1 Eylül 1932 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 9

kiye gibi, devletçi ve müdahaleci bir memleketten tam ve otoma- tik bir intizam ile cereyan etmemesi için ciddi bir sebep yoktur, Kaldı ki, enflasyon ve deflasyon, münhasıran piyasaya arzolu- nan paranın çoğaltılması ve azaltılması demek değildir. Enflas- yonu her şeyden evvel mübadele tıkanıklığı tayin eder. Mübadele kanalında karşılığını bulmıyan para, - memlekette para hacmi ne oursa osun- fonkayonsuzlaşır ve bu para, eğer altın esasına göre mübadele olunuyorsa mübadeleden çekilir, karşılıksız ise kıymetinden kaybeder ve düşer, Halbuki mübadele kanalında tı- kanıklık almadıkça, yani mübadeleye isale olunan her para va- hidi kıyasisi, devlet bankası haricinde bir iş sahası ve bir talep buluyorsa yine ihraç olunan paranın hacmi ne kadar çok olursa olsun bu emisyon bir enflasyon Mmanası ifade etmez ve para düşmez! Halbuki vatanımızda iş sahası ve açılacak işler için para talebi hudutsuz denecek kadar vyasidir. Toprağımızda işlenmeyi ve inşayı bekliyen hesapsız kuvvet un- surları var ki, dar bir para hacminin bütün inşa imkânlarını takyit etmesi yüzünden ölü birer madde halinde kalıyorlar. Bugün hu- dutlarımız içinde yaşıyan ve çalışma kabiliyetinde olan milyon- larca insandan, sâyinin hakkile kıymetini bulan ve insani ihti- yaçlarını hakkile realize edilmiş bir sâyin bedeli olan (bol ye fiatlı para) ile geniş geniş temin eden kaç kişi vardır? Hulâsa; işimizin ve ihtiyaçlarımızın hacmini, paramızın hacmi- ne esir kılmaktan kurtaralım. Bırakalım ki, Türk vatanında iş çağlıyanı, Türk tabiatının her maddesini ve Türk milletinin her bir insamını neş'eli bir şenlik havası gibi sarsın! Türk toprağının verim kudretine ve Türk in- sanının iş kabiliyetine hudut tasavvur olunabilir mi? Türk vatanının yeniden ltanzim ve inşası için 160,000,000 liralık bir devlet bütçesi azdır. Yeni Türkiyenin en az «500,000,000» li- ralık bir varidat bütçesine ihtiyacı var, Bu bütçe bir para bütçesi değil bir iş bütçesi olmalıdır! Paraya göre iş değil, işe göre para! İş bütçesinde asıl olan varidat fasılları değil, masarifat fasılla- rıdır. İş bütçesinde memleketin tanzim ve inşa plânı gürünür, Bütün teyidini, inkılâbın, hâdisata tâbi olmak değil, hâdisata