toprağın verimliliği ile bir dereceye kadar daha faxla alâkadardır. Hiç ol mazsa, hasadı müteakip tarlayı gelecek senenin syeriyatına hazırlamakta- dır. Nudasta toprak kabartılmış olduğundan nadaslı tarla hem rutübeti muhafaza eder hem de tarlada muzir otların bir dereceye kadar neşvüne- masına mani olur. Bunun neticesi ularak burlanın verim kubiliyeti çabuk tükenmez, Halbuki dinlendirmeyo bırukılan topraklar ekinlerin biçllmesin- den sonra iİşlenmeden olduğu gibi bırakıldığı ve oturup sertleştiği için vağ- muru çekip rutubeti muhafaza edemez, Dinlendirmeye terkedilen tupruk- ların müsmiriyti nadas edilmiş topraklardan arydır. Bunun İçin nadasın ta- amınüne etmiş olduğu yerlerde köüylü wrasında <ki çapa bir su yerim; tü- tar> sözü vardır, Nadasla münavebe usulünde toprağın müsmiriyeti nadas larikile temin olunduğundan gübre kullanılmamaktadır. Gübreler bu vilâyeltlerde de yu mahrukat makamında İstimal yahut imha edilir Buralarda, şehir ve kasaba civarlarımndaki ziraat isleri müstesna olmak üzere bayvani gübreyi toprağin müsmirivetini tezyit edici bir vasıta olu rak kullanma ihtiyneı henüy tanmmüm ctmemiştir. Bu vilüyetlerin arari- sİ bol olduğundan nadas cdilen tarlanın da verim kabiliyeti tükenince ze- riyat mer'adan yeniden açılan bakir arazive naklolunur. Yukarıda ismi geçen viliyetlerde nadasla münuüvebe usulünden muuda di- Ber bir uüsüle dahn Usadür olunmakladır: Nudus cdilen taurla bir sene boş bırakılmayaruk hububalları her hangi birinin zerine tahsis edilir. Bu nevi zeriyat için kıslık ve yazlık hububat secilir. Tarlalardan birine bu sene kışltk buğday ekildiği takdirde gelecek sene yazlık vo yemlik muhsul olu rak meselâ burçak ekilir Yazlık ve kışlık hububatın bllâ inkita zerinden dolayı nadasla münavebe usülüne nazaran tarla daha çabuk yorulmakta- dır. Bunun için köylü yeni açınalırlı bakir topraklara daba sık muracaalt mıccburiyetinde kalmaktadır. Köylünün tarlalardan birin! kışlık diğerini yazlık hububatuı tahsis edip periodlik olarak yine meraya tahyril ettifi bu usule edinlendirmeli ikl tarla Sisbemi» (Zweifelder-Umlagawirtschaft) de mek mümkündür. Bizde zirantcılır ckscriyelle bu usule iki senelik müna - vebe demektedirler. Halbuki aşağıda köstereceğimiz gibl hakiki münayebe, cinsi birbirinden ayrı nobatlar arasında vapılmaktadır. Iki tarla sistemi yalnız hububata mahsus bir İşletime gekli olduğundan bir tarlada cinsi bububat olan iki mahsulün sıra ile ekilmesi tarzına münaycbe demek doğru değildir. Yine ziraatının ekseriyetini hububatin teşkil ettiği mıntakalarda iki tar- la sislemi yerine ekseriyetle bir nevi süç tarla sislemisnin tatbik edildiği de görülmektedir. Müstahsil yazlık ve kışlık hububat ektiği tarlalara bir üçüncü tarla daba ilâve etmekte ve bu tarlayı hafrederek mütecakip sene- lerin seriyatına hazırlamakladır. Bu surclle bir turla bir sene kışlık, bir sene yazlık hububata tahsis edildikten sonra üçüncü sene nadasa terk- olunmaktadır. Bu usulün iki tarla sisteminden ileri olan ciheti, toprağı bir sene nadasa bırakarak tarlanın iİnbut kabiliyetini tıkviye elmesidir. Şehir ve kasaba civarları müstesna olmak üzere diğer tarla sistemleri gi- bi üç tarla sişteminin tatbik edildiği yerlerde de toprağı gübrelemek adet değildir. Mamafih sulamak imkünı olaun yerlerde tarlanın gübre ihtiyacı ekseriyetle emilleme» denilen bir usulle temin olunmuktadır. Gübreyi mahrukal makumunda kullanan yerlerde köy veya kasaba olvarındakl tar- laları, bu gübrelerin yandıktan sonra kalan külleriyle gübrelemek usulü de vardır ki buna <kül çekmek> derler. Tarjihte üç tarla sisteminin nudası gübresiz olanı <«Tacitus» zamanında Cermenlerde, nadası gübreli olanı da (Reine Dreifelderwirteçhaft) bin se- 28