1 Mart 1934 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 49
Polemik Rakkamların anlattığı sanayi. u. Günlük gazetelerin sütunlarında sık sık tesadüf ediyoruz: «Devletin yani sanayi programı dolayısile fabrikatörler toplanaurak müzakerede bulun- muşlar ve kendileri tarafımndan kurulmuş olan sanayi istihaalâtı memleket Ihtiyacatına tekabül ettiği için yeniden kurulacak devlet sanayilnin hu- süle getireceği vaziyeli münakaşı etmişler ilh...» yahut «Kurulmuş büluü- nan ipekli sanayimiz bugün bir milyon altıyüz bin metre İstihsal vapmak- tadır. Bu miktar memleket ihtiyacını tecavür ediyor. Binacnaleyh ipekli sanayli artık tahdide tahi tutulmalıdır. (*)» İşin mahiyetine vakıf olma- dığı için milli sanayi ve milli iktisat namına bir çoklarınm büyük inşirah duyacağı bu mütalealar ne dereceye kadar dokrudur” Bunu bir de rakam- ların projfektörleri altına gitererek aydınlulmak şüphesis ki çok faydali olacaklır 17 milyon nüfuslu bir memleket için bir milyon altıyüz bin metrelik ipekli kumaş istihsali ne demektir? Bu beher nüfus başına takriben 9,5 santi- metrelik bir kumaş isnbetini ifade eder. Bu miktar Türk vatandaşinın be- heri için bir boyunbağı bile olamaz. Yakıa biz 17 milyon insanin ipeklilare garkolmasını isleyecek değiliz. Fakat öz malı, tam manasile verli istihsali alduğu için köylüsünün bile ipekli giymeğzi yadırgamadığı bu memleket için nüfus başına bir metrelik ipekli kumaş istihsalini gaye edinirsek bu- günkü sanayiin tam on misli hacımında bir ipekli saayline ihtiyaç hnsil olur. İpek ve ipekli mensucut belki İsveçte ve Sibiryada oturan İnsanlar için bir lüksltür, fakat dutun ve ipek höceğinn çok eski bir vatanı olun Anmu- daln için yünlü kumaş kadar tabift ye ueuza mal edilebilir bir metadır. Bilhassa her kurulgeak ve işleyecek sanayi bu memleket için bir Iktisadi genişlemeyi icap ettirdikten sonra. O halde bu vaziyelt karşısında ipekli sanayiin haddimi aşmış olduğundan nasıl bahsedebiliriz. Maddini aşmış olan sanayi değildir ve helki; gayri iktisadi kuruluş ve çalışış dolayısile zirat istihsalâta nazaran çok kabarmış olan fiyattır ve bu vüzden satışının günden güne uzalmsıdır. Bu iş ipekli saayiinde olduğu kadar devlelin beş senelik programle kurmak istediği diğer tekmil sanayi şubelerinde de böyledir. Bunu bize anlatan ©a keni hisşimiz veya şahsi görüşlerimiz değil, biztat sanayi müesseselerinin yerdikleri rakanılardır: Messlâ bunlardan ipekli sanayli ele alalım: Son sanayi istatistikine nazaran İpekli mexnsucat ile uğraşan mülesassalerin adedi 17 dir. Bu mülesseselaerin heyeti umumiyerinin sahip olduğu maki- naların kıymeti 486.0000 ve yalnız d0 tanesinin sahip olduğu binaların kıymeti 468000 liradır. Yani cem'an 954.000 lira sermaveye — dayanan bir (*) Akşam gazetezinin 25 şubat tarihli nüzhasından.
