1 Aralık 1932 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 30

(1932 senesinde en medeni bit milletin kültür çerçevesi ne de- yece tecviz ediyorsa) azami bir siddetle idame etmeleri seklin- de tecelli eden hal «Hukuku esasiye» ölçüleri ile tahlil edilebi- lecek bir şey değildir. Ondokuzuncu asır Avrupasının emperya- list devletleri arasında Britanya imparatorluğununkine denk ge- lecek bir mevkii alabilmek için yüzde 80 nisbetinde sanayileşen, bu sanayileşme seyri esnasında kendine müstemlekeleryahut siya- si nüfuz ve iktisadi yayılma mıntakaları tedarik eden bu mem:- leket, cihanbarbinden s#onra siyasi ve iktisadi nüfuz mınlaka- ları demirbaşını elinden kaçırmış fakat sanayilesme — nisbetini muhafaza etmek mevkiinde kalmıstır. 1918 den 1929 a kadar tamirat haracı ödemek, bunu yapabilmrek için de, Amerika'nın ve İngiltere'nin sermayelerine bir açık pazar olmak gibi iki im- kân içinde imkânsızlığın ve suri bir istiklâl içinde İstiklâlsizli- ğin mevzuunu tuskil etmis - nihayet, cihan buhranı patlak ve- rince, kanserli bünyelerin hezaline uğramıştır. Hindislan'ın dokunulmaz'ları ile Alman komünistleri arasında, eğer bir fark varsa, bu fark dokunulmaz'ların gittikçe insan ve müsavi adde- dilmesi, kamünistlerin isc gittikçe mekruh sayılmasıdır; yani fark, her halde, Şarklı paryaların lehindedir. Ve Gandi'nin mis- tisizmi yanında Alman anarşisi, milli ruhun cçok daha ıstıraplı bir haletine makes ulmaktadır,. Hastalığın demokraside değil de kapitalizmde olduğunu ispat eden bir diğer misal de, kapitalist vejimleri henüz sağzlamlık gösleren menileketlerde demokrasinin daha doğrusu parlaman- ter idarenin henüz mevcut olmasıdır. Amerika, İngiltere ve Fransa gibi cihan harbinin ve dolayısile bütün Ondokuzuncu asır lalanının başlıca hitsedarları, henüz ve düzgün intihabal yaparak parlamanter hükümetler çıkarabiliyorlar. Henüz milli gelir diye bir gey vardır ve bu geliri sermaye ile sai mensupla- rı arasında laksim etmek imkânı mevcutlur. Henüz diyoruz, çünkü buhranın bu dördüncü yılında, hattâ bu memleketlerde bile şu değişiklikleri kaydedebiliyoruz: 1. —- İngiltere dünya ticaretinin merkezi olmak rölünden istifa etmiştir. Dünya ticaretinin 1929 da olduğu gibi tecssüs edebile- ceğinden ümidini kesmistir Bunun delili, Otawa'da, İmparator- luğu, kendi sınırlarının içine çekmesidir. 2. — Amerika harp alacaklarımı kaybetmiş gibidir. Bunun ar- 830