1 Aralık 1933 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 11

9209-930 da , 13.7 kilagram 930-9381 de 14 » dır. Binanenaleyh beher nufusuna senevi (80) kilodan fasla şeker sırfeden İn- giltere gibi ileri memleketleri değilse bile, milletimiz için cihan vasati İs- tihlâki olan (14) yahut hiç olmazsa (10) kiloyu bir istihlâk haddi ölarak istemek insani bir lemennidir. RBu tukdirde Türkiyenin senevi şeker is tihlâkinin (150-200 milyon ton) arasında olması iktiza eder ki, bu mik- tar aşağı yukarı iyi bir Yakamdır. Çünkü bugünkü istihlâk sıamizle bit unncak Çin veya Arnavutlukla mukayese edilebiliriz. Halbuki bu maukaye- seler iyi mukayeseler değildir Bu iliburle Türkiyecde yşeker — meselesini, şeker — istiklâl — davasını, bir tarafmdan bugünkü ihtiyaçlarımızın Türk gekerile temini, diğer tara- fından Türk milletinin Şeker istihlâk haddinin daha insani, yani cihınıı— satisine dah; yakın bir seviyeye gıkma'zı ve bu fazla ihtiyacın da yine da- hilden temini şeklinde ele almak makul bir harekel noktasıdır. Buzünkü istihlâk miktarının azlığı hiç sşüphe yok şeker fiatlerinin fat- la yüksekliği ve pahalılığı ile Labialile bağlıdır. ve pahalılık devlet hazi- nesine aktığı için milli gelire karışan vergilerden mütevellit değildir. Ver giler haricinde de Türk şekeri pahalı mal oluyor ve pahalı satılıyar ve he- saplı bir devlet kontrolu veya idaresi altına alımnmadıkça: 1 — Şekerimizin maliyet fiatinin eihan maliyet fiatine yaklaştrılması 2 — Şekerimizin dahili satıçş fiatinin gşeker istihlâkini çoğaltacak ve Türk istihlâkini cihan vasati istihlâkine 'yaklaştıracak bir hadde İndirilmesi kahbli olmiyacaktlır. Bu nuklal nuzarı biraz izah edelim: Türk şekerinin maliyet fiatı unsurları : Bazan, hattâ gazecto sütunlarına kadar geçen ümuümi hir telâkkiye gö- re bizde şekerin pahalılığın asıl sebebi Türkiyede şeker fabrikaharının küöy- lüden pahalı pancar satın almaşıdır. Binaenaleyh müstehlikin — ödediği fazla fiat nihayet ve dolayısile köylü eline intikal ettiği için vaziyeti ta- bil görmek lâzımdır. Halbuki hakiki manzara büöyle değildir ve şekerimizin eihan maliyet finatine göre ölçüsüz yüksekliğinde köylüye fazla bir fint ö- denmiş olmak gibi bir vaziyet yoktur. Bilükis Türkiyede bize Lemin ettliği pancara veya şeker usaresine mukabil kövlüye ödenen para Avrupa Ü- atlerine nazaran daha aşağıdır. Binaenleyh köylüye verilen parayı kes- meden, hattâ bilâkis daha da arttararak ayni zamanda şekeri ucuzlatmak kabildir. Bugün şeekrin fazla pahalılığının ve binaenaleyh istihlâk mik- tarının çoğalmamasının asıl sebebi, şekerlerimizin maliyet fiatının, cihan maliyect Malına nuzaran guyri tabil yüksekliğidir. Bu maliyet fiati yük- sekliğinde de şsekerimizin muliyet fiatini tavin eden unsurların ve usulle- rin, hattâ bizzat devlele alt şeker müesseselerinde bile, devletçi bir iktısa- di kontrol altında bulunmamasını görmemek kabil değildir. Binaenaleyh sanaylde ve bu meyanda şeker sanaylinde devletoilik demek, sadeoe sanuyi mücssesclerinin devlet mülkiyeti altında. hulunması demek dcğ'il'. devlet mülkiyeti altma alman sanayi müesseselerinin iktısadi rantabilite esuslarına en uygun ye milli menfaatleri en yeniş mikvasta koruyacak hbir şekilde işlemesi demektir. Kısaca sanavide devleslllk de% sanaı'iln en rasyonel kurulması, cn rasyoncl işlemesi ve Hat larile relir — unsurla- 11