1 Aralık 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1
m ” FİYATI 5 KURUŞTUR Fransa büyük harptenberi müzmin bir mesele halinde devam eden Suriye davasını halletmek için ebemmiyetli bir adım attı: Suriyelilere yirmi beş sene- İik bir ittifak muahedesi teklif * etti. Suriye bu muabedeyi kabul edecek o İursa, dokuz senedenberi devam manda idaresi ilga edilecek, Suriye Mil- Isler Cemiyetine girecek ve bundan böyle muahede Suriye ile Fransa ura- sındaki münasebetlerin mâzımı olacak ir. Bu muahedenin teldifile tecelli eden Fransız siyaseti, İngilterenin İrakta te- kip eltiği siyasete uygundur. Suriye İ munhedesi de Ingiltere ile Irak arasın. İ da imzalanan muahedenin aşağı yukarı İ benzeridir. İngiliz muahedesi İ östildöliyle bu memleket üzerinde İn- İgiliz hakimiyetinin fili surette idamesi- Bi telif eden bir formüldü. Fransız mua- bedesi de ayni zi hedefi telif # or: Suriye müstakildir am- ma, ha le istişare ederek hareket edecektir. Su- tiyede Fransız askeri bulunacaktır am- ma, bu, hiç bir zaman işgal telâleki di etmiyecektir. Yirmi decek olan on bir ma: diğer hükümleri de bunlara benzer. Malümdur ki İngilterenin Irakta ta- kip etiği bu siyaset nisbi bir. muvaf- matı ile muahedeyi iniza ve tasdik etti. Bundan sonra da manda ilga edilerek Irak Milletler Cemiyetine aza oldu. Fransızların İngihlere tarafından takip edilen bü siyasetin o muvaffakıyetinden cesaret alarak Suriye muahedesini ha- zırladıkları anlaşılıyor. İraka bu tesviye tarzmı kabul etöir- mek için İngilizlerin çok uğraştıkları malümdur. Anenk Suriyeden gelen ha- berler,Fransızlarm * belki de daha büyük müşkülât karşısında kalacaklarını bildiri- yor. Öyk görünüyor ki maahede Suri- ye meclisine zemin hazırlanmadan ev- vel tevdi edilmiştir. Meclis müzâkere- ye başlar başlamaz , o derece şiddetli i- #irazlara hedef olmuştur ki, fevkalâde komiser M. de Martel, derhal muahe- deyi geri aldığı gibi meclisi gelecek İ marta kadar tatil etmiştir. Marta ka- der geçecek üç ay zarfında zemin ba- zırlanacak olursa, muahede tekrar mecli- se tevdi edilecektir. Harbi umumi hiç bir meseleyi Arap meselesi kadar karıştrmamıştır. Bunun da sebebi, bu memleketler ile alâkadar olan büyük devletlerin biribirile telif edilemiyecek bir takım vaatlerde bulun- maları, biribirine zi bir telkem itilaf İar imzalamalarıdır. Büyük harp baş- İadıktan sonra İngiltere ile Fransa A- rap memlek*ilerini kendi aralarında par- «slarlarken, diğer Usraftan İngilizler, Aranları Osmanlı imparatorluğuna kar- #ı tahrik etmek için Kral Hüseyine müsüakil bir Arap imparatorluğu va- detmişti. Sonra Hüseyine — vade memleketlerin bir cüz'ü Balfour beyan- samesile Musevi yurdu yapıldı. 1 Ceş- sinievvel 1918 tarihinde Süriye ve İrak- ta halkım arzu ve temayüllerine uy- gün devletler teşkil edileceği müşterek bir beyanname ile ilân edildi. Sonra da Manda namı altında Suriye ve İrak- ta birer müstemleke idaresi kuruldu. Osmanlı imparatorluğu | zamanında "Araplar İngiliz ve Fransızlara kurtarıcı göziyle bakmışlardı. Kurtarıcılarm an- sızm mütehakkim müstevli rolünde dana olmaları Arap milliyetperverli hi sukutu hayale uğrattı. Bu sukutu hayalin elemi en çok Suriyede bissedil- miştir. Çünkü yabancı yardımiyle is- #ildüle kavuşmak ümidine en çok Suri- yeliler yapılmışlardı. Fransızlar Suriye- ye hâkim olduktan sonra memleketi vi- Jâyet vilâyet ayırarak idare etmek iste. Siler. Hâlâ son teklif edilen muahede- de Suriyeye Lübnan dahil değildir. Suriyeliler dünkü kurtarıcılarma kar- sı mücadeleye giriştiler . Fakat Fransız silâhlerı galebe çaldı. Suriyelilerin bir zayıf tarafları da şudur ki, kendi ara- larında mütkehit ve mütesanit değiller- dir. Bu da Fransaya Suriyede politika manevrası yapmak fırsatı vermektedir. Siyasi mukadderatımız biribirine bağ- İ k olduğu zamanlarda biz Türkler Arap- İ ları memleketin idaresine teşrik ettir. İ meğe çalışmıştık. Fakat Arap milliyet. perverlerini tatmin oödemedik. Şimdi artık o zamanki hislerin desiri altında değiliz. Siyasi mukadderatımız. ayrıl- dığı gündenberi bu memleketler halkı &ım istiklâle doğru siyasi tekâmülü ve refaha doğru iktisadi inkişafı samimi arzularımız arasında bulunuyor. Suriye- İiler, müterakki, çalışkan ve zeki insan- lardır, Asırlarca zaman bir “memleke- vin hudutları içinde > beraber Yaşadık. Bu müşterek vatandaşlığın mahsulü 0- lan mütekabil anlaşma ve tanışma, İyi komşuluk münasebetlerinm tecessüs ve İ devamına büyük bir zamandır. Ahmet ŞÜKRÜ Karadenizde sön çıkan fir- tına; bilhassa Samsunda hayli tahribat yaptı. Boğulanlar ve kaybelanlar var. Bea ve Ka Siirt Meb'usu MAHMUT No. 2806 Türkiye - Yugoslavya emlâk itilâfı bize neler temin ediyor? Hariciye Vekilimiz bu ağ Ankaraya gidecektir Tevfik Rüştü Bey sabahleyin Sirkeci istasyonunda sini imza enmiş 0- lan Hariciye ve » sili Tevfik Rüştü Bey dün sabahki ekspresle Beigrat- tan şehrimize gel miştir. Tevfik Rüş vü Bey istasyonda Vali muavini Ali Riza Beyle, muh- telit mübadele ko- #nisyonu Türk he- yeti murahhasa » sı reisi Şevki, mu- yahhas Esat Bey » lerle bazı sefirler tarafından karşi lanmış ve bir müf- reze polis tarafın dan selâmlanmığ - tar, Tevfik Rüştü Bey Tokatliyan o telinde bir müd - Türkiye ile Yugoslâvya arasmda | det istirahat ettikten sonra Halik Fır- aktı dostluk, ve ademi tecavi adli telifi beyin ve hüküm muzhede- idare heyeti reisi Cev» ımcı salwlede) kası İstanbul (Devamı 6 “CUMA Mübadele komisyonunun lâgvıiçin hazırlanan EE İtilâfnameyi Yunan hariciye nazırlığı tasvip etti - Yeni bir büro açılıyor Mahtelit mübadele komisyonunun dokuz ay zarfında vazifesine niha- yet vermek için Türk murahhâsı he - yeti reisi Şevki ve Yunan heyeti reisi M. Fokas arasında cereyan etmekte olan müzakerat hitam bulmuş ve bir itilafname hazırlanmıştır. Bu f- dokuz ay zorfında nihayet verilecek; © zamana kadar muallakta kalmış 0- Jan işler, Türk ve Yunan mahkemele- rine devredilecekti, Hazmlanan itilâfname Yı metinin tasvibine arzedilm padan gelen bir habere göre Yunan Hariciye nezoreti itilâfnameyi tasvip etmiştir. Bu itilâfname, yakmda Ha - riçiye Vekili Tevfik Rüştü Beyle, Yu- nan sefiri M. Sakellaropulos arasın- da imza edilecektir. Bir büro tssis ediliyor Yunan hükümeti, Yunanistana fi- rar etmiş olan İstanbul Rumlarının Türkiyede bulunan mallarının tazmi. ni için kendilerine tazı ve bu maksatla İstanbu yenlerin iddialarmı kadastro kayıtla» rile tevsike çalışacaktır. Bu maksatla i büroya lâzım gelen muavenette bulunacak- tar, Büro muhtelit mübadele komisyo- nunda ifayi vazife edecek ve Yunan heyetimuralhasısmdan M. Pikeon'un idaresi altında bulunacaktır. Tazmin edilecek emvalin takdiri kiymeti, evelce tesbit edilmiş birer formül dahilinde Atinada yapılacak- tır. Hayvan sergisi açıldı Dün mükâfat kazanan hayvanların sahipleri belli oldu. Sergi 3 gün açık Vali muavini Ali Riza Bey Vilâyet baytar müdürlüğünce .her sene Dolma bahçede açılmakta olan ehli hiyvan sergisinin yedincisi dün Vali muavini Ali Riza Bey tarafından açılmıştır. Davetliler imeyanında Şük. rü Naili Paşa, Kolordu Erkân harp reisi, Kolordu baş hekimi Miralay Ra- if, ve baş baytar müslay Mustafa kamı İhsan Beyler, şehir meclisi aza- serginin kurdelâseni kesiyor ndan Dr. Safiye Hüseyin Hanım ve diğer zevat, Ethem, belediye ziraat müdürü Tal aygır deposu müdürü Abdülkadir Beylerle kaza rı bulurmuşlardır. in kapım bayraklarla süslen- ünde Val muavini Ali Riza Bey sergiyi açarken bir mutuk (Devamı 6 iner sahifede) Harici ticaret Birelden idare Edilmeyecek İktisat Vekili Celâl Beyin DEyanDi Ankara, 30 (Telefon! ticaretin bir elden idaresi kanun çıkıncıya kadar fabrikalar in- şaatınm durdurulacağı hakkında ba- Zı gazetelerde intişar eden haberler etrafında İktisat Vekili Mahmut Ces Yâl Beye görüştüm. Muhterem Vekil Bey dedi ki? — Harici ticaretin bir elden idare- İhtesat Vekili Celâl Bey si hakkında hiç bir karar. olmadığı le bir taşavvurda mevcut de- dildir. İhracatın bir elden ii lar bd müşkü- ler. Bizim ihracat kararımız şudür: Biz ihracat maddelerimizin istan- (Devamı 2 inci sahifede) adem m dam Eskişehir Fabrikası Salı günü küşat resmi yapılıyor Merasime İsmet Ps. riyaset edecektir ANKARA, 30. (Milliyet) — Eskişe hir şeker fabrikasmın açılma merasi- mi ayın beşinci salı Küşat resminde Başvekil | İsmet Pş., Yüksek mali ve iktisadi müesseseler müdürleri, mebuslar ve bir çok zevat hazır bulunacaktır. İstanbuldan da küşat resmine bir çok zevat davet €- dilmiştir, *s ANKARA, 30 (Telefonla) — Eski- şehir şeker fnbrikasnın küşat merasi- mi önümüzdeki salı günü yapılacaktır. Başvekil merasime riyaset edecektir. Bu maksat... bu sabah © Ankaradan hususi bir tren kalkarak davetlileri Eskişehire götürecektir. Saat 15 te merasim yapıl- dıktan sonra hususi tren Eskişehirden hareketle ayni gece Ankaraya bulunacaktır. Milli kumaş Tipi bulundu Köylüye dört liradan da- yanıklı elbise verilecek Başvekil İsmet Paşa hazretlerinin sehrimizi mayi tetkiklerini yan parken bir imilli kumaş tipi ve köylü- ye bir elbisâ modeli tesbit edilmesi için verdikleri direktif süratle tatbik sahasına konulmuş ve neticelendirile miştir. Aldığımız malümata ni muşak ve sık nescidir, kumaş şayak- tır. Elbise şekli üzerinde tetkikata devam olunmaktadır. Feshane fabrikasının yaptığı he- saplara göre Türk köylüsüne dört li- radan elbise giydirilecektir. Bu elbi. se için yapılacak kamaş 2 -3 sene da- yanacak kadar sağlamdır. Fabrika vardığı bu neticeyi banka lanacaktır. Diğer taraftan aldığımız malüma- ta nazaran Bakırköy bez fabrikası da köylü | kadınlarına mahsus olmak ü- Zero en ucuz ve en sağlam bir kumaş tipi tespit edecektir. a KÂNUNUEVVEL | 1993 inü yapılacaktır. İngiliz hava nazırı İngiliz hava kuvvetlerinin “ihtiyaca kâfi olmadığını ve daha kuv- vetlendirilmesini isteyor. © Tel l Müdür 24318, Y İdare v isleri müdürü 24319, arka 24310. Harici Ticaretin Bir Elden Idaresi Hakkında Karar Yoktur Suriye ve Fransa | Tevfik Rüştü Bey geldi | Samsunun lâtif manzaralarından Samsun bir afet geçirdi Kuduran deniz her şeyi parçaladı Boğulanlar çok. Zarar yüz binlerce lira! SAMSUN, 30 (Milliyet) Samsunda şimdiye kadar misli asla görülmemiş deniz fırtması dünden beri-deyam etmektedir. Hakiyka * ten fevkalâdelik arzeden korkunç bir manzâra karşısındayız. Ufuk - larda kırılan büyük dalgalar kö- pükleri farkedilmektedir. Deniz bembeyazdır. Sanki ayaklanmıştır. Bilhassa geceliyin tahminlerin fev kinde şiddetlenen fırtına Samsun limanında bulunmakta olan otuz yolcu motörünü, 12 çifte direk yel kenli ve motörü, 15 çaparı demi: taratarak Samsunun Derbent cihe- tine doğru karaya vurdurmuş ve tamamen parçalamıştır. Sahil v yu kayık parçaları, eşyayı tüccari- ye, enkazı ile doludur. Büyük yel- kenli ve motörlerin bazısı tama » (Devamı 6 met sahifede) Samsunda Gazi âbidesi Russell Pş. ya raporlarını, yabeyanatınıtekzipetmeli Türkiye'de tek beyaz zehir fabrikası yoktur, söylenenler yalandır Râporlarile Türkiyeyi tebrik eden Russell Pş. nın Fransız gazetesine verdiği beyanat doğru olamaz. Pş. kendisine atfedilen bu beyanatı tekzip etmelidir. Mısır Polis müdürü * Rüssell Paşa Mısırın Kahire Polis müdürü Rı Paşadır. Bu zat ayni zamanda Cemiye- NİSA e öğr Za lele Şer karip bürosu şefidir. Bu şahıs, uyuştu Ziraat Bankasının evvelki gün Anfara resmimiz Başvekil Hazretlerini rucu maddelerle mücadele ve senede bir Cemiyeti Akvama bu hususta ra - por vermek, yine bu meseleye dair iki üç senedir bu raporları kitap şeklinde neşretmekle tanınmıştır. Russel Paşa bir iki sene evvel mem- leketimize de gelmişti, Ve hattâ bu me seleler hakkında tetkikatta" bulunmuş, memnun kalmıs olduğunu söylemi Bu, o demektir ki, bizi az çok tanrma- sı icabeder. Keza bizim için söyliye - ceği sözlerini de çok bitarafane bekle- mek hakkımızdır. Burası böyle; fakat bakmız Pariste çıkan Grinoir haftalık bir gazeteye göre bunun böy- le olmadığı görülüyor. Anlatalım: Bu gazetenin bir mu - harriri Mısıra seyahat ediyor memle - leri hakkımda Rus- Muharrir bu (27 teşrinievvel 933 tarihli çıkan nüshasında) neşre « diyor. Bunda: 1 — Ruase! Paşa diyor ki: “Lâkin İstanbul vardır ki, şimdi eroin, koka- in, morfin, ssrar, slhas.l bütün uyuştu- rucu maddelerin istihsal merkezidir.,, Cevabımız: Rüssel Paşa buna nereden hükmedi- lidir ki, esrarın ipli d:i maddesi Hint keneviridir. İsmini (Devamı 6 mer sahifede) da heyeti umumiye Selin ii içtimada — göstermektedir.
