1 Mart 1934 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 23

erl l0 gu- ibi et- rin 100 yüksehk olduğunu farzedelim, yani bir ton çimenlonun yirmi liraya malolduğunu kabul edelim, yine ton başına 8 lira bir kâr var demektir ki, bt maliyet fiyatının Yo d0 ıdır. Maliyet fiyatı ile kâr arasındaki nispet, yüzde kaçı aşarsa ihti- kâr fiyatlarile karşılaştığımıza dair elimizde objektif bir miyar olmadığı için bu fiyatları ihtikâr fiyatları olarak tavsiften çeki- niriz. Bizde kurulan fabrikaların hemen hepsi Cümhuriyet devrinin ezeridir. Onun için makinclerinin eski olduklarına ve raşyonel çalışamadıklarına hükmedemeyiz. Eğer Almanyadaki maliyet fiyatlarile bizdeki maliyet fiyatları arasındaki fazlalığı ”» 100 değil de meselâ 50 olarak alırsak -bu bile çok insaflı hir tah- mindir- o vakit, bizde bir ton çimentonun on beş liraya malol- ması icabeder. Bu takdirde ise, ton başma 13 lira bir kâr kalıyar demektir ki, bu maliyet fiyatının » 86 sıdır. Görülüyor ki, çimerita maliyet fiyatlarının resmi bitaraf ve mü- tehassıs bir komisyon tarafından tetkiki milli bir zaruret mahi- yetindedir. Bir ton çimentonumn Devlete maliyeti: Türkiyede yapılan büyük inşaat işlerinin hemen hepsi ya doğ rudan doğruya, ya bilvasıta Deylet sermayesile alâkadardır. Devlet, inşaatını müteahhitlere ihale swretile yaptırmaktadır. Acaba devlet bir ton çimento içiri kaç para ödüyor? Bir ton çimentonun devlete maliyeti şu unsurlardan terekküp etmektedir. 1. — Mübayaa bedeli 2. — Vapur veya trene tahmil, liman ve son istasyonda tahliye masrafı, sigorta ücreti 3. — İnşaat mahalline kadar nakliye 4, — Talt müteahhit kârı 5. — İşin heyeti umumiyesinden mukaveleten hisse alan büyük şirket hissesi. B30 senesine kadar Turhalda ve Malatyada bir ton çimentonun müteahhide teslim seri fiyatı 100 lira olarak hesap olunurdu ki, 28