1 Temmuz 1932 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 38

aleyh bugünkü milli kurtuluş sartları içinde plaân işi Türkiyade lamamen başka bir mâna ifado eder. Türkiyedeki planlaşma Dikci ne m ıkeşil istihsal kuvvellerile (teknikle) mevcut istihenl müncasehetlerinin bir sı- nıf lehine taxliyesi xarwretinden, nc de büyük şahsi sermaye menfaat- larımın inbisarcı - Lemayüllerinden gıdasını alıt, Müstemlekeciliğe karşı bir seyan olun millt kurhuluş hareketlerinde plam, hem milli bünye için- do ileride doğabilesek vava mevcut tazatları, milletin yükark menfaat- leri namıma tazfiye ve bem de bülün müllete şamil bir iş birbiği yani bir iş iştiraki lemin elmek duvesı olarak anlumulıyız. Bu iş hirliğinin te- gisinde iktisadi hayata müdahale cden ana faklür, d lettir. Şevket Sü- reyyaya güre deylel; «Ön dokuzğuncu asır Avrupası işin tamamen Nn olan ve n asırını sşarlarile hakihalen kabili talif ulmuyan, les eh7 edici bir ielisat fahktörü helinde yeni Türk cemiyelinin 5© melendirccektir... Fakat bu devlet, ne bir Sosyalist nizamda, nc da bir kapilalist rejimde olduğu gihi her hangi bir sınıfın değil, millelin men- Faati namına konuşacaklır. Şevket Süreyya bunm Şüyle ilade ediyar: “Tekniğin werüterakki bulunsLağa memlekellerde bazan bir ihtileli, bazan batastroflarla enüterafik bir hünya izlhalesini ifade eden plönle cemiyet mejkumu, bir milli kurtulüş hareketi yaşıyan Türk semiyelinde Bezal- mejhamu, bir milli kurluluş hareketi yaşayan Türk cemiyetinde Ve:01- sırz ve mücadelesiz bir cemiyet doağuşunun, mes'ul hir kurtuluşun ifade- aidir,,. Fakat Hamdi Böy bu telâkkiye iliraz ediyor: “Bu planla lerus panın gilemiş olduğu yol eeasındaki farke, brr işlerde şahst sermeye yerine hâkim Ffaktör alarak devleti ikame elmekten iirreltir,,. diyor. Hamdi Beyin bu itirazında bir içtimai görüş noksamı seziyoruz. Devleti hâkim bir Fuktör olarak almak esaxım başlı başına büyük bir fark ilade etmoz mi? Devlelin islihsale müdahölesi, vareceği içlimal neticeler ilibarile pep yeni bir şeydir. Pu yeni lip devleti, bir taraflan tekniğin başı büş inki- şefındin müterellit içtimai tezallar üzerinde baskı, diğer taraftan milli iktisadiyalı yüksek teknik vasıtalarla taçhiz aden fakat bu taçlıiz işini milli iktisadiyatın belkemiğini teşkil eden istihsal brauşlarımın planlaşması ba- kımından kendi mülkiyeli altırıda der'uhte eden bir teşakkül olarak ka- hul elmek lâzımdır. Memlekette iş birliğini, iş işlirakani yani milli men- Yaatler namına tanzim edilmiş işi, hu tip devlet tensil edecektir. Şunu da- kaydetmeden geçmiyelim ki, Şevket Süceyyanm: “Milli iklisal —nisa- gının menfaallerine tasruz etmiyen ve cemiyet içinde hükım tezıllara mey- dan vermiyen iktisodi töşebbüslerin bu hâkim faklörün (yani davlatin gölgesi allında vaşayabileceğini,, süylemesinden maksadı, bugünkü küçük köylülüğün ve küçük teşebbüslerin haiz aldukları atomik karaktarden, dolayı bunların plan içine alınamiyacaklarını tebarüz öllirmeklir. İstih- salfilı ve piyasaya iştiraki bir türlü Desaba gelmiyen küçük küçük teşeb- büslerin derhal plana giramiyeceği aşikârdır. Deylet, milli iktisadiyatın seyrine istikamel veren bir faktör olarak inkişaf attikçe bunlar iktisat planmın tâbi umaurları halina gekecek ve kendb bünvelermin saruri olarak taşıdığı tezatlar, devletin iktisat planı içinde tedeiren keskinliğini kavbe- gecektir. Binaenedeyh milli kurtuluş hareketlerinin iktisat plu':ıı bir sv8- , ! SAT YA 38