1 Ocak 1932 Tarihli Kadro Dergisi Sayfa 4
4 — Pesimizm; pesimistin evvelâ yanlış olarak âlemi inkâr etmesile başlar ve sonra doğru olarak kendini inkâr etmesile nihayet bulurİ Bu inkâr ferdin bazan manevi, bazan maddi intiharile biter!. 5 — Pesimizm bir psikoloji haleti; fakat içtimai bir psi- koloji haletidir. Çünkü bu haletin bütün malzemesi sosiyaldir. Pesimizm; cemiyetin seyrini, bu seyrin kanuniyetlerini idrak edemeyen ve cemiyetten ekarte edilen ferdin dimağına inikâ- sıdır. Bu suretle pesimizmi vakıa fert temsil eder; fakat cemiyet yaralır. Cemiyette katastrof husule geldi ve bir inkilâp oldu mu, bu inkilâpta mağlup olan tarafın ruhi mümessili olarak derhal pesimist türer. Ve pesimizm; kurulan yeni cemiyet karşısında inhilâl eden eski cemiyetin "İçtimai Psikolojisi,, olur. Bunun için; pesimist fert, nasıl dejenere —fertse, —pesimist psikoloji, dejenere psikolojidir. Pesimist edebiyat, dejenere edebiyattır. Pesimist felsefe, dejener felsfedir. Bir cemiyetin — psikolojisine — pesimizm hâkim olursa, v ce- miyetten ümidi kesmek lâzım gelir. Çünkü böyle bir cemiyette bütün kıymet hükümleri donmuş, içtimai normlar, artık bütün cemiyetin vücudunu nefyüinkâr eden bir hal almış demektir. Roma inhilâl ederken aynen bu manzarayı verdi: İnbilâl eden Romada, fert kendi nefsine dönmüş ve içtimai inkişaf istikametlerini bir türlü tayin edemiyen Roma cemiyeti, kendi üstürüktürü içinde kendi kendini kemirmiş, yemiş, bitirmişti . Türkiyede Pesimizmin ilk kasti, inkilâp heyecanınadır: Onlar; inkilâbımızı heyecanmı kaybeden; zatında mündemiç bütün kiymet hükümlerine karşı şüpho ve tereddütlerle bakılan hulâsa sevilmeyen ve inanılmayan,donmuş bir "Yarım iş, haline getirmek isterler. İnkilâp; heyecanından mahrum olunca; inkilâp idealizmi ve bu idealizmi yaşatan azlık, fakat Şüurlu ve disipline inkilâp kadrosu kendiliğindenden parçalanır diye beklerler. Bu bekleyişin ardında ise; Türk cemiyetinin elde edilmiş bütün fütuhatının birer birer kayboluşu, kazamlan bütün si- perlerin birer birer terkedilişi vardır. Fakt renk, renk ve çeşit çeşit inkilâp düşmanlarının; inki- lâbımıza karşı bilerek ve bilmiyerek harekete getirdikleri 4
