1 Temmuz 1932 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 16

Millt İktisat tebkikleri : Türkiyede Derebeylik Rejimi. İsmail Husrev. Bugün Türkiyede toprak meselesile bir parça yakından alâka- dar olan bir kimsenin bizdeki toprak münasebetlerinin mazisine bakmak zaruretini duymamazsına imkün yoktur. Bu vâdide yek- ten akla gelen sualler şunlardır: Eskiden Osmanlı imparatorlu- gunda toprak üzerinde teessüx elmiş içtimai-iktısat münasebet- lerinin mahiyet ve gekli ne idi? Bugünkü münasebetler nasıl bir inkişafın muhassılasıdır? Bunlar maziye ait neleri muhafa- za etmiştir? Osmanlı tarihlerinde bu suallerin cevanlarını bulamayız. Hattâ bu cevaplara esas olabilecek vesikalara bile toplu bir halde te- sadüf etmenin imkânı yoktur. Padişahların sergüzeştlesini nak- letmekle vakit israf etmiş olan Osmanlı müverrihleri, Osmanlı imparatorluğunun içtimai kuruluşuna ve bu kuruluşun iskeletini teşkil eden unsurlara nazarlarını çevirmeyi daima ihmal et- mişlerdir. Onların bize tarih ismi altında dinlettikleri şey, bir «teracimi ahvali ali osmanodı. Bunun için Osmanlı imparator- luğunun cemiyet ve iktısat nizamını öğrenmek istiyen bir - ikti- satçının dağınık vesikaları bizzat kendisinin toplayıp bir fikir sistemine göre bina etmesi icap ediyor. Ancak bu sahada bir görüş tarzına, bir fikir sistemine istinat etmeden yapılacak tet- kiklerin sıralanmış ve tezatları ayıklanmış bir vesikalar yığını halinde kalmıya mahküm olduğunu da işaret etmek lâzımdır. Bu itibarla milli inkılâptan sonra Türkiye iktısat tarihine dair yapılan bazı tetkikleri bu nevi etütler sırasına koymak daha doğru olur. Osmanlı tarihinin toprak meselelerini tetkik ederken kurunu vusta Avrupasının toprak münasebetlerini mikyas ve esas ola- rakr almamız ve bizdeki münasebetleri bu mikyasa göre müta- 16