1 Ocak 1933 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 36

yılabilecek bir seviyede tutabilir. Elektrik ihtiyacını tesbit için evvelâ sanayilmizi gözden geçirelim: 1931 senesi devlet yıllızına nazaran on muhtelif san'at şubesin- deki müesseselerimizin adedi 65,245 dir. Bunlardan yalnız 2,822 tanesi matörle müteharriktir, bunların da » 35 miktarı elektrik- lenmiştir. Geri kalan 62,423 müessese temiz iş, çabuk iş, ucuz iş yapmak için motör kuvveli bekliyor. Ekserisi küçük, sermaye- si pek az olan bu müesseselerin ayrı ayrı muharrik kuvvet bul- ması hemen de gayri mümkündür. Fakat bir elden işliyecak ve ucuza mal olacak büyük elektrik santralları bunların müşkülle- rini pek kısa bir zamanda halledebilir. Çünkü bu müesseselerin elektriği kuvvei muharirke olarak istimal etmeleri için diğer çe- şit muharik kuyvetlerde olduğu gibi mühim tesis sermayesine, dolgun maaşlı fen adamlarına ihtiyacı yoktur. Kendi tesisatını elektriği ucuz satan bir santrala rabtetmesi kâfidir. San'at mü- esseselerimizin yaptıkları istihsalâtın bugünkü pazarda tutuna- bilmesi adali kuvvet yerine mihaniki kuvveti ikame etmesile o- lacaktır. Rasyonel çalışmanın ilk şarlı budur. Bu hususta elek- trik daima başta gelir. Çünkü elektrik mahiyeti itibarile tanıdı- ğgimiz küdretlerin en çok temerküz ettirilmeğe müsait olanı ve binaenaleih en ucuz mal edilebileni, en fazla kabili taksim ©- lanı, en uzak yerlere nakledilebileni hulâsa istihsal ve istihlâk hususunda en elverisli bulunanıdır. Türk vatandaşını bundan müstefit kılmak, onu bugünkü medeniyete, refaha, servete an kısa yoldan ulastırmak demektir. Elektriğin inkişafını ve dov adımlarile nasıl ilerlemekte bulun- duğunu gösterebilmek için bundan en çok istifade eden memle- ketlerde ve bizdeki seyrini gözden geçirelim: Edison dünyanın ilk şehir elektrik santralını 1878 tarihinde Nev. york'ta tesis etmişti. Al sene sonra ve 1929 senesinde Müttehid Amerika devletinin bir senelik istihsali 126.000 milyon kilovat saate baliğ olmustur. Buna nazaarn beher nüfus başına senede 1,050 kilovat saat düşmektedir. Bir insan günde 4 beygir saatlik takriben 3 kilovat saatlik iş yaptığına ve senede 300 gün çalış- tığına göre ceman senede 900 kilovat saatlik iş yapabilir, Bu he- sapla çocuk, ihtiyar ve kadınlarile beraber tekmil Amerikalı'lar 3ö