1 Aralık 1933 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

Yan EM Muhammede acısın! Sadrazamın Hünkârdan şikâ - yetle dert yanıp cevap bekleme - sinden ümit ve cesaretlenen Seras - ker Hüseyin Avni Paşa, hemen söze başlamı — Zatı samii hidivaneleri cüm- lemizin muhterem pederi ve mür- şidi olup her hususta külli ihatala- ri ve bunca zamanlık kıymettar tecrübeleri, siyasi, askeri, idari ik- tidar ve kiyasetleri müsellem ol - duğundan maruz oldukları müş - in balli zunnında çakirlerinin fikir ve mütalea beyanmda bulun- maklığım bir nevi hadsilik olacağı nı arz ile beraber bugün erkence tasdiimin ayni esbabı müessifeden ileri geldiğini söylemek isterim. Evvelisi akşam başmabeyinci ve dün sabahta başkâtip dairede nezdi çakiraneme gelerek Hünkâ- rım mübrem lüzuma mebni masa « rifi askeriye akçesinden seksen bin İiranm âcilen atebei seniyeye tak- dimini irade buyuduklamı tebliğ sttiler, İnsaf buyurulsun, bu olur şey midir? Serhadlerde ateş içinde aç, mühtaç düşmanla çarpışan Mehmetçiklere kuru peksimet para sı bulup yollamakta günagün müş- külâta maruz olduğumuz şu gün - lerde seksen bin altın nasıl ulaştı- rılabilir? Hattâ nasıl dile getirilip te istenebili? Koca Rüştü Paşanm parmağı ağ zında kalmıştı: — Doğrusu enküşetberdühanı hayret! kaldım. Lisanı âsıfilerin - den telâkki etmesem, ihtimal ver- mezdim! Sadrazamın bu cevabı üzerine Hüseyin Avni Paşa, hemen cebin - den Sultan Azizin elyazısile, imza sile tezkeesini çıkarıp uzatmıştı. Koca Rüştü Paşa, tezkereyi alıp okur okumaz : Lâhavlevelâ kuvvete illâbillâh! Buna karşı Yenecek #öz yoktur! Hemen cenabı bâri ümmeti Mu - hammede acısın! Demişti. Hüseyin Avni Paşa, muradına ermiş, fısatı kaçırmıyı — Paşa Efendimiz! Beyanatı seniyelerile de tahakkuk ve teeyyüt eden beliyeden millet ve vatanın kutulması için sadece cenabı bâri- nin acıması dua ve temennisinin kâfi gelmiyeceği ve herhalde es - babıma tevessül lâbit bulunduğu malümu sâmileridir. Çâkirleri hak kında Yusuf İzzettin Efendiden rivayeten ve zatı bıdivaneleri: fen'mesmuum olan bazı sözleden Rüştü Paşa da, Hünkârdan > Wir a ANKARA, 30. A.A. — B. M. mec Tsi bugün reis vekili Esat Beyin riya- setinde toplanarak Afyon mebusluğu- na İntibap edilen Doktor Ziya Nuri Pa- şanın tahlifi yapılmış ve hudut ve sahil İer sihhat ermum müdürlüğü 1933 sene- si bütçe kanununun beşinci maddesile sarlına mezuniyet verilen 600 bin hire ez sira numarasımdaki Okararmın umumi heyette müzakeresine dair takriri ve ar. maen meseleyi tetkik eden B. M, Mec. Nisi orzuhal encümeninin gerek motör ve gerek içindeki eşya bedelinin rus em valinden verilmesi kizemgeldiğine dair verdiği karara aittir, Arzuhal encümeninin bu mazbatası üzerinde cereyan edem hararetli müza- © kere espasında söz alam hatiplerden bir kısmı şürayi devletçe alınan kazai ka rarlarm alelumum mahaki 5, mahakimi — kararları gibi B. M. Meclisi tarafından tarafından nakzedi- | A Şİİ ĞI