1 Eylül 1932 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 7

da beynelmilel talepleri de karşılıyan, milli hudutlar içinde faz- la kaldığı zaman harice akan, hulâsa her yerde bir mübadele vasıtası, bir kıymet ölcüsü olmak rolünü oynıyan, beynelmilel bir kıymet haline gelmiştir. Fakat beynelmilel kıymet ve beynelmilel mübadele vasıtası ol- mak vasfım bugün, ancak mahdut paralar, o da bir takım ka- yıtlar ve şartlarla muhafaza edebilmektedirler. Bunlar haricinde kalan paralar, hemen münhasıran milli birer mübadele vasıtası mahiyetini almışlardır, Bizim paramızın da ancak, milli bir mübadele vasıtası olmak mahiyeti vardır. Paramızın esas karsılığını devletimizin itibarı siyasisi teşkil eder. Dizer bazı memlekatlerde olduğu igibi bi- zim de paramız, «mecburi tedavül kaidesipne göre tedavül el- mektedir. Binaenaleyh, itibarı siyasimizi paramızın değil, para- mızı itibariı siyasimizin tâbü saymak ve tâbii kılmak zaruretini berveçhi peşin işaret etmek lâzımdır. Saniyen, paramızın fiat seviyesini de, gittikçe daha ziyade, milli iktisadiyatımızın dahili hareketleri tayin etmektedir. İthalât vae ihracat hareketlerinin icap ettirdiği para arz ve taleplerinin dev- lat kontrolü altına alınması, beynelmilel para ve emtia piyasa- larının Türk parası üzerindeki bilvasıta müdahalesini bir hayli iazaltmışlır, Filvaki yarın milli iktisat aahasında açılacak yeni ve çak işlerin lüzum gösterdiği istihsal aletlerinin pek ziyade arltacak olan it- halâtı, Türk piyasasında döviz talebini o nispette çoğaltacak, fa- kat bu talep, keza ayni zamanda bir kaç misli artacak olan zirai istihsalâtımızla ve «aynen» tediye suretile karşılanabileceği için bu fazla talep, Türk parasının fiat seviyesinde menfi bir tesir yapamıyacaktır. Bu noktaları böylece izaret ettikten sonra, Türk parasının hac- manı ve Türk iktisadiyatının - muayyen bir zemin içindeki - pa- ra ihtiyacının derecesini tayin eden başlıca âmilleri sumumi hat- larile- şöylece düsturlastırabiliriz: Dahili tetrete arablar an k ' " : yerli ve ceacbi Coldanın Dövizle karşılanı mücaferrik mı_h)uç u.cul;umuı fivar yeküönü ' ! H talepter lıl". )I'ilIİU - ——— ——— —— -— Bu formülde görüldüğü gibi, paranın tedavül sür'ati, yani mu-