1 Aralık 1932 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 28

Fakat harpsonrası hadiseleri, ayni zamanda başka mihverler etrafında da dönüyorvlardı. Bu mihverler sunlardı: 1. — Sulh muahedelerinin, Avrupa'yı amamnunlar» ve «gayri- memnunlar» diye ikiye bülmesi. 2. — Tamirat haracı ve harp borçları gibi muazzam tediye da- valarının, dünya tediye muyazenesini bozması. 3. — Kapitalizmin, Amerika'da görülmemia ve umulmaz bir in- kişafa mazhar olduktan sonra G. E. Standard'ı kendine bir mo- tör yaparak, azması- Hurbi umumiye kadar daha ziyade sınai emperyalizm çercevesi içinde kalmış ve finans emperyalizmi vyasıflarını ancak Osmanlı İmparatorluğu ve Çarlık Rusyası gibi bazı yarı - müstemlekeler üzerinde açığa vurmuş olan bu rejim, harpsonrasında Avrupa'yı toptan müstemlekesi ilân edecek ka- dar ileri gitmiştir. Demokrasi hakkında süpheler, itirazlar, hücumlar ve mukahil Lücumlar devam ededursun, hayat yürüyordu. İzte bu yürüyen hayat, günün birinde; bütün demokrasi münakaşalarını art-plâ- na atarak, ortaya yeni ve çok daha mühim bir hastayı serdi. Bu hasta: kapitalizm idi. Demokrasi münakaşacıları, bilmiyorum, şimdi nerededir? Çün- kü ona, bu günkü günde artık bir Musasolini bile hücum etmi- yor. Ne onu tekrar beğendiği ne de onu tartaklamaktarı isliğna gösterdiği için. Hayır! Demokrasi münakasalarının art-plâna atılmalarının sebebi, büsbütün başkadır. Demokrasiden artık bahsedilmiyor, çünkü bütün insanların gözlerinin önünden bir perde, birdenbire kalkmıştır. Bu perde, fikirci yani «idee»den yürüyen mektebin eseri idi- Halbuki harpsonrasının Tırtınaları ve sağnakları bu perdeyi alıp her hangi bir kilise kulesinin kü- lâhına doladılar. Ve anlaşıldı ki: V Demuokrasi, haddi zatinde ve kendi manası içinde mevcut bir şey değildir. 2. — Demokrasi, kapitalizm'in siyast ve idari kılıfından iba- yettir, 3. — Hasta olan demokrasi değil, kapitalizmdir. 4. Demokrasinin hasta gözükmesinin sebebi daha derinde yani bünyede olan illetin kendisine yani demokrasiye ârazını taşıtmasından ibarettir. 2B