1 Temmuz 1932 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 5

Takıdabın Tdenlajizi: “Europacentrisme,, in | Tasfiyesi. Sövket Süreyya. «Geocentrisme» (1) — beşerin bir telâkki hatâsı idi ki, bu batâ, ı onu bir ilim haline getiren Batlamyostan, ilim sahası haricine çı- ş karan «Coperincse kadar tam on iki asır beserin idraki üstünde bükmetti. Bütün bu asırlar imtidadınca arz, hakikatta geniş kâi- nat sisteminin küçük ve tâbiy bir unsuru olduğu halde, bu siste- min merkezi ve mihveri gibi sayıldı. Bütün taharriler, bütün hü- kümler ve bütün hakikatler yalnız arzdan itibaron va yalnız arz içindi. «Europacentrisme» (2) — yine böyle bir telâkki hatâsıdır. Fa- kat bu hatâ muasır Avrupanın bütün içtimaf ilimleri lâboratuvar mevzuu kılmasına rağmen, beşerin idraki üstünde hâlâ hâkim bulunmaktdaır. Menscini, daha ilk Yunan ukalasından alan ve zamanımıza kadar gelen bu telâkkiye göre de, Avrupa tarihi, hakikatta geniş cihan tarihinin küçük ve tâbiy bir unsuru oldu- k gu halde, bu tarihin mihveri ve merkezi gibi sayılır. Bütün teharri- ler, bütün hükümler ve bütün hakikatlar, yalnız Avrupadan iti- baren ve yalnız Avrupa içindir. BU Mm'ı g” Batlamyos arzın haricindekini, arza tâbiy saymakla, beşer id- rakini bir uzun devir için nasıl darlığa ve yanlıslığa mahküm kılmışsa, Europacentrisme de Avrupa haricindekini Avrupaya tâbi saymakla beşerin tefekkür tarihinde o kadar geri ve o ka- dar menfi bir rol oynamıştır. Beşer tarihinin İlk çağ, Orta çağ, Yeni çağ ve Son zamanlar di- ye bir takım traih devirlerine bölünüşü, filvaki çok yenidir. C) Geocentrisme — Arzı, külnstm merkezi çelâkki etmek nazariyesi (2) Burnparentrizme Avrupn tarihini cihan tarihinin merkezi belâkki ctmek manasında kullanılmıştır,