1 Aralık 1933 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 31

vancılığıdır. Bunlar da süy sarfiyatı elde sopa hayvan gülmeğe Inhisar eder. Göçebe olmuyanların yaptığı ticari hayvancılık ta az say sarfile icra edilmekledir. Bizde umumiyel itibariyle hentiz hayvanı yerinde besleye- bilmek için sun'i çayırlar yetiştirmek usulü tanmmüm etmemiştir. Tabii çayırların mahaulâtını biçmek ve ilbar etmek icin vesait mevcul değildir. İlmi usullerle hayvan yetiştirmek henüz memlekete girmemistir. Türkiye- de hayvançcılık hem zati iktısat hem de emtlea İktısadi mintakalarındı ekstansif işletmelerden sayılır. TYoprak işlerinde müstahsil, bayvancılığa nazaran daha fazla istihsal va- sıfası ve say sarfetmek mecburiyetindedir. Tarla mesaisinde negari ola- rak tarlayı sürmek, ekmek, tırmuklamak, mahsulü hasat etmek ilh... gibi işler vardır. Bu itibarla toprak işlerinde saym entansite derecesi (*) hay- vancılığa nazaran yüksektir. Fakal toprak işlerindeki entansitenin derece- si de tarla sistemlerine göre değişir ve hunu müstahsilin pazarla öolan te- Mmasıniın derecesi tayin eder. Nadasla münuyebe usulü., dinlendirmeden, Bübreli üç tarla sistemi, guübresiz üç tarla Bisteminden, münayebe diğer bü- tün tarla sistemlerinden daha farzla s«ay sarfiyatına lüzum gösterir. İs_lct- mede zeriyal sahazından bilhassa capa nebatlarıma isahet eden kısmın itlisu, sayin entansitesini urtlırmıştır. Ru itibarla çapa nebatı gibi pek çok İş kuvveli ve sermaye sarfını istilzam eden münavebe ugulü, köylümüz tarafından gayri ilmi tatbik edümekle beraber entansif bir işletme gekli- dir. Bilhassa çapa nebuta zeriyatında asgari say ve malzeme istimalile is- tihsalin müsmiriyetini fevkalâde urtlıran sun'i gKübrenin — kullanılmaya buşlaması, Türkiyede zirai işletmelerin entansifleşmesinin amiili olmak tadır. Münavebe usulünden sonra bizde entansif işlelme olarak bahçecilik gelir. İzmir, Manisa bağları, Aydının incir, Dörtyolün portakal, Kaslamoninin meyve bahçeleri ilh... gibi. Bunlar pazsar için muayyen mahsoullerin istih- salinde ihtisaslaşmış işletmelerdir. Bu işletmelerden sonra bilhassa umu- mi harbi müteakip sahil vilâyetlerimizde inkisaf elmiş ulan aebze hahce- eiliğini zikrelmek lâzımdır. Yukarıdu münavebe usulüne kadar tespil etti- ğimiz tarla usulleri ise eksltansif işletmeler katagorisine dabildir ki, bun- lar Türkiye arazisinin pek geniş sahalatına yayılmıştır. 'Türkiyede zirmi işletmelerde entansifleşmenin ne dereceye kadar rasyo- nel esaslar dahilinde (**) cereyan ettiği meselesi de ayrı bir davadır. Tür- kiyede köylü işletmelerinde mesalnin rasyönelleşmek suretiyle entansifleş- tiğini kimse iddla edemes İşletme enltansif olur. Fakat rasyoncl olmayabi- lir. Türkiyede enlansif işletmeler vardır. Fakat hiç biri rasyanel değildir, bilgisizlik, teşkilâtsızlık ilh Kibi sebepler Türk kövlüsünü rasyoncl Çü lışma usüllerinden mahbrum bırakmaktadır. Türk köylüsü emlea iktısadi. yatına intikal ederken sây mükmiriyetlini arttırmak İçin işletmesini müm - kün olduğu kadar entansifleşlirdizi halde rasyoönelleştirememiştir. Bun- dan manda Türk köylüsünün ihmal ettiği mühirm noktalardan biri de şu- dur: Zati iktısat sisteminde istihsale müstahsilin zati ve ferdi zevkleri hâkimdir. Istihsalin gayesi zati ihtiyağların tatmini olduğundan müstuh- (*) Sayin entansite derecesi, Mmuayyen bir müddet zarfinda muayyen vüs'atta bir sahaya sarlfedilen enerji hacmidir (**) Rasyoncl çalışma, iktısadilik prensibinin ümi bir şekilde hayata tat biki demektir. İktlaadilik prensibi ise, asgati zahmet va masrafla uzsam! muyaffakıyet teminlidir. öl-