KO) gel Kir La Yarın: Sultan Azizin hal'i © Ahiler, halkın ünü kaybetmiştir! — İ ettiği para mese İesi, savsaklanacak! Batumda müsadere edilen iki motor meselesi Şurayi devleiçe alınan kazai kararlar etrafında Mecliste münakaşalar oldu 4 hakki (Milliyet) indir, Sultan Azizin Hal'i 7 Sadrazam Koca Rüştü Paşa da hayrette ! — Allah ümmeti — Mitat P: aşa da <Bâbiâliye * geldi. ve bu seksen bin lia istenmesinden çok sıkıldığım cihetle dertleşmek üzere dün gece Mitat Paşa biade- rinizin konağı gitmiştim. Biz konuşuken Bahriye nâzırı Ahmet Paşa da gelmişti. Uzun müsahabe ve müzakerelerden sonra millet ve memleketin beliyei maruzeden re- hası ve refah ve selâmeti ancak tebeddülü saltanatla kabil ve müm kün olacağı noktasında ittifak et- tik. Zatı fahimaneleri milleti; min mutemedi, hepimizin büyüğü olduğunuzdan kavlü kararımızı bâkipaylerine arz ile işe başlamak üzere emrü iradei samiyelerini is- tihsal etmeği beynimizde kararlaş- tırdık. Bu esnada sadaret dairesi baş eski dilsizi içeri girerek, Mitat Pa- şa Hazretleinin teşriflerini işaret mutadesile bildirmişti. Biraz son - ra Mitat Paşa, müzakerenin tam hararetli bir devresinde, âmiyane tâbirile demir tavında iken odaya işti fındaki koltuğa oturmuştu. Serasker Paşa Mitat Paşaya se- lâm verip âşinalık ederken, Sadra- zama işi açtığını gözucile ima et - raişti. Mitat Paşa oturunca, Serasker Paşa sözüne devam etti: — İşte, şimdi arzettiğim tebeddül kararımı hâkipaye ifadeyi ve ülvü kiyaset ve hikmeti sadaretpenahi - lerinden istifadeyi Kayserili Ah - met Paşa ile çakirlerine kendileri telkin buyuran Mitat Paşa Hazret- leri de teşrif buyurdular. Diğer vü- kelâ gelmeksizin bu bapta emri sâ- mii sadaretpenahilerini telâkki et- mek temennisindeyiz. Diyerek Koca Rüştü Paşayı, iki çelik başlı bir tazyik çemberi içine vi Koca Rüştü Paşa birden e afallayıp mephut kalmıştı. Ki patlayıp ortalığı karıştıran bir fırtmaya tutulmuş gibi sersem. lemiş. buhranlar geçirmekte idi. Bununla beraber cihandide, fele - ğin kerem ve serdini görmüş, tec- rübeli, değerli, ince anlayışlı bir za man kurdu olduğundan derhal hususta milletin ve âcizlerinin vü- suk ve itimadına haiz bulunan er- babı hal ve akt cfendileimizce biletraf düşünülerek öylece mukta- zi görülmüştür. Senakârları de rey ve tasviplerine iştirak ederim! (Arkası var) sir dilgir! — Padişahın He ve böyle bir şeyin ta sasiye kanununa muhalif bir e lacağlaş ileri sürmüşler, mahiyeti asli- yesi ve ehemmiyeti malısusası dolayi- siyla meselenin masdar ihtisas encü- menleri tarafından tetkik edilmesini is- temişlerdir. Diğer bir kısım hatiplerde teşkilâtı e- sasiye kanunynun şurayi devletin ve- zailini tayin eden maddesinin mezkür kanunun kuvvei kazaiyeye ait değil va- zifei ieraiyeye sit kısmında bulunma- sındaki noktaya nazarı dikkati celbode rek bu kadar ince bir mesele üzerinde karar alırk:n hassas davranılması lâzm geldiğin lemişley ve bir kısmı da B. M. Meclisinin