1 Aralık 1933 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 29

»e müddetle XVIT inci astın sonpuna kadar hütün Avrupa milletlerinde fatbik olunmuştu. Mumufih bugün de şarki Avrupanın bir cok memleket- lerinde bu usule el'an tesadüf edilmektedir. Toprak mahsüllerinin kolaylıkla realize edilmesine geniş inakânlar bulunan sahil vilâyetlerinde miktahsilin mesaisinin merkezi sikletini daha zivade ziraal ve zirattan da piyasada kâr getiren mahsulün zirantı teşkil elmeak- tedir. Buralarda toprak mahenllerinin emteaya lahviline İmkân bulun- duğundan müstahsil bu imkünlardan iİstifade etmek icin mMmeyteut burlala rını azami derecede islismar etmeğe calışır. Tarlasında hir karış boş yer bile brakımaz. Dunun için nadas usulü bilhassa gehir ve kasıbalarla bun- lara mücavir köylerde kalmamıştır. Tarla bir sene boş bir halde nadasa terkedileceğine pazarda para eden mühsullerden her hangi birinin zerine fahsis olunur. Ru mıntakalarda nadas ftarlaşını. xer edilen mahzsulât ek- seriyetle capu nebutlarıdır. Bunun icin hububalı dalma$a çapa nebatı lukip eder. Kışlık hububatı Panciılriın veya Afyonun takip etmesi gibi. Birbirin- den farklı mühsellerin bu çekilde saralanmınsına smünavaba (Ervehtereeh- hselwirtselm(i) denir ki, bizde bunun ilmi olmıyan bâasit şekli tatbik &dil- mektedir. Münayebe usulünde e&as, kökleri muhtelif derinliklere çiden mahsulleri sıra ile ekerek toprugın muhtelif derinliklerinde bulunan gıda müddelerinden ittifade cimektir. Meselâ dakınık köklü nebatlardan olan hububat, tarlanın satlındaki gida müddolerini Istihlâk ettiği halde pan- car, palales gihi derin küklü nebatlar darinlerdeki gıdnlardan Bstlfade - der. Bunun içln suthi tabakadan istifade eden nebatlardan sonra detin köklü nebatlar ekmek tnretiyle larlanın sıkı bir istismarı temin olunur. Bi- naenaleyh dağınık köklü nebatlardan olan ve tarlanın ancak sathmdaki #ida maddelerini sarfeden hububatta bir sene kışlık bir sene yuzlık çkil- mesine münavebe denilmesinin doğru olmiyacazı anılaşılıyur. Avrupada münavebenin ilmi sekilleri «ıslah edilmiş Üüç tarla sisteminden» (Verbesserte Drelfelderwirtsechaft) doğmuştur. Islalı edilmiş üç tarla sis- temi, tarlalardan birinin nadasa bırakılınayarak üzerine yanca ekilmesidir. Nadas tarlasının bir yapraklı nebata tahsisine *Besömmerung der Brahueu de- niliyor. Bu uszulün Ayrupada lsammümlüne bağşladığı barih on sekizinci a$rin nihayetleridir. Fakat on dokuzuncu asırda bu üç tarladan maada bir dâördün. ch tarla daha açılarak hmraya bir çapa nebatının zerl taammüm cimiştir. Bu usnlde mahsuüller şövle bir sıra tekibine haşlamıştır: Ririnci sene kışlık hu- bubat, ikinci sene çapa nebatı (nancar, patntes gibi) üçünclü sgene yazlık hububat, dâârdümncü senc yoncça: Bu dört sene üzerine kurulmuş münayebe, Almanyada ilk defa «Narfalk» kantluğunda tatbik edildiğinden — eNorfol- ker Frucntwechselvwirtschafla ismini almıştır. Zamanla bu usul de leküâ- mül ederek münavebe edilen mahsullerin daha rasyonel sıralanması temin olunmuştur Türklyede köylünün tatbik ettiği münavebe çok iptidaidir. Toprağın kim- yevi ve hikemi hususiyetlerinc göre malısullerin sıralanması, bilgi sevi- yesi çok geri olan köylümüz için henüz meçhuldur. Münayebe bizde göre- neğe, ampirik usullere müstenittir. Hattt bir çok verlerde köylü, pazarda para etmesinden dolayı meselü tültünü, başka bir nebatla münayebe etme- den üç döüzt senc aynı burla üzerinde eker. Toprak arlık verim kıbiffşatini kaybedince zeriyat sırası hububhbata gelir. Münayebe usulünün cari olduğu yerlerde münavebeve ekseriyetle pamuk, tütün, afyon, pirinç, hakliyat, patates, pancar, hayvan pancarı, misır, yon- ca, kavun, karpuz yazlık ve kışlık hububat ilh. gibi mahsuller girmekle- dir. Adana ve Mersinde münavebe pamukla hububata inhisar etmektedir. 29