1 Ocak 1933 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 13

mak, çok kere, bir piyango bileti almak gibi, bir talih ve fırsat işi telâkki olunmaktadır. Memleketimizde tanayiin teessüsünü hirmaye için alınan teşvi- ht sanayi kanunu, gümrük himayesi, son zamanlarda kontenjan siyaseti gibi umami mahiyetteki tedbirler, bu gelişigüzelliği ve sistemsizliği kuvvetlendirmekten başka bir şeye yaramamısştır. Türkiye'de hangi sanayi subelrinin nerelerde, hangi şartlar ve mikyaslar dahilinde kurulmasının milet iktisadiyatı bakımından kabil, faydalı ye lüzumlu olduğunu önceden tesbit etmeden, sa- nayiin alelitlâk himayesi ve teşviki, hiç şüphesiz ki böyle bir ne- tice verecekti. Bugün, Türkiye'deki sanayi teşebbüslerinin büyük bir ekseriye- ti tufeyli müesseselerdir. Ham maddesini yarı işlenmiş ve hattâ çok kere tam işleniniş bir halde yabancıdan getiren ve bu yarı işlenmiş malların şeklini basit bir ameliye ile değiştirerek ve tam işlenmişleri ise ticarete sevkolunabilir bir hale getirerek, «Sana- yicixlik vasfına hak kazandığını sanan ve bu yüzden Devletten himaye gören ve bunu da azımsayarak daima daha fazlasını is- lisen bir zümrenin millet icinde inkisafı, hiç süphesiz ki, milli sanayi siyasetimizin idecali clamaz. Hiç bir kontrola tâbi tutulmadan yapılan himaye, Türkiye'de ge- ri teknikli bir küçük esnaf sanayimin türemesine sebep olmuş- tur, Küçük, küçük dükkânlar ve evler içine konulan bir kaç ma- kine ve bir kac işçi ile işliyen yüzlerce fabrikamız (!) vardır. Bunlar, aralarında amansız bir rekabetle bağusurlar, Teknikleri iptidat, işletme tarzları bilgisiz olduğu için, zaten pahalı imalât yaparlar. Bir de üstelik araya rekabet mücadelesi karışınca hi- leli imalât kaideden olur. Halbuki Türkiye için islenilen ve yakışan sanayi, geri bir esnaf- ça sanayi değil, ileri teknikli ve memleketin ihtiyaçlarına uygun rasyonel ve sistemli bir sanayidir. En eski sanayi memleketi olan İngiltere'de bile kömür, demir ve mensucat gibi bazı mühim sanayi şubelerinin, Amerika ve Al- manya'daki mümasillerine nisbetle geri teknikli olması yüzün- den rekabet kabiliyetlerini kaybettikleri ve İsterling'in düşürül. mesinde bu teknik geriliği para bakımından yenmek istemenin de mühim bir rol oynadığı düşünülecek olursa, memleketimizde 13