mutlak olan hakkı müra- kabesi üzerinde israr #ylemişlerdir. Harici ticaret Bir elden idare Edilmiyecek (Başı 1 inci sahifede) dardizasyonunu ve milli menfaate en uygun bir şekilde teşkilâtlandırılması- mehemmiyetle düşünüyoruz. ve bu- nu yapmak kararındayız. zn gaz“telerda sanayi fabrikala- hakkındaki neşri) mübalağa olduğunu söylemeğe İHARICIH İngiliz haya filosu ie k Nazır daha kuvvetlendir- mek lâzım geldiğini söyledi LONDRA, 30.A.A. — Avam ve Lordlar kamaraları dünkü toplan- tılarında İngiltere'nin deniz ve ha- va kuvvetleri meselesini | konuş- muşlardır. Hava işleri nazırrLord London- derry, Lordlar kamarasında yaptır ğr beyanatta diğer milletlerin ha- va kuvvetlerini azaltmalarının İn- ava kuvvetleri husu- ğini, bundan dolayı İngiltere'nin müsavi kuvvet esasını elde etmek için yeni tayyareler inşa etmesi lâ- zım geldiğini söylemiş, ve nihayet demiştir ki : “ — Bununla beraber İngiltere- nin bu muadeler esasmı © #er dev letler tarafından kabul edilen en aşağı seviyeed tesbit edecek bey- nelmilel bir itilâf aktini temin icin çalışmakta devam etmel Rir hava kuvvetleri sahasında şimd nisbi kuvvetsi: vaziyetinde da- ha ziyade ki yız. Senede 1080 lokomotif MOSKOVA, 30.A.A. — Hükümet komisyonu. Lugansk da yapılan şimen- difer fabrikasının işletilmesini ağır sa- nayi komiserliğine tevdi etmeye karar vermiştir. Bu fabrikada senede fevkalâ de kuvvetli 1080 lokomotif yapılabile- cektir, Bu fabrika ile yanımda amele mahallesi için 450 milyon rople sarfedilmiştir. ar Siyatik ve romatizmaya karşı yeni bir usul PİSA, 30. A-A.— Empoli hastane $i doktoru syatik ve romatizma hastalık etmiş olduğu yeni bir te- nümüzdeki beynelmilel bir rapor verecektir. up kongresine Bolivyada isyan mı? ASSOMPTİON, 30.A.A. — Harbi- ye nazaretinden büdirildiğine göre salı. pan Bolivya esirleri mezkür memleket. VU: bir çok isyanlar olduğunu ve fakent gid- ABERLER Belçikaya göre Almânyanın istediği bera- berliğin âslı nedir? BRÜKSEL, 30.A.A. — Harici- İ ye nazırı M. Hymans, dün mebu- san meclisinde söylediği nutukta şimdiki çetin buhranın souk kan- ılık gösterilmesini icap e! iği- ni kaydeyledikten sonra, silâhları azaltma konferansınm harp leva- zımı meselesile meşgul olduğunu hatırlatmış ve demiştir ki : Bu nazik ve çok ehemmi- yetli bir mesele idi, ünkü Alman- ya'da bötün Alman mill peşi sira sürükliyen Avrupa'yı karışık- lık içinde bırakan ve her tarafa korku ve telâş salan (oObir ihtilâl kuvvetle baş gösterdiği bir sırada Fransa'nın ağır silâh kuvvetlerin- den kısmen vazgeçmesi mecburi- yetini istilzam ediyordu. Almanyanın israrla istediği hu- kuki vaziyet beraberliği hakikatta Almanyanın yeniden silâhlanması hakkının tanınmasından başka bir- şey değildir. Gerçi M. Hitler, bu yakınlarda yaptığı resmi beyanatta sulh iste- diğini ve Fransa ile anlaşmak ar- zusunda bulunduğunu israrla id- dia etmiştir. Fakat Almanyanın si- lâhları azaltma O konferansından ve milletler cemiyetinden alelâce- le çekilmesi endişe uyandasici bir alâmet mahiyetinde görülmüştür. Fransanın İstediği teminat Eski başvekil M. Tardicu nun bir makalesi PARİS, 30. A. A. — “Liberte” gazetesi tarafından neşredilen bir makalede, M. Tardicu, Fransa'nın örçirimlze belüsdüğe siyaşi Guk. ranı tahlil ediyor : Fransa, balen tahakkuk O etme- miş dört türlü teminata muhtaçtır: 1.— Mevcut vetechizat itiba- rile herkesle müsavi bir ordu. Hal- buki,askeri hizmet müddeti, parla- detle tenkil edil, ildirmektedirler. Amerika çekoslovakyadan alacağını isteyor “* VASHINGTON, 30. A. A. — Ameri- ka hükümeti, Çekoslovakya hükümetin- den 15 kânunvevrel taksiti olarak 180 bin dolar tediye etmesini istemektedir. Halbuki Çekoslovakya. o 150 bin dolar tediye teklifinde bulunmuştu. Almanya'da 6 komünist idam edildi KOLONYA, 30. A, A. — Volff ajan sından : Geçen şubatım 24 ünde milli- yetçi sosyalistlerin o bir toplantısından dönmekte olan Hitlerci milis efradndan mentonun reyi almmaksızın on a- ya indirilmiştir. Askerimiz ayni zamanda hem mev- kileri doldurmağa he mde manev- ra serbestisini temin etmeğe kâfi değildir. 2.-— Avrupa'da ancak bize mü- tereccih hakiki kuvvetlere istinat eder bir diplomasi. Halbuki, bu- gün ne Amerika'ya, ne İngiltere'- ye; ne küçük tilâfa, ne'de Polon- 3.— Böyle bir ordu ve böyle bir diplomasinin istinat edebilöcöği sa lim bir maliye, Halbuki maliyemiz hercümerç içinde, haiznemiz dar- dadır, 15 ay içerisinde 32.000.000.000 borç aldık ve açtığı- bir kaç kişiye — Kızılcephe muharip- leri birliğinden aldıkları emir üzerine — tearuz eden ve bunlardan iki kişiyi öldüren 6 komünist bu sabah idam e- dilmişlerdir. zi Amerikanın Moskova sefiri NEVYORK, 30.4 A,— Amerikanın Moskova elçiliğine tayin edilen M. Bul litt, vazifesi sitmek üzere Pre- siden Harding porta vapuruna bineniştir. M. Bullitt, Moskova'ya giderken Pa. ris ve Berlin'den geçecek, fakat bu şe hirlerde kalmıyacaktır. Gözleri kamaşan şoför CON /EGNE, 30.A.A. — Karşıdan gelen diyer bir otomobildeki lambalar siyasile gözleri kamarın bir şoför ara- basını otuz kişilik bir müfrezenin içine sürmüş ve iki askeri öldürmüş ve yedi askeri de ağır surette yaralamıştır. Sahte bir doktor VARŞOVA, 30. A.A. — Siedlce mah smesi, sahte bir doktor hakkında bük- münü vermiştir. Bu adam, her nasılsa eline geçirmiş olduğu bir kabileye ait vesikaları ve diplomayi | kullanarak ve kadın İl yafetine girerek taşrada bir kar sabada üzün müddet kabilelik etmiş ve bir kaç defa uğramış olduğu muvaffa- kiyetsizliklere rağmen orada büyük bir Linç aleyhinde FRANSISCO, 30. A.A, — Es kıyle ticaret odası azasr dün aksam im- zaladıkları bir vesikada o San Yoze de bir e bumu çok iptidai bir intikam hareketi o larak tavsif etmektedirler, Belçika kralı Pariste PARIS, 30.A.A. — Reisicümhur M. Albert Lebrun dün öğlede sonra mutat merasim ve teşrifat ile Belçika Kral ve Kraliçesini kabul etmiştir. Kral ve Kra- liçeye Belçikanın Paris sefiri refakat et mekte idi, miz 7:000.000.000 'ı tecavüz et- mektedir. 4.— Sakin ve salim bir efkârı umumiye. Halbuki oFransa'da ef- kârı umumiye, işlerin felce uğra- ması ve 30 ila 40 milyar tasarruf edilmiş olmasile tezahür eden w- mumi bir itimatsızlıkla malâldur. M. Tardicu, neticede diyor ki, Fransa'ya halihazırda mahrum bu: | lunduğu teminat veemni; vere- bilmek için, ona göre bir siyaset takip edebilecek bir hükümet ve bu ekseriyet ise ne bir fırka hükü- meti, ne de bir fırka ekseriyeti o- az. Fransa İngilterede istikraz yapmıyor PARİS, 30. A.A, — İnsiliz hüküme- imiz işi yaralanmıştır. Yaralılardan inada om san iye dinl Lindberg'in haya seyahati PORTOPRAYA, 30. A, A, — Tay- yareci Lindberg, Bathörst'e mütevecci- hen bu sabah mahalli saatle 7,30 da Por topraya bava limanmdan uçmuştur. Reichstag toplandı BERLİN, 30.A:A, — Yeni Reichs- tag meclisi 12 birinci kânunda toplan- mağa davet edilmiştir. “ Kimseden bir şey istemiyoruz ve kimseye bir şey vermiyoruz,, Hariciye Vekilinin bir Bulgar gazetesine beyanatı SOFYA, 30.A.A. — Zora gazetesi, Tevfik Rüştü Beyin Sofya- dan geçerken yaptığı beyanatı neşretmiştir. Tevfik Rüştü Bey, Başvekil M Muşanof ile yaptığı mülâkat hak- kında diyor ki : M. Muşanofun, Atinadaki Bulgar - Yunan müzaheratının başla dığı dostluk havasını müşahededen mütevellit sevincine iştirak ettim. Atinadan hareketim sırasında bu müzakerat fevkalâde mükemmel şerait içinde ve Bulgaristan Yunanistan arasında muallak bulunan me- selelerin seri bir suretle tasfiyesi için samimi bir arzu ile cereyan el- mekte idi. Yunanistanda ve Yugoslavyada, Bulgaristanla mukarenet lehinde iyi bir temayül mevcuttur. Müteakiben Tevfik Rüştü Bey, son Balkan misakları hakkında kendisine sorulan süale cevap olarak, Türkiyenin kabul ettiği takdirde Bulgaristanla da mümasil bir misak akdine daima hazır olduğunu bil. dirmiştir. Tevfik Rüştü Bey, bu misakların Bulgaristan aleyhine bir blok teşkil ederek bu memleketin aleyhine müteveccih olduğu o hakkındaki iddiayı tekzip ve bunun temamen asılsız olduğunu beyan etmiştir. Türkiye Hariciye Vekili, muahedelerin tadili hakkında demiştir ki: Biz Türkler, mwzhedelerin tadiline cidden aleyhtarız, kimseden hiç bir şey istemiyoruz. Ve kimseye hiç bir şey vermiyoruz. > Sulh ve sühü içinde serbestçe ve hiç bir kime taragından rahatsız edilmeksi- zin kendi arazimiz hudutları içerisinde inkişaf istiyoruz. Balkanlarda israrla mutlak bir Osulh O talep ediyoruz. İşte. bunun içindir ki, muahedelerin tadil edilmemesi fikrini beynelmi lel iyi münasebat en emin esas olarak telâkki ediyoruz. Normal beynelmilel hayat içi nbaşka hiç bir çare göremiyoruz. Türk - Yunan muvakkat ticari iti- lâfnamesi iki ay temdit edildi ANKARA, 30. A. A. — Türkiye ile Yunanistan arasında mevcat olup ve müddeti bu akşam hitam bulacak olan muvakkat ticart itilâf- name bir kânünmevvel 933 tarihinden itibaren iki ay müddetle temdit edilmiştir. Cenupta yakalanan kaçakçılar ANKARA, 30.A. A. — İkinci teşrinin son haftası | içinde centp hududunda dokuz çarpışmalı 36 kaçakçı vakası olmuştar. Bu va kalarda biri ölü 38 kaçakçı ile 43 kaçakçı hayoznı, 1200 kilo gümrük kaçağı, 1750 kilo: inhisar kaçağı, 2070 delter sigara kâğıdı, 2 öö fenk, 29 fişenk tutulmuştur. Kâzım Pş. Hz. nin kerimeleri Hf. nin nişanlanma merasiminde “NKARA, 30 (Telefonla) — Meclis reisi Kâzım Paşa hazretleri- nin kerimeleri Neriman Hanımefendi ile Maarif Vekâleti ilk tedri- sat umum müdürü Reşat Şemsettin Beyin nişanlanma merasimi bu akşam Paşa hazretlerinin Yenişehirdeki evlerinde icra edilmiştir. Reisicümhur hazretleri, Başvekil Paşa, Vekiller , Büyük Erkâm Harbiye reisi, meb'uslar, askeri ve mülki erkân merasimde hazır bu- lunarak Türk cemiyetine şeref verecek olan genç ve güzide ailenin ük saadet gününe iştirak etmişler we tebrik etmişlerdir. (Milliyet) mes'ut nişanlılara bütün hayatlarında neş'e ve bah- tiyarlık diler. Cemil Pş. hakkındaki heyeti mah- susa kararı ipka edildi ANKARA, 30 (Telefonla) — Devlet Şârası mülkiye dairesi son af kanunu ile kendisine verilen salâhiyete istinaden âli karar heyeti. nin tetkik edemediği 98 dosya üzerinde tetkikatına Mezkür daire bu dosyalardan bir kısmı hakkında kararını vermiş ulunuyor. Bu kararlar meyaninda ipka ve ret kararları vardır. Esbak Nafia nazırı Cemil Paşa hakkındaki heyeti mahsusa kararı çipka olunmuştur. Antalya - Afyon demiryolu ANKARA, 30 (Milliyet) — İnşası taharriir eden Antalya - Af - yon hattı güzergâl tesadüf eden Aydın demiryolunun Eğirdir. ile Dinar arasındaki 100 Ekilometrelik kısmının devletçe mübayaası düşünülmüştür. Şirket bu kısmı satmağa muvafakat etmiştir. Müza- kerata başlanmıştır. Balkan haberleri Yunan cumhur reisliği M. Venizelos'un namzetliğini koyacağı söyleniyor. Mamafi kendisi tekzip etti 2 ATANA, 28 çiyan sismeğ | Atina Üniversitesi kapatıldı parlar a mer ATİNA: 30 (Milliyet) — Hükümet cm imtihabnca mke müzakere | benin saeplesini kab — Mösyö Çaldari; müşterek maksat İ- Enpikie i bulmaktadır. Mösyö Venizel aimesiliği kar çamda hükümet geneialeri velvelli meş. riyat yı Maamafih Mösyö Venizelos namzet. liğini koyup koymıyacağımı soran gazo- tecilere bayret izhar ederek böyle bir niyeti olmadığını söylemiştir. Muhalefetin meclise iştiraki mes6'esi ATINA, 30 (Milliyet) — Çiftçi ve Amele fırkasının dünkü müzakeresin- tadır. Yalin diz vs hava kuvvetleri ATİNA, 30 (Milliyet) — Bu hafta içinde Başvekilin riyaseti altında yük- sek deniz divanı fevkalade olarak top- lanacaktır. Bu içtimada memleketin bah ri vaziyeti gözden geçirilecektir. Bahriye nazırı Haci Kiryako memle- ket kuvvetlerinin müvazi surette inki- şafı lüzemundan bahsederek Maliye na- Zırının da iştiraki ile divanın toplanma- sını istemiştir. Bir vapur yandı ROTTERDAM, 304.4. — Dün öğ- içden sonra sebebi meçhul bir yangın amana emel vermiştir,