hafta mütemadiyen seyrettiğim Moskova yeraltı demiryolu plânı... İki katlı bir ev cephesi büyüklüğünde duruüyor. Ve bunun önü Moskova'nın en kalabalık noktalarından biri olmustur. Kadın, erkek, çoluk, ço- cuk, bir kere durup bunu zseyretlmeden geçemiyor. Bir çokları, dakikalarca dikkat ve hayret içinde kalıyor. Sonra her biri bu seyrinden kendine göre bir sevinç ve iftihar hissesi alarak uzak- lasıyor. Bu suretle hükümelin yeni bir tasavvuru herkesin can- dan alâkasını celbeden hir milli dava haline giriyor: Bizde, Ankara'nın plânından kaç kişinin haberi var? Cinayet ve şehvet hikâyelerile ve yahut sadece Holiywood malümatiyle dolu gazetelerimiz, bilmem, hir kere olsmun bunun ana hatların- dan bahsttiler mi? Rusya'da «Beş yıllık plân» sözü, dedelerimizin «besmelersi gi- bi hömün her konuşmanın, her işin, her düşüncenin başına ge- çiyor. Bu büyük, bu devce iş, ancak, böyle kollektif bir alâka ile başarılabilirdi. K EŞ YILLIK RLAN Başarılabilirdi, dedik. Bununla Beş yıllık plan'ın muvalfakıye- tini mi tasdik etmiş oluyoruz? Dünyada bu inşa plânı kadar mü- nakaşa edilmiş bir mesele daha hatırlamak mümkün değildir. Bunun üzterine ne kadar çok kitap yazıldı. Ne kadar rakamlar, resimler ve istatistikler v. ,, v. a neşredildi. Buna rağmen beş yıllık plan'nın muvaffakıyetle mi, hezimcile mi neticelendiğini tayin etmek hâla epeyce zordur. Amerikan, Alman hattâ Fransız kaynaklarından dinlediğimiz malümata göre bir hüküm vermek lâzım gelirse, diyebiliriz ki, Beş yıllık plâmn bazı tatbik sahalarında yüzde yüz, hattâ, yüzde yüz altmıs müsbet bir netice verdiği halde, bazı sahalarda da tamamen fiyasha çıkmıştır. Bunu, Sovyet matbuatı ve Sovyet reislerinin bir çoğu teyit etmektedir. Beş yıllık plân insandan üslün bir cehtin, bir akıl, irade ve sis- B4