1 Temmuz 1932 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 28

—a —sagı Te lt B çi a 4 t Müstemlekecilik olmasaydı, dünya, yarım asır gibi kisa bir müd- det zarfında bir mukadderat iştirakine doğru gidemezdi. Ka- zanç fikrinin bir taraftan fertleri ve bir taraftan da milletleri bir nevi faaliyet cezbesine ilka etmesi, bir kısım insanlığın sefil- leşmesi bahasına bir kısım insanlığı daima daha fazla bir refaha sürükledi ve bunun temini için de bir çok kanların dökülmesine sebep oldu ve nihayet cihan harbını ve cihan buhranını doğur- du. Fakat «Cihan harbı» ve «Cihan buhranı» gibi mefhumların vücut bulmasından da anlaşılacağı üzere, ileri bir tekniği, yani tabiata tahakküm için ileri bir vasıtayı insanlığa mal eylemekle, ortaya, cihan mikyasında bir nizam çıkardı. Bunu ancak «Ma- kina» yapabilirdi. Bunun içindir ki, muasır medeniyetin itibari isimlerinden biri de (machinizme) «Makina medeniyeti»dir. Ve bunun içindir ki, bu medeniyeti ıztıraplı ve sarsımtıda görenler, kusuru, «Makinevye atfeylemekte ve en ileri garp memleketle- rinde bile bir nevi Gandi ciliğe meyil eylemektedirler. Kusur halbuki, «Makina»da değil, büsbütün başka bir tarafta- dir. Makina sayesinde meydana gelmiş olan bu nizamda, cihan mik- yasında aksülamellerin görülmesine mukabil keza cihan mikya- sında olarak, teknikte vhadet, tekniğe tasarrufta vahdet, içtimat ve ahlâki mevzuatta vahdet, hülâsa ahenkli ve muavezencli bir rejimin esaslı şartları yoktur. Cihanım bir noktası 1932 damga- sını bir diğer noktası ise, 1600 hattâ 1200 damgasını taşır. Âme- rikada finans kapitalizmi gibi sermayedarlık rejiminin en yük. sek kademesine varılmız iken Asya ortalarında ve eteklerinde bir çok cemaatlar, henüz feodal şartlardan çıkamamıslardır. Bu melez ve acaip bünyeli cihanın halbuki her noktasında telgraf ve radyo vardır. Ticaret, İsveçte yapılan bir kibrit kutusunu ol- sun Çat gölünün kenarına, yahut bucaksız görünen steplerdeki çadırlara kadar götürmüstür. Belli bir şey ki, «Makina medeni- yeti» dediğimiz şey, bülün ilerliğine rağmen cihan mikyasında bir şümulü içinde cihan mikyasında bir tecanüssüzlüğün ifade- sidir. Kötü dikildiği için iğri biten bir ağaç gibi, muasır me- deniyet, hatalı işin bütün alâmetlerini taşımaktadır. Bunun sebebi ne dir? 28