1 Mart 1933 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 10

emtiayı diğer rayonlarla değişir. Hülâsa: — İhtizaslaşma — Enerjinin merkezleştirilmesi — Teknik şartların ilk plâna alınışı Bugünkü Rusya'da rayonlaştırma siyasetinin mevzunu teşkil eder. Fa kat bu noktayi işaret ederken bizce haizi ehemmiyet olan diğer bir keyfiyeti de bilhassa kaydetmek lâzmadır: Harpten evvelki kapitnlist yartlara göra bir kısım memlaketlerin tek bir madde veya mahdut gıda veya ham maddeler üstünde bağlanması şeklinde tecelli eden «Monokültür (1) rayonluğu» bugünkü Rusya'nın bünyesinde de mevcutlur. Türkislan ve saire gibi ekalliyetlerle mexkün mıntakaların tek kültüre tahsis olunması öyle bir yayonculuk prensi- pine dayanır ki, müslemlekecilik deyrinin Monokültür sahaları ile ancak sermaye yerine sâyin tanzim edilmiş olması bakımmdan bir fark gösteren bu telâkki, «milli kurtuluş rayon mefhumus ndan elbette ki başkadır. Hem mahiyot, hem de tandans İytibari ile, Hulâsa bugünkü manasile rayomlaşlırma, evvelden hesap ve tayin oluman bir cnerji plânı, bir münakalât plânı, bir sanayi plânı, bir ml- badele plânı... v. s, ile ve her halde tekniğin kat'i müdahalesi altında bir ülkenin hudutları muayyen iktisa! mıntakalarına bölünmesi de- mektir. Bugünkü Türkiyede de İktisat Vekâletince yapılmış olan ve bazı ista- tistik cetvellerinin tertibinde Vilâyotlerin sıralanabilmesi için kulla- nan bir iktisadi mıntaka bölgüsü vardır, Bu bölgüye göre moemleket (9) iktisat mmtakasına ayrılmıştır. Fakat dikkat olunursa görü- lürki bu mıntakalar bölgüsü ne coğrafi, ne de iktisadi bir kayguya tâbi olarak yapılmamıştır. Ve her mıntakayı terkil eden vilâyotlerin müşterek iktisadi işlerinin, (meselâ yollarının) bir arada görülmesi ve mıntakaların müşterek bir iş plânına sahip olmaları bahsında verim- I_i tetbirler alınmamıştlır. Binaenaleyh mevcut İktisadi mımtakalar tak- efmatımı Türkiyenin iktisadi mıntakalara ayrılmış olduğunun bir veyi- kası gibi almak güçtür. Binaenaleyh, bu yazıda biz Türkiyenin rayanlaştırması bahsında mev- cut haritasına bağlı olmayarak kendi telekkilerimizi vermeğe çalışa- cnifz. Rayon meafhumunun derceceleri va şekilleri üzerinde yukarıdan bgh ne lcgdı_r kısada olaa baxzı malüma! verilmeğe çalışıldığı için bu gün ı_ufrk:yn-.n rayonlaştırılması deyince bu hareketin hacim ve ma- hiyel itibarile alabileceği şekilleri derhal tayin etmek mümkündür, l z Bu mş,-o:ılışl:r_ma meselâ tek bir madde veya tek bir iktistat hadisesi buın_n_ımr!nıı olabilir. Meselâ Türkiya'de yalnız Tütüncülük sahalarının teıbı.tı ve sonra da bu mıntakada Koyumcluk işinin ilerlemesine ait tedbirler alınması bu bakımdan bir rayonlastırma işidir, 1) Tök veya bir kaç ziral maddenin ist'hsali üstünde ihtisaslaşmz. 10