1 Temmuz 1932 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 44

Lausanne'daki anlaşmaların iç yüzü rkler eee gy se oldu: Dünya finans merkezleri birlaşıı. Finans merkezleri dediğimiz zaman iüç noktayi kasdediyoruz: Lundra, Paris ve New-York. Dikkal edilirse dünyadaki siyasi ve Ucari borç mik tarları kaçmilyar olursa olan, ala- caklılar, bu üç merkezden biridir. Şimdiye kadar, hu üç merkez ara- gında görüş va hareket ayrılıklarının, kendilerinin de birbirlerine karşı alacuklı vo borçlu bulunaunları ve bir da, her üçünün de ayrı ayrı, kendi rını mutlaka başa geçirmek istemeleri sebep oluyordu. Fakat ci- han buhranı. her üçünün Te şuur ve tahteşsuuruna soktu kı, bu borç ve alacak davalarını birleştirmezler ve kendi davalarını bazn geçirinek has- talığından vaz geçmezlerce, neti - cede, buhran, borçlarla be r baş- ka şeyleri de taafiya edacaktir. Daba Laral'in Londra ve New-York seyahallerimik, ber üç merkezin do elele çalışmaları kararlaşmıştı. Ve daba Leondra'da Tunu mlcketle- vi meselesi görüşülürken, İngillere ile Fransa'nın müşterek hareket et- moeleri kararlaşlırılmışlı. Yalnıx en büyük ulacaklı Amerika olduğun- dan, buhrandan çen zi_x.ııl.' muzlu- rip olan Amerika ulduğundan ve bundan maada da ken halkına 44 karşı en zixade borçlü bulanan dey kel kexyu Ameriku ulılıış.;ıı.ııh—.ı,_ n finansını tomsil e- b memle! den Huover, “hurp borçları,, nn ilgasını açıklan açığa illisanı edemi- yöor ve öyelemirde Lwrupa devletleri- borçlu barç- nin, yani kendisine kurşı olanların, Almanya'yı VI Çi a ”'ndan ibra eyler ni yesodra âmerika'ya dönerek “harp borçla- rı,;, ndan da köndilerinin ihra odil- melerimi lalep elmelerini, gizliden gizliye teşvik ediyordu. Denilebilir ki, “tamirat borç ları,, ila "Harp horçları,, nın ilga- sı fikri, hemen her yerden evvel, Amerika'da vücut bulmuşlur. Üç e- nedenberi Amerika gazeteleri ve mebmusları, bunun — zurüretinden bahsedip dururlardı. Çünkü Amne- cika — bankerleri, — harpsonrasında, Cenujı Amerikası ile Çin pazarla- rına ve Avrupa'da Alman ksanayii ile Polonya maden sanayüne, mil- yarlarca dolarhık ikrazatta hulun- muşlar ve öihanın bu noktalarını Çili Dükümleri ullnu almışlardı. Harp borçları, nihavet Amerika hü- kümetini ve lahvil .—;ı!ı.;ıız-r;ıı: Mi ni küçük tazarrıf arhabını alâ dar edebilirdi. Halbuki harpxı krezlileri, Göld Szandarıl Ex saxcsinde havadan elde edilmi mef- ruz milyarların, eenede ve iİmzaya raplolunarak, peyderpey para şek - Hndle tahakkuk elerek Newvw«York