1 Mart 1933 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 45

rear —e ü tayermnn are —- . şeker kamışı mütehassısının dediği gibi Adana ovasının tulumbalar vasılasile bolbol sulanmasında hiç bir fenni muni yoktur. Gelelim iktisadi cihete: Bir dönüm erazi (takriben 1000 motrc murab- bar) 50 milimetre kalınlığında bir su tabakasile sulanmak için 50 metre izter. Bu suyun azami miktar olarak beş metre aşağıdan mik'ebı su dönüm için sarfedilecek iş mıkluarı çıkarıldığını farzodelim, o halde bir 50,000 5 250,000 kilogram metredir. Bir kilovat sant ne demektir? Her saniyesinde bir kilovatlık iş yapa- bilen bir makinenin bir saatte gördüğü işlerin mecmuudur. Bir kilo- vatlık iş ise 100 kilogramın bir metreye kaldırılması demektir, Bir sa- atte 3600 saniyc bulunduğuna göre bir kilovat saatın tekabül attiği iş 93.800x100xX 1360,000 kilağram metre eder. Tulumbanın ve elektrik 70 alalım 252,000 kilogram moctre eder ki motorunun randımanını h esi için bir kilovat saatlik takat, buna nazaran bir dönümün sulanabilm yani bizim hesabımıza göre iki kuruşlulk masraf kâfidir. Senede orazinin on defea sulandığını kabul edersek dönüm başına sene- likk masraf 20 kuruşlur.Motor ve tulumba dolayısile 15 kuruş da masraf korsak 30 kuruş eder. Halbuki Konya'da exki senelerde dönüm başına 150 kuruş, bubrandan sonraki şenelerde ize 50 aya nazaran her ikiside çok pahalıdır. Kal- h- alınan tulama parasını kuruştur ki elektrikle sulam dıki büyük bent tesisalı için sarfedilecek miliyonlar elektrik santra nın ve havmi hatlarının parasından herhalde daha pahalı olacaktır. Bu ucuz sulana sayesinde Adana ovası: A — Geniş mıkyasta Portakal ve Limon bahçeleri tesis ederek dünya piyasasında sarfiyatı artan veo mahdut memlaketlere münhasır olan bu mahaulü ihraç edehilir. B — Sebze ve meyva buliçeleri vasıtasile baharlarda ve kışın memleket sebze ve Moyva ihtiyacını temin eedr ve hattâ ihracal yapabilir, kon- şerve Fabrikalarına ucuz sebze ve meyva verebilir: (Bir Alman ziraat mütahassısı bu ovanın ağaçsızlığından çok şikâyet etmektedir), C — Şeker kamışile memleketin şeker ihtiyacını kapatabilir; bu surel- le en az iki şeker fabrikasını daha faaliyetc getirebilir. D — Momleketin noksan olan pamuk ihtiyacını temin eder ve pamuk- lu sanayii inkisşaf ettirebilir. Görülüyor ki tekmil bu işler bir taraftan zirmal işi ilken diğer taraftan da sanayii ziraiyeyi meydana gelirmektedir. Şimdi muhtamel bulunan kudret sarfiyatmı hesap edelim: Adana'da kabili ıska 3 milyon dönüm, Mersin ve Tarsus'la 2 milyon dönüm erazi vardır. Bu crazinin senede on defa sulandığını kabu! eder sek 30,000,000 kilovat saat rarfiyat tular. Bu ıskanın vücüde getireceği 2 şeker, 2 konserve, bir pamuklu monsu- cat fubrikası için de vasati 5 milyon kilovat saat sarfiyat kabul edebi- liriz, Ohalde bu faslın yekünu da takriben 55,000,000 kilovat saatle kapanır. 6 — Mearsin Hmaru şarki ve cenubi Anadolu'nun en tabii iskelesidir. Bilhassa Ergani Bakır madeninin fanliyeta başlamasile bu Jimanlarda- «5