1 Aralık 1933 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 33

Teaknik : Büyük Sanayi kuruluşunun devletleşmesindeki teknik zaruretler. M. Şevki. Türkiye bir sanayi kuruluşmun başlangıç noklasındadır. ve ememleketin Mmübrem sanaylinin kurulması bitmedikçe her naktai nazardan yürek İz- tirahatı duymasına imkân yoktur. (*)» Bu kuruluş sanaylce müterakki memleketlerin buğgüne kadar takin ettiği S&yreden şüphesiz ki, bambaşka bir tarıda olacaktır. İçtimai ve iktısadi Şartlardan sarfınazar bixzat teknikteki büyük terakkiler her ikl sanayi ku- ruluşunun birbirinin ayni almasına İmkân bırakımaz. Sanayici memleketler büyük sanayi teknikin bugüne kudar olan tedribi inkişafma ve seyrine uydurarak tek sunutkârdan imalâlhane, fabrika de- virlerini atlatarak nihayet büyük sanayi trösllerine kadar çıklı, takrihen bir bucuk asır zarfındu serpildi, büyüdü ve bugünkü bhalini aldı. Bu seyrl esnasmda zumanma göre daima ileri, duilma rakipnsiz olduğu için teknik noksanlarının zararını görmedi. Rahat rahat bunları izale edebil- di ve izale ettlği nisbetbe istihsalâlı güzellesti ve ucuzladı, Biz sanayia buüşlarken bu rahut ve tedrici yolu takip cdemeyiz. Tknikteki her geriliğimiz bugünkü müterakki sanayle nisbetle istihsalâtın keyfiyet İtibarile kötülüğünu, elverişli olmamasını, maliyet fialinin yüksekliğini mucip olacak ve süirümünü azaltacak veya ihtiyucımıza vefa elmiyecektir. Binacnaleyh biz ilk andan ilibaren bugünkü teknik sevivenin icap ettirdi. &i müterakki bir sanayi kurmağa mecbur olduğumuz gibi bunun işletmesinin de yine buğünkü teknik seviye ile mütenasip olması kati bir zartrettir. Daha buradan scrbest bir şekilde inkişaf imkânını bulmuş meömleketlerin sanayi kuruluşu ile kat'i bazı kayıtlar altında sanayi kurmak mecburiye- tinde olun memleketler arasında bLir fark olacağı kendini güsterir. Buzünkü müterakki ileri teknikki sanaviin buauşlıca yasıfları şunlardır: 1 — Temerküz ve tevhit (enerjide, idarcde, imalde) 2 — Birhbirini tamanılayıcılık (sınai istihsalâila h mil şekillere gelinceye kadar aynı memlekette başarılması.) 3 — Rasyoncllik (yani hum maddeyi ve iş Ucuz şekilde kıymetlendirme). 4 — İhlisas: 1 — İlk sanatkâr Insan bugüukü fahrikanm üç unsurunu yYanNi Mmuharrik kuüvyet, transmisyon ve İş makinesini nefsinde cemetmiş bir ünite idi. Sa- nattaki her terakki bu unsurları temerküze doğru götürdü. İnsandaki mu- harrik kuvyetle kabili kıyas olmuyan enerji membaları bulununçu tablatile diğer unsurlur, yani nakli kudret ve iş makinesi de bununla mütenazip o- larak değişti, büyüdü ve kendi aralarında birleşti am maddeden en müütekâ. fcap eden lekmil işlerin birbiri ardınca ve kuvyetini son haddine kadar en (*) Gazi Hazretlerinin Büyük Millet Meclisindeki &n ton nutuklarından,