nedersiniz. Zaten müellife göre de kitabın gayesi “Bir taraftan kendisile münevverler efkârı ammesi arasında bir fiil ve fikir iştiraki aramak, diğer taraftan münevverlerle halk arasında müşlterek hissi ve teessüri köklere malik bir AŞK AHLAKI tesis etmek,, tir. Ancak burada müellifin ufacık bir kaydı var: “Eserdeki bütün meseleler her ne kadar mantıki bir insicam ile biribirine merbut ise de, kitabım TELKINİ İFADESİNİN vahdetini bormamak için bunlar arasında bir tasnif yapılma- mış, BİBLİK bir ifade, nassi bir lisan ihtiyar edilmiştir.., Fakat daha bu mütaleadan itibaren hakikatta eserin medhal kısmı ile metin arasında artık hiçbir alâka kalmamıştır: Bu metin artık, methal kısmında işaret olunan garip eklektizm ile dahi hiçbir rabıtası olmıyan serbest bir ruh fantazisidir. Burada müzellif, artık kendisini kendi ruhunda yaşatlığı ma- razi bir âlemin cezbesine kaptırmış gibidir: Aşk Ahlâkı artık bir dindir. Müellif de artık bir müellif değil, bir din vazııl.. Ona göre ne filosofların, ne de peygamberlerin yapamadığı bir şey var: *İsa maddeye hükmetti, Sokrat, maddeye hükmetti. Muhammet dünyaya hükmetti. Gandi, Sultana hükmettli, Bu büyük sultan- lar ancak bir gün için taç giydiler:,, Halbuki Hilmi Ziya Bey artık bütün bu yarım kalan işleri tamamlamak ve beşeri son ve kati dine davet etmek için memurdur: Kendilerine Dört kitap ve yüz iki subuf indiği rivayet olunan yirmi sekiz peygamberin yirmi sekizi de nasıl konuşmuşsa, Hilmi Ziya Bey de artık onlar gibi konuşuyor: a Yarabbi! Bu acız tenime öyle nihayetsiz bir yanmak iktidarı ver ki, bütün günahkârların, dalâlette ve gaflette kalanların yerine cehenneminde ben yanayım!,, Ümmeti için bol bol cehennemlerde yanmayı göze alan bu yerli peygamberin dini o kadar da mürekkep değildir: I — “Size aşkı teklif ediyorum,, Aşk halinden memnun olmak, ıztıraptan en büyük hazzı duymaktır.,, 2 — Aşka varmak için kinin geçidini aşmak lâzım! Vahdete ulaşmak için kesret köprüsünden geçmek lâzım!,, “Ruhunuzdaki açlığı doyurmak için bu iki hakikati size yol gösteren iki ışık gibi veriyorum!,, Eger bu aşka inanırsak dünyada olacak eyiliklerin haddi, hesabı yoktur: 32