1 Mart 1934 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 9

larının umumi manrzarası hakkında bir fikir verebilmek için meseli şu tahloyu verelim: . 1760 ta Osmanlı İmparatorluğunun dahili ve hanrici borçları (Banger Mi- res'e nazıran) Darçların cinsi Altın frank Henüz tesviye edilmemiş harlkci istikrazlar 310.000.M0 Eshamı cedide ve faizler (4 B dan) 142,000.000 Hazine tahvilleri 56.000.000 Tedayülde bulunan kavymeler 14000000 Mahili ve gayri munltazam burçlar 110,000.060 Galata bankerlerine olan dahili borçlar, 127,000.000 Yekün 714.000.000 Tanzimalı takip cden bu bütçe karışıklığı ve açık, bir takım maeccralarla karışık olarak ta 1908 inkdâbına kadar devamı etti. Yani masraflar müte- madiyen varldattan fasla uldu. Borelar mütemadiyen arttı. Dahili ve ha- rict borçlar faizleri ile sarav masrafları, masarlfat fasıllarınım drima ©£ 46 hattâ ©, â0 simi teşkil edip durdular. Bunlar harteiideki hükümet masraf- ları ige hükümet cihazmın münbhusiran idart olan ve prodüktif — olmıyan bürokratik çarkı içinde eridi, gitti. 1908 hareketâni tekip eden meşrutiyet bülçeleri de, hir parlâmento kontrolu lâhik olmakla beraber kendinden evyelki devrin bütçe vaziyetlerinden içti- mal - iktisadi karakter itibarile fazla avrılmış değildi. 1908 hareketini — lakip öoden meşrutiyet — devrinin ilk bütessi şöyle besbil olunmuştu : Varldat Masarilal Açık £1.000.000 27.000.000. 6.000.000 Altın Lira. Ayni sönede beher nüfusu işabet eden senovli vergi miktarı da 70/100 Hra, yani 70 altın kuruş alarak tahmin olunuyordu. Harici borçlarua gelince, Meşrutlyet devrinin ilk senesinde bu burçlar şüy- le tesbit olunmuştu: Teyere wetmiyenin bi borçları 1306 deği hmitl boeçer Di hıksliğı Eshamı cedide 42.502.084 2.147.097 Nhsır istikrazı 17.518R.054 159000 Duyunu muvahhade (1908) 53.505.445 2.1R7.018 Yekün — 145.611.373 5.492.992 Altın T. Genç Türkler idaresinde bütçe, 1914 senesinde, Tansimaltan — sonraki Osmanlı İmparatorluğunun en yüksek seviyesini buldu: Varidat Masarifat Açık 31900.000 34.000.000 3.100,000 Altın lira ÂAyni senede beher nüfusa isabet eden — vasati vergi miktarı (1,03) Hra, yani 103 alfın kuruş tahmin olunyurdu. Harbi umumi bülçe de teyazüne imkân vermedikten başka, senevi — açık miktarımı da gitüükçe arllrdı: | | |