1 Temmuz 1932 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 29

Bunun sebebi, yukarıda söylediğimiz gibi, «Makinaynın evvelâ fertler arasında, sonra da milletler arasında bir nevi inhisar al- tına alınmasıdır. Yani tekniğin, şu cihana şamil kaideler koy- mak istidadı şüphesiz bulunan muazzam hâdisenin cihan içinde bir taraftan başı boş inkisafı ve bir taraftan da kötü ve haksız tevezzüüdür. Bu başı boş inkişaf ve bu kötü ve haksız tevezzü on dokuzumcu asrın yarısından itibaren devam edip durmustur. Bunu sevk ve teşvik eden şey, kazanç mefhumunun bir ihtiras halini alması olmuştur. O kadar ki, 1914 deki umum istihsal vasıtaları 1914 insanlığı için kat'iyen kâfi gelmezken bu vasıtaları ellerinde bu- lunduran milletler, istismar ihtiraslarına dar gelmeğe başlıyan cihanı paylaşmağa kalkışmışlar ve bu yüzden, «Cihan harbı» faciasını meydana getirmislerdir. Ve 1929 da da, 1914 & naza- ran, cihanda çok daha mühim mikyasta bir istihsal vesaiti cihazı mevcut iken ve bu cihaz dahi kat'iyen bu tarihteki insanlığa kâ- fi gelmezken, «Cihan bubranı» bir fazla istihsalden dağmuştur. Bir tarafta milyonlarca çıplak ve aç dolaşırken, bir taraltn faz- la istihsalden şikâyet etmek, ancak sermayedarlık rojimi gibi mes'ul ve günahkâr bir rejimin ağzından beklenebilirdi. 3 Muasır medeniyet hiç te zannedildiği gibi, gapr sayinin bir mah- sulü değildir. Bu medeniyet, başladığı günden itibaren, cihan- daki bütün milletlerin alın terlerile hem de çalınmış alın terlerile kurulmuşstur, Kazanç fikrini bir ihtiras bandırası haline getirip baska milletle- rin fazla kıymetlerini kendi topraklarına akıtarak kendi amele- lerini bile berideki en yüksek tabakanın insanlarından müreffeh bir hayata alıştıranlar düşünmeli idiler ki, her derebeylik - gibi, sermaye derebeyliğinin de bir sonu gelmesi lâzımdır. İşte bugünkü vaziyet budur. Nasıl günün birinde, kulları naza- rında kendini her itibarla mukaddes farzeden derebey, kendinin artık ancak âmmenin nefretini celbeylediğini anladı ise, serma- ye derebeyliği de, birer «amukaddes» diye ezberlettiği şeylerin türlü tecavüz ve istihfaflara maruz kaldıklarını görmekledir: kimse koymuş olduğu kaidelere kulak asmamaktadır, serbest pazar bir serap olmuştur, «Açık kapı» Çinde bile tehlikeye gir- miştir; kontejan, takas, milli gümrük, milli saanyi, milli iktı- 29