1 Aralık 1933 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 26
Halbuki eritea iİklısadi nuntakalarında vetişlirme tkari! bir mahiyet al- miştır. Hayvan münhasıran pasyar için yetiştlirilir. Havvanın hem kendisi hem mahsulâlı (Tifliği, yümü, derisi, sülü, yağı, ilh...) emlin olmuştur. Ti- eari hayvancılığın siraala nazaran daha kazançlı olduğfu emtir iklisadi minlakalarında ziraat ön plânn çıkamamıştır. Meselâ: Kars, Ardahan, Artvin, Erzurum, Buyazit vilâyet ve kazalarındaki yaylalarda ticari hay- yancılık pek münkeşiftir. # 'Türkive'de vetiştirme ile xiraalın işlelmede uldığı mevkie göre köylü iş- letmeleri şöyle bevezzu edoer; * Ziraat ve hayvan yetiştirmekle meşgul balkımızı başlıca dört zümrede toplamak mümkündür: 1 — Esas işleri siraat olup bayyanlarını civar çayırlarda ve yaylalarda ot- Jalanlarıdır ki, bunlar daha ziyade Marmara Havzusında ve Gurbi Anada- luda bulunurlar. . £ — Ziraata ve hayvan yoetiştirmeğe aynı derecede ehemmiyet verip kışlık ve yazlık yerleri bulunanlardır. İlk bahardan itibaren yaylalara çıkan bu zümreye daha ziyade Şimali Anadoluda lesadüf edilir. 3 — Hayvan yetiştirmesi osas moşgulolerini teşkil edip tali surette ziraat yapanlaradır. Bunların kışlık meskenleri mevcut olmakla beraber ekseri- yetle vakıtlerini kırlarda hayvanlarını otlatmakla geçirir ve en rivade Or- t Anadaolu ve Şarki Anadoludu bulunurlar. 4 — Bırf hayvan yelişlirmekle meşgul olun göçebelerdir ki, bunlar da cc- nup yo centbi şarki Anadolunun dafğldık yerlerinde dolaşırlar Buralarda münhasiren hayvancılık eden göçebeler ziraata karşı duyduk- ları ürkekliği Şu beyitlle ifade ederler: Baf dikme bağlamlırsın Ekin ekme eylenirsin Buür keçiyi çek devay Gitlikçe beylenirsin. İşletmede zirantiın ehemmiyet alması veva ön plâna geçmesi, toprak mah- sullerinin pazarlarda kolaylıkla realize edilebilmesi imkânına bağlıdır. Toprk mahsullerinin satış imkâanları mahdut olan yerlerde köy- lünün luprak işlerinin müsmiriyeti ile de ulükadar olmadığı mü- şahede elmekledir. PFazar buülamayan mahsuüllerinin — islih&alini art- fırmak — maksadıyla — işletmede #ây sarfiyalını tezyil elmekle jik- lisadi bir mana olmayacağı âşikârdır. Bunun için işletmede hay- yancılığın hâkim olduğu verlerde toprak iİşleri pek az istihsal vasıtası ve sÂây sarfiyaltı İle lcra edilmektedir. Toprak bol olduğundan xeri- yat yapılan bir verden toprağın verim kabiliveti düştümü, yani toprak vo- rulup veyahut muzir ollarla dolup hasılât vermemeğe haşladı mı, zeriyat başka ve bakir bir toprak parçasına naklolunur. Nüfus kesafeti nisbeten fazla ve binaenaleyh toprak mahsüllerine talebi olan büyük gehirlerin ci- yarındaki arazi müslesna olmak üzere şark yaylalarında e«Arnzi geniş Dpl- duğundan tarlalar bazen beş scne dinlendirilir.> (*). Kars köylerinde «Mala. kan sistemi namı altında ik! sene tarlaları dinlendirmek bir sene ziraat etmek usülü vardıra — (*4). Merada tarlaya tahsis edilmiş olan topraklar yorulunca tekrar mera olatak kullanılır ki bu işletme şekline «FPerlodik o- larak maeraya tahvil edilan tek tarla sistemle (FKinfelder - Urnlapwirtschaft) yahut kısâaca (dinlendirme> usul denilir. (*) Prof. Thsan Abtdin Anadolu Zirnat ve Yetiştirme vaziyeti C. I. 9, 315 (**) Keza O, 1. 9. 231. 